Trưng cầu dân ý ở Donbass: Mỹ, Ukraine đều từ chối

Reuters ngày 20/7 dẫn lời Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng Garrett Marquis thông tin, Mỹ bác bỏ đề xuất của Nga về việc tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý nhằm quyết định tương lai của miền Đông Ukraine như ý Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất.

Donbass có muốn trưng cầu dân ý?

Ông Garrett Marquis nêu rõ: "Chính quyền (Mỹ) hiện không cân nhắc việc ủng hộ một cuộc trưng cầu dân ý tại miền Đông Ukraine. Việc tổ chức cái gọi là trưng cầu dân ý tại một khu vực của Ukraine, vốn không đặt dưới sự kiểm soát của chính phủ, sẽ là bất hợp pháp".

Trong khi đó, Ukraine cũng từ chối đề xuất này.

Nghị sĩ Georgy Logvinsky thuộc Quốc hội Ukraine (Verkhovnaya Rada) hôm 20/7 tuyên bố: "Kiev không chấp nhận tổ chức trưng cầu dân ý tại Donbass theo kịch bản của Nga".

"Chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của mình… Ukraine và đa số các quốc gia trong cộng đồng quốc tế sẽ không chấp nhận cuộc trưng cầu dân ý này, ngay cả khi nó được sự hỗ trợ của Mỹ chẳng hạn" - ông Logvinsky tuyên bố khi bình luận trên kênh truyền hình "112 Ukraine".

Theo Bloomberg, đề xuất trưng cầu dân ý ở Donbass là ý tưởng từ nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin đề xuất với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo với các đại sứ và đại diện thường trực của Liên bang Nga.

Đề xuất được miêu tả cụ thể rằng, cuộc trưng cầu dân ý dưới sự bảo trợ của các tổ chức quốc tế, để người dân tự xưng hai nước cộng hòa tự xưng DNR và LNR sẽ thể hiện sự lựa chọn tình trạng của các vùng lãnh thổ này.

Các ông Putin và Trump đã đồng ý không thông báo công khai về kế hoạch dự kiến, để Tổng thống Mỹ có khả năng suy nghĩ thêm về đề xuất này — nguồn tin của Bloomberg bổ sung.

Việc tổ chức những cuộc trưng cầu dân ý được coi là biểu trưng của nền dân chủ phương Tây, là dịp để người dân được trực tiếp đóng góp ý kiến của họ trước những lựa chọn lớn của đất nước.

Tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý tại hai quốc gia mà Nga đã công nhận quyền độc lập và tự chủ, theo quan điểm của ông Putin, là phương án hòa bình, không gây đổ máu và là phương pháp những quốc gia châu Âu thường sử dụng.

Tuy nhiên, sự phủ nhận của Mỹ và Ukraine trong việc tổ chức cuộc trưng cầu dân ý này đã cho thấy quan điểm mâu thuẫn của cả Kiev và Washington.

Mỹ và Ukraine từ chối tổ chức cuộc trưng cầu dân ý ở Donbass, coi đó không phải là vùng lãnh thổ thuộc sự kiểm soát của chính quyền Kiev. Nếu vậy, dù bị Mỹ hay phương Tây không chấp nhận, Donbass vẫn sẽ có quyền tự chọn tổ chức cuộc trưng cầu dân ý của mình.

Chính Mỹ và Ukraine đã từ bỏ quyền lựa chọn một phương án dân chủ, hòa bình và ít đổ máu nhất để giải quyết cuộc xung đột ở miền Đông.

Thay vì đó, họ muốn cuộc xung đột này tiếp diễn? Điều này để đạt mục đích gì?

Ukraine và Mỹ đã cùng nhất trí một giải pháp là đưa cuộc xung đột miền Đông Ukraine dưới sự giám sát và bảo vệ của lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc mà nhiều khả năng sẽ do lực lượng Mỹ dẫn đầu tới khu vực này.

Đây là vùng lãnh thổ giáp biên giới Nga và không dễ gì Mỹ bỏ qua cơ hội này để được bao phủ lực lượng quân sự tới khu vực phòng thủ quan trọng này.

Ukraine đã đề xuất một giải pháp giải quyết xung đột ở Donbass là đưa lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc tới vùng biên giới với Nga nhưng Moscow phủ quyết thông qua đề xuất này bởi đây là cuộc chiến giữa chính quyền Kiev và các quốc gia tự xưng ở Donbass, do đó, lực lượng này phải được giám sát ở vùng ranh giới.

Phương án này tới nay vẫn "giậm chân tại chỗ".

Trong khi đó, có quan điểm cho rằng, Tổng thống Poroshenko đang có âm mưu gia tăng cuộc xung đột ở miền Đông nhằm hủy bỏ cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine.

Lý do này được lãnh đạo của đảng Tổ quốc, cựu Thủ tướng Ukraine Yulia Tymoshenko đưa ra. Bà Tymoshenko cho rằng, Tổng thống Poroshenko dự định sẽ tiến hành các cuộc đàm phán với nhà lãnh đạo của hai nước cộng hòa tự xưng là Donetsk và Lugansk, nhằm áp đặt tình trạng chiến tranh và duy trì quyền lực cho nhiệm kỳ thứ hai.

"Một tiến trình đàm phán sâu với những người bị cáo buộc đứng đầu hai nước cộng hòa Donetsk và Lugansk, mà trên thực tế chính là những người chiếm đóng một phần lãnh thổ của Ukraine, đã được khởi động và ông Poroshenko muốn phát động một cuộc chiến tranh lớn, ông ta muốn có thêm lãnh thổ của Ukraine bị chiếm đóng, ông ta muốn đốt cháy mọi thứ, để chiến tranh nổ ra và đi lên mức cao nhất ... và đồng thời, ông ấy muốn áp đặt tình trạng chiến tranh cũng như không muốn tổ chức bầu cử theo nguyên tắc. Hiện giờ thì đây là một kế hoạch quan trọng " - bà Tymoshenko nói trên kênh truyền hình "UA:Pervưi" của Ukraine.

Một khả năng trưng cầu dân ý ở Donbass cho phép vùng lãnh thổ ly khai có nhiều quyền hạn hơn, chưa kể sẽ cho phép họ tiến tới một cuộc bỏ phiếu khác nhằm sáp nhập vào Liên bang Nga. Nếu vậy, Ukraine sẽ càng mất đi lợi thế thực sự của mình.

Sơn Dương