Trung Quốc, Philippines 'hiểu nhau thân thiện' về bãi cạn tranh chấp Scarborough

Cố vấn an ninh quốc gia Philippines, ông Hermogenes Esperon nhấn mạnh Philippines quyết không từ bỏ tuyên bố chủ quyền tại bãi cạn Scarborough

Trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gần đây, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đàm phán và "hai bên hiểu ý nhau một cách thân thiện về vấn đề bãi cạn Scarborough ở Biển Đông", cố vấn an ninh quốc gia Philippines, ông Hermogenes Esperon cho biết, theo AFP.

Kết quả cuộc đàm phán là trong những ngày gần đây ngư dân Philippines đã có thể đánh bắt mà không bị gây cản trở ở Scarborough, trong khi tàu hải cảnh Trung Quốc vẫn tuần tra gần đó.

“Không có bất kỳ thỏa thuận nào… nhưng Tổng thống của chúng tôi tin rằng ngư dân Philippines sẽ không bị quấy rối, bởi vì ông Duterte đã thảo luận vấn đề này với phía Trung Quốc”, ông Esperon phát biểu trước báo giới nhân chuyến thăm Trung Quốc vừa qua.

“Lực lượng tuần duyên Trung Quốc vẫn còn hiện diện, nhưng hải quân của họ đã rời khỏi đó. Và bây giờ ngư dân của chúng tôi không còn bị quấy rối, bị xua đuổi, vì vậy chúng tôi có thể nói rằng đây là những điều thân thiện”, ông Esperon nói thêm.

Trung Quốc kiểm soát bãi cạn Scarborough, cách đảo Luzon của Philippines 230 km về phía tây, từ năm 2012. Tàu hải cảnh Trung Quốc dùng vòi rồng, thậm chí còn chĩa súng xua đuổi tàu cá Philippines đến đánh bắt tại bãi cạn này, vốn là ngư trường truyền thống của Philippines.

Nhưng hồi tuần rồi, các ngư dân Philippines đã có thể quay trở lại đánh bắt ở Scarborough mà không bị tàu Trung Quốc xua đuổi.

Ông Esperon nhấn mạnh không bên nào từ bỏ tuyên bố chủ quyền đối với Scarborough, và phía Trung Quốc còn khẳng định “chủ quyền lịch sử” tại bãi cạn này.

Theo ông Esperon, quan điểm của Tổng thống Duterte là Philippines cũng có “chủ quyền lịch sử” tại Scarborough, và điều này được củng cố bởi phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA, tại The Hague, Hà Lan).

Vào ngày 12.7, PCA ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông, theo đó Bắc Kinh không có “quyền lịch sử” ở Biển Đông, không có cơ sở pháp lý cho cái gọi là “đường lưỡi bò” hay "đường chín đoạn" chiếm trọn gần cả Biển Đông. Cũng theo phán quyết, PCA khẳng định Trung Quốc xâm phạm quyền đánh bắt của Philippines tại bãi cạn Scarborough, vốn là ngư trường truyền thống của Philippines. Chính quyền Trung Quốc tuyên bố phớt lờ phán quyết của PCA và các tàu tuần duyên Trung Quốc tiếp tục ngăn chặn ngư dân Philippines đến gần bãi cạn Scarborough.

Ông Esperon cho biết Chủ tịch Tập và Tổng thống Duterte đã quyết định gác sang một bên vấn đề tranh chấp lãnh thổ để hàn gắn mối quan hệ rạn nứt giữa hai nước. “Không có hội đàm về chủ quyền lãnh thổ, nhưng chúng tôi tôn trọng những quyền truyền thống của chúng tôi”, ông Esperon nói thêm.

Người tiền nhiệm của ông Duterte là Tổng thống Benigno Aquino III đã kiện Trung Quốc ra PCA vào năm 2013. Quan điểm mạnh mẽ của ông Aquino chống lại tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông đã làm xấu đi mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Duterte, đắc cử vào tháng 5.2016, tuyên bố sẽ không dùng phán quyết của PCA để gây áp lực với Trung Quốc và mong muốn thu hút thêm nhiều viện trợ và đầu tư từ Trung Quốc.

“Không có giải pháp, vậy thì tại sao chúng ta phải tự lao vào thế đối đầu khi có thể thảo luận về hợp tác kinh tế, thương mại?”, ông Esperon nhấn mạnh, nhưng khẳng định điều này không đồng nghĩa hai bên từ bỏ tuyên bố chủ quyền ở Scarborough.

Phúc Duy