Trung Quốc sửa Luật Bảo vệ động vật hoang dã, một loại hải sản thượng hạng của Việt Nam lao đao

Trong các thị trường xuất khẩu tôm hùm của Việt Nam, Trung Quốc chiếm 98 - 99%, các thị trường khác chỉ chiếm 1 - 2%. Do vậy, khi thị trường này thông báo ngừng nhập để thực hiện yêu cầu mới đã khiến ngành tôm hùm bông của Việt Nam lao đao.

Chưa có giấy phép nhập khẩu nào được cấp

Theo Sở NN&PTNN Khánh Hòa, từ tháng 8/2023 đến nay, tình hình xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc bị ách tắc do phía Trung Quốc đã sửa đổi luật Bảo vệ động vật hoang dã và tôm hùm bông nằm trong danh sách này.

Phụ thuộc thị trường Trung Quốc 98-99% khiến người nuôi tôm hùm đang gặp nhiều khó khăn.

Do đó, việc tiêu thụ tôm hùm bông trên vịnh Vân Phong (với 12.296 ô lồng với sản lượng 468 tấn) gặp nhiều khó khăn, không có thương lái thu mua, giá tôm hùm bông giảm nhiều so với trước.

Theo ông Võ Văn Thái, Giám đốc HTX Nuôi trồng thủy sản du lịch Vân Phong (Khánh Hòa), HTX có 32 thành viên, tôm hùm bông đều có nguồn gốc rõ ràng. Tuy nhiên, các hộ nuôi của HTX đang điêu đứng, bởi còn tồn đọng hơn 100 tấn tôm hùm bông từ tháng 8 đến nay chưa xuất bán được.

Ông Thái chia sẻ: “Người nuôi tôm chỉ chờ đến ngày thu hoạch bán được hàng rồi lấy tiền trả nợ. Nay tôm không xuất khẩu được, tiền nợ vẫn còn đó”. Theo đó, vị giám đốc HTX mong muốn được cơ quan chức năng hỗ trợ để bà con sớm xuất khẩu được tôm.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, năm nay sản lượng tôm hùm của nước ta ước khoảng 4.000 tấn. Riêng tôm hùm bông có giá trị kinh tế cao, cho doanh thu khoảng 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, xuất khẩu sang Trung Quốc đang gặp khó khăn.

Thông tin từ Cục Chế biến, chất lượng và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) cho hay, tôm hùm xanh và tôm hùm bông là các loại tôm hùm xuất khẩu chính của Việt Nam. Trong các thị trường xuất khẩu tôm hùm của Việt Nam, Trung Quốc chiếm 98 -99%.

Tháng 5 vừa qua, Trung Quốc sửa Luật về bảo vệ động vật hoang dã, trong đó tôm hùm bông tự nhiên nằm trong danh mục cấm đánh bắt, sử dụng, giao dịch buôn bán. Tổng cục Hải Quan Trung Quốc chỉ đạo hệ thống hải quan các cửa khẩu kiểm soát chặt tôm hùm bông khai thác tự nhiên nhập khẩu.

"Đối với cách xác định tôm hùm nuôi, không đánh bắt trực tiếp, phải trải qua quá trình nuôi. Nếu con giống khai thác từ tự nhiên cũng được coi là tôm khai thác tự nhiên. Nhà nhập khẩu của Trung Quốc muốn nhập khẩu phải xin giấy phép của Cục Ngư nghiệp (Bộ Nông nghiệp Trung Quốc), nhưng hiện tại vẫn chưa có giấy phép nào được cấp", ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường chia sẻ.

Theo ông Bá Anh, Việt Nam hiện có 46 cơ sở bao gói được xuất khẩu tôm hùm, nằm trong tổng số 57 cơ sở bao gói thủy sản sống được xuất khẩu sang Trung Quốc.

Đề nghị Trung Quốc có thời gian quá độ cho tôm hùm Việt Nam

Để tôm hùm thuận lợi xuất khẩu vào Trung Quốc, các cơ sở nuôi, bao gói cần đảm bảo hệ thống quản lý an toàn thực phẩm của quốc gia được Tổng cục Hải quan Trung Quốc đánh giá, công nhận tương đương. Sản phẩm xuất khẩu nằm trong danh mục được Trung Quốc công nhận, bao gồm 128 loài/dạng sản phẩm và 48 loài thủy sản động vật thủy sản sống.

Bên cạnh đó, các cơ sở nuôi được cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản/thú y địa phương kiểm tra, chứng nhận điều kiện an toàn thực phẩm, điều kiện vệ sinh thú y, cấp mã số, lấy mẫu giám sát bệnh trong quá trình nuôi.

Các lô hàng xuất khẩu được cấp chứng thư, danh mục chứng thư hằng ngày gửi Hải quan Trung Quốc (Nam Ninh) để đối chiếu…

Tại Kỳ họp lần thứ 12 Ủy ban hợp tác kinh tế, thương mại Việt Nam – Trung Quốc vừa diễn ra, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị các cơ quan chức năng Trung Quốc dành thời gian quá độ cho tôm hùm bông khi nhập khẩu vào Trung Quốc.

Phản hồi về vấn đề này, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào cho rằng, các cơ quan chủ quản hai nước cần sớm triển khai công tác kiểm tra đánh giá doanh nghiệp, vùng trồng theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến để tôm hùm bông có thể được xuất khẩu vào Trung Quốc.

Trong bối cảnh khó khăn chưa được tháo gỡ, có một số ý kiến cho rằng, bà con có thể chuyển sang nuôi tôm hùm xanh thay thế. Song về vấn đề này, ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thủy sản lưu ý, trước khi chuyển đổi đối tượng nuôi cần tính toán dung lượng thị trường tiêu thụ như thế nào, có phù hợp hay không. Tránh trường hợp ồ ạt chuyển từ nuôi tôm hùm bông sang tôm hùm xanh, lúc thu hoạch không có đầu ra lại gây thiệt hại cho bà con.

Thy Lê