Từ giải Nobel y học: Kỳ vọng nào cho bệnh nhân ung thư ở Việt Nam?

Lãnh đạo Bệnh viện K trả lời các câu hỏi của phóng viên liên quan đến việc điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch. Ảnh: DN

Theo bác sỹ Lê Văn Quảng, Phó giám đốc Bệnh viện K, liệu pháp miễn dịch mới được giải Nobel mới đây về bản chất là dùng các loại thuốc nhằm hóa giải, ức chế các chốt kiểm để trị ung thư.

Theo đó, các tế bào T của hệ miễn dịch có sẵn trong cơ thể chúng ta có nhiệm vụ tuần tra liên tục trong cơ thể tìm dấu hiệu bệnh tật hoặc nhiễm trùng để tấn công tiêu diệt. Khi tế bào T bắt đầu tấn công, hệ miễn dịch tăng cường sản xuất một loạt phân tử nhằm tránh làm hại các mô bình thường.

Tại Việt Nam, đề tài khoa học liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư đã được Bộ Y tế phê duyệt và đang thử nghiệm lâm sàng tại các bệnh viện như Bệnh viện Ung bướu TP. Hồ Chí Minh, Bệnh viện K Hà Nội, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Bình Dân TP Hồ Chí Minh..., bước đầu đã mang lại những kết quả khả quan.

Tại Bệnh viện K Trung ương, TS. Đào Văn Tú, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng, Phó Trưởng khoa Điều trị theo yêu cầu cho hay, từ năm 2016, một số bệnh nhân từ nước ngoài trở về Việt Nam đã sử dụng thuốc miễn dịch. Tuy nhiên, bắt đầu từ cuối năm 2017, được sự cho phép của Bộ Y tế, cơ sở này mới chính thức áp dụng phương pháp điều trị ung thư này. Đến nay, Bệnh viện K đã điều trị cho hàng chục bệnh nhân với phương pháp miễn dịch.

Theo TS Tú, tính đến nay, các thuốc ức chế miễn dịch Nivolumab, Ipilimumab, Pembrolizumab, Atezolimumab, Durvalumab đã được cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt trong điều trị một số bệnh ung thư như: ung thư hắc tố, ung thư phổi, ung thư biểu mô đường niệu, ung thư dạ dày, u lympho, ung thư gan.

Mỗi thuốc có chỉ định không hoàn toàn giống nhau về loại ung thư và giai đoạn bệnh có thể điều trị. Ở Việt Nam, Pembrolizumab là thuốc miễn dịch mới được cấp phép sử dụng trong thực hành lâm sàng điều trị ung thư từ cuối năm 2017 và đang được sử dụng ở một số bệnh viện. Tuy nhiên, chi phí cho một chu kì điều trị lớn, khoảng 60 -120 triệu đồng và chưa được BYT chi trả. Các thuốc Atezolizumab, Durvalumab, Tremelimumab đã được cấp phép trong nghiên cứu lâm sàng.

Thông tin về việc hai nhà khoa học được giải Nobel về phát hiện phương pháp điều trị ung thư bằng cơ chế ức chế điều hòa miễn dịch âm tính khiến nhiều bệnh nhân ung thư đang điều trị tại các cơ sở y tế vui mừng, kỳ vọng sẽ đẩy lùi được căn bệnh quái ác.

Tuy nhiên, theo bác sỹ Phạm Tuấn Anh, Phó trưởng khoa Điều trị A, Bệnh viện K, không phải bệnh nhân ung thư nào cũng có chỉ định điều trị bằng liệu pháp miễn dịch.

Theo bác sỹ Tuấn Anh, thông thường, liệu pháp này được dùng cho giai đoạn di căn và mức độ biểu hiện của thể PD-L1 trên khối u càng cao thì khả năng đạt đáp ứng với liệu pháp miễn dịch càng cao.

“Ở Bệnh viện K, thuốc được xem có hiệu quả ưu việt đối với bệnh nhân ung thư phổi và đang được mở rộng nghiên cứu với các loại bệnh khác. Hiện tại chúng tôi đã điều trị cho hàng chục bệnh nhân và cần thời gian theo dõi thêm đủ dài để tổng kết, đánh giá hiệu quả”, bác sỹ Phạm Tuấn Anh nói.

Cũng theo bác sỹ Tuấn Anh, đây không phải là phương thức chữa khỏi ung thư giai đoạn di căn mà chỉ tiêu diệt phần nào và ức chế, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư qua đó giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. "Hơn nữa trong điều trị ung thư, tuyệt đại đa số các trường hợp để điều trị hiệu quả cần phối hợp đa mô thức và toàn diện, không một phương thức đơn lẻ nào có thể mang lại thành công", bác sỹ Tuấn Anh nói.

Liên quan đến vấn đề điều trị ung thư bằng liệu pháp miễn dịch, theo bác sỹ Nguyễn Bá Tĩnh, Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện K, hiện cơ sở đang triển khai chương trình hỗ trợ thuốc Pembrolizumab cho bệnh nhân ung thư.

Theo đó, khi bệnh nhân được chỉ định sử dụng 2 lọ Pembrolizumab (hàm lượng 100mg) cho 1 đợt điều trị, sau khi mua và hoàn thành 2 đợt điều trị liên tục (4 lọ), bệnh nhân sẽ được nhận 1 đợt thuốc (2 lọ) miễn phí. Các chu kỳ tiếp theo được lặp lại như trên. Số đợt điều trị tối đa có thể áp dụng cho mỗi bệnh nhân là 35 đợt, bao gồm cả đợt/liệu trình miễn phí.

Còn với bệnh nhân được chỉ định 1 lọ Pembrolizumab (hàm lượng 100 mg) cho 1 đợt điều trị. Sau khi mua và hoàn thành 4 đợt điều trị liên tục (4 lọ), bệnh nhân sẽ được nhận 2 đợt thuốc (2 lọ) miễn phí. Các chu kỳ tiếp theo được lặp lại như trên. Số đợt điều trị tối đa có thể áp dụng cho mỗi bệnh nhân là 35 đợt, bao gồm cả đợt/liệu trình miễn phí.

Tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung, gánh nặng ung thư ngày càng trở nên nghiêm trọng, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt của toàn xã hội.

Theo ghi nhận ung thư năm 2018, mỗi năm ở nước ta có khoảng 164.671 ca mới mắc, tỷ lệ mới mắc/100.000 dân là 151,4 đứng thứ 87/186 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư; và 114.871 ca tử vong do ung thư, tỷ lệ tử vong/100.000 dân là 104,4 đứng thứ 130/186 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư.

Phần lớn người bị bệnh ung thư đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn nên việc điều trị càng khó khăn và tốn kém.

D.Ngân