Tượng

“Vì nó không giống ngài”, đội trưởng nói. “Phải loại bỏ nó càng sớm càng tốt trước khi họ nhìn thấy”.

Tôi hiểu. Các anh em trong đội nghệ nhân và thợ tạc đều hiểu. Chúng tôi chấp nhận cái giá ấy: thời gian, công sức giờ đây trở thành đống phế phẩm lăn lóc bỏ đi. Chúng tôi đã để cho khuôn mặt ngài đần độn không sửa được. Chúng tôi đã để cho vầng trán ngài ngắn quá mức, không chỉnh được. Chúng tôi đã để cho ánh mắt ngài lừ lừ nham hiểm, chẳng cao cả sáng ngời như mọi lời tán tụng.

Chưa hết, tỷ lệ giải phẫu cơ thể ngài đã bị trật lất so với yêu cầu. Ngài như một kẻ ốm đói bần hàn thay vì phong độ phương phi.

Ngài trong đơn đặt hàng, chúng tôi nhớ chứ, mọi tính từ diễn tả sự bề thế vững vàng sừng sững nhất cho một biểu tượng. Thế đứng hiên ngang, ánh mắt thả về phía trời rộng. Tay ngài đâu có thậm thụt do dự như kẻ bạc nhược. Dáng ngài phải toát lên khí chất khẳng khái, đâu có hom hem tiều tụy vậy.

“Rốt cuộc thì các anh tạc ai đây? Linh hồn của ngài sẽ bóp cổ các anh chết không kịp ngáp”, nhà thầu đay nghiến.

“Nhưng chúng tôi đã tìm thấy bức ảnh thực tế chân dung ngài như vậy mà”, đội trưởng thi công cố tình cứu vãn.

“Làm gì có bức ảnh nào xúc phạm hình tượng ngài như vậy trên đời. Các anh đang làm tượng đài, các anh hiểu ngôn ngữ tượng đài là gì không? Bức tượng này mà ra ánh sáng, các anh sẽ bị khép tội gì biết không?”. Nhà thầu không cầm được cơn nóng giận, đẩy tới tột cùng cường điệu: “Cả thành phố này sẽ thất vọng về các anh. Người ta sẽ ném các anh vào hầm tối cho các anh thỏa sức mù lòa”.

Bìa cuốn sách Thành phố những lục địa bay. Ảnh: netabooks

Một khi pháp luật và đám đông đã được viện dẫn như một sức mạnh uy hiếp, chúng tôi thấy mình bất lợi. Chúng tôi phải nương theo cách giải quyết của ông ta để được yên thân.

Như vậy, cái tượng đài lỗi phải được phủ trùm lại, thủ tiêu càng sớm càng tốt.

Chúng tôi chỉ kèo nài được nhận phần chi phí vật liệu và tiền công đập bỏ. Phần công điêu khắc bao nhọc nhằn trong những ngày mưa ăn dầm nằm dề như khổ sai thì không được tính đến. Nhưng đội trưởng nói rằng “vậy đã là may mắn lắm rồi”.

Việc còn lại thì hãy cùng nhau phân xác bức tượng sao cho gọn ghẽ, không gây chú ý.

“Chớ để phát hiện là chúng ta đang phân xác ngài, hiểu chưa? Vào tù cả đám...”, anh ta gằn giọng đe dọa tinh thần.

Cả đội chúng tôi cúi đầu như những phạm nhân sắp bị tuyên án mất mạng. Cũng có người cố tranh luận rằng vì bức tượng được cho là không giống ngài, thì việc gì chúng ta phải lo sợ bị khép vào tội ấy được. Nhưng đội trưởng lại suỵt một tiếng và bảo chúng tôi hãy cứ làm theo rồi cuốn gói càng nhanh càng tốt. Ông ta bảo rằng đã quá kinh nghiệm trong những sự việc như thế này. Được ăn cả ngã về không. Sự giống và khác, đúng và sai bấy giờ khó mà xác định được; thậm chí đừng có cố mà tính đến. Anh ta cũng có lúc đã tiết lộ rằng chính mình thấy bức tượng này phản ánh chân dung ngài thật hơn cả mọi bức tượng anh ta từng thấy. Vậy mà đến nước này thì không thể tự bảo vệ được trước cảm nhận của kẻ khác.

“Tai bay vạ gió cái nghề làm tượng của chúng ta là đây. Vì thế hãy xử lý phân xác nó rồi rút êm để còn lấy lại được phần nào kinh phí và công sức. Nhất là giữ cái mạng cùi của chúng ta”, anh ta dịu giọng thuyết phục chúng tôi cố gắng vì an nguy chung của tập thể.

Chúng tôi bắt đầu. Từ trên xuống. Những nhát búa vào trán, mũi, xóa những đường nét trên gương mặt, cắt phần đầu, cưa gãy phần tay, nện vỡ phần ngực. Và cứ thế, ăn dần xuống dưới. Cho đến khi chỉ còn hai cái chân.

Ngài không mảy may phản ứng.

Chúng tôi dùng dây xích giằng chúng - hai chân trụ - ra hai phía rồi gõ tách thật mạnh khiến bệ tượng vỡ đôi.

Chúng tôi đẩy xuống vực những mảnh vỡ cuối cùng và vội vã rời đi trước khi trời tối kéo theo cơn mưa nặng hạt.

Phải nhường chỗ cho một toán nghệ nhân khác vừa trúng thầu hạng mục tượng đài ở công viên trung tâm thành phố này.

Truyện của Nguyễn Vĩnh Nguyên

(Trích từ bản thảo Thành phố những lục địa bay)