Úc lý giải nguyên nhân hủy hợp đồng đóng tàu ngầm với Pháp

Úc quyết tâm chi đậm để thay thế hạm đội tàu ngầm già cỗi của nước này.

Phát biểu với kênh truyền hình Sky News, Bộ trưởng Dutton cho biết chính phủ của ông đã “thẳng thắn, cởi mở và trung thực” với Pháp rằng họ lo ngại về thỏa thuận trên, vốn vượt quá ngân sách và chậm hơn nhiều năm so với kế hoạch. Ông nhấn mạnh: “Với tình hình thay đổi ở Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương, không chỉ bây giờ mà trong những năm tới, chúng tôi phải đưa ra quyết định vì lợi ích quốc gia của chúng tôi và đó chính xác là những gì chúng tôi đã làm”.

Trước đó, Pháp đã rất tức giận trước quyết định của Úc rút khỏi thỏa thuận mua tàu ngầm của Pháp trị giá nhiều chục tỉ USD để quay sang mua các tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ. Paris đã triệu hồi các đại sứ từ Canberra và Washington về nước để tham vấn, đồng thời cáo buộc các đồng minh “nói dối” về kế hoạch của họ. Ðây là lần đầu tiên Pháp triệu hồi đại sứ từ Mỹ kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ vào năm 1778.

Theo ông Dutton, Canberra không thể mua các tàu của Pháp vì đòi hỏi phải sạc pin trong khi các tàu ngầm của Mỹ thì không cần.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết chính quyền của Tổng thống Joe Biden lấy làm tiếc về động thái của Pháp và sẽ làm việc với Pháp trong những ngày tới để giải quyết những bất đồng của họ. Về phần mình, Ngoại trưởng Úc Marise Payne cho biết bà hiểu “sự thất vọng” của Pháp và hy vọng sẽ làm việc với Pháp để đảm bảo nước này hiểu “giá trị mà chúng tôi đặt lên mối quan hệ song phương”.

Trong diễn biến lên quan, Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) đã hạ thấp nguy cơ xảy ra tranh chấp trong liên minh giữa Pháp với Mỹ và Úc, khi nói rằng vụ việc này không có khả năng ảnh hưởng đến hợp tác quân sự trong khối.

Phát biểu với báo giới tại thủ đô Athens (Hy Lạp), Chủ tịch Ủy ban quân sự NATO, Ðô đốc Rob Bauer nói: “Có thể có những tác động hoặc hậu quả, nhưng vào lúc này tôi không thấy việc này sẽ có tác động đến sự gắn kết trong nội bộ NATO. Trước hết, Úc là một đối tác nhưng không thuộc NATO. Có nhiều thỏa thuận giữa các quốc gia có thể ảnh hưởng đến NATO về mặt chính trị. Tuy nhiên hiện tại, điều này sẽ không ảnh hưởng đến sự hợp tác quân sự trong NATO”.

Trước đó, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho rằng một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng hiện đang diễn ra giữa các đồng minh và NATO sẽ phải tính đến những gì đã xảy ra khi khối này cân nhắc chiến lược trong tương lai.

Ngày 15-9, Thủ tướng Úc Scott Morrison cùng Thủ tướng Anh Boris Johnson và Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố thành lập đối tác quốc phòng và an ninh (AUKUS) để bảo vệ và đảm bảo các lợi ích chung của 3 nước ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trong khuôn khổ AUKUS, Anh và Mỹ cam kết cung cấp cho hải quân Úc công nghệ tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Úc đã từ bỏ hợp đồng mua 12 tàu ngầm chạy bằng năng lượng thông thường trị giá 66 tỉ USD với Pháp để ủng hộ AUKUS, động thái khiến Paris tức giận.

THANH BÌNH (TTXVN)