Ứng dụng di động giúp người dân Syria tránh không kích

Cuộc đua ngấm ngầm bắt đầu trên những ngọn đồi của Syria, nơi mà một người chuyên thám thính máy bay đang đứng cùng với chiếc điện thoại di động của ông. Vài phút sau đó, chi tiết về chuyến bay được chuyển tới một server nước ngoài, được phân tích và sau đó chuyển cảnh báo tới người dân thông qua mạng xã hội.

“Mọi người đang cố gắng thoát khỏi cuộc không kích” - Abu Zeid, một trong những người chuyên thám thính máy bay ở Syria, nói trong một cuộc phỏng vấn mới đây - “Và tôi là một trong những người đưa ra cảnh báo đầu tiên”.

Trong cuộc nội chiến kéo dài ở Syria, ban đầu thường dân sử dụng bộ đàm để cảnh báo nhau về các cuộc không kích. Nhưng sau này, các đội cứu hộ bắt đầu nghĩ ra nhiều biện pháp phức tạp khác để cứu được nhiều sinh mạng hơn.

Và đến năm 2016, một đội các nhà phát triển phần mềm máy tính đã đưa ra một biện pháp để kết nối tất cả những nỗ lực đó. Kết quả từ nỗ lực đó là Hệ thống Hala - được người dân Syria gọi là hệ thống Canh gác. Đây là một hệ thống cảnh báo không kích và giúp người sử dụng tìm nơi an toàn trước khi máy bay thả bom xuống đầu họ.

“Chúng tôi biết đây là một ý tưởng điên rồ, nhưng vẫn quyết định thực hiện bởi còn hơn là chỉ đứng nhìn thường dân thiệt mạng” - Dave Levin, doanh nhân Mỹ, một trong số những nhà phát triển hệ thống trên, cho hay.

Ông Levin phát triển hệ thống cảnh báo trên cùng với nhà cựu ngoại giao Mỹ John Jaeger, và cũng với một chuyên gia phần mềm máy tính Syria giấu tên. Chương trình cảnh báo được hỗ trợ vốn từ các chính phủ phương Tây.

Đầu tiên, đội ngũ phát triển cần có một mạng lưới nhân sự, và sau nhiều tháng họ đã có mạng lưới này. Họ đào tào các giáo viên, kỹ sư và thậm chí cả nông dân để làm người thám thính máy bay. Những người này chủ yếu sống gần khu vực các căn cứ không quân, số còn lại sống gần các vùng lãnh thổ phe nổi dậy chiếm đóng.

Được trang bị chỉ một ứng dụng di động đơn giản, những tình nguyện viên này thường có ca trực kéo dài 8 giờ đồng hồ mỗi ngày, và khi phát hiện máy bay, họ chia sẻ thông tin về địa điểm, hướng bay của máy bay và nếu có thể thì cả chủng loại máy bay...

Thông tin này sau đó được phân tích rõ hơn nhờ các bộ cảm ứng từ xa. Được lắp đặt ẩn trên các thân cây hay các tòa nhà cao tầng, các bộ cảm ứng này thu thập dữ liệu có thể sử dụng để đo vận tốc máy bay và quan sát chủng loại máy bay.

Vài giây sau đó, phần mềm Hala So sánh thông tin mới với các thông tin trước đó mà họ thu nhận được, tính toán khả năng xảy ra một cuộc không kích, đưa ra dự đoán về mục tiêu mà các máy bay nọ có thể tấn công và thậm chí là thời điểm tấn công. Kết quả phân tích cuối cùng được đăng tải trên các kênh mạng xã hội, và một mạng lưới cảnh báo được kích hoạt.

Khi những chiếc máy bay không kích tới, tiếng còi báo động vang lên trên các tuyến phố, các bậc cha mẹ bắt đầu mang con cái họ đi tìm hầm trú ẩn. Ở các bệnh viện, đèn nhấp nháy giúp các y bác sỹ biết được rằng một đợt không kích sắp xảy ra.

Báo cáo mới đây mà đội ngũ phát triển Hala công bố cho thấy, ứng dụng của họ đã giúp cứu rỗi hàng trăm sinh mạng thường dân. Trong một chiến dịch tấn công mà chính phủ Syria thực hiện hồi đầu năm nay ở Đông Ghouta, rất nhiều người dân đã sống sót nhờ vào cảnh báo của hệ thống Hala.

Đối với những người làm nhiệm vụ thám thính thì đây là một công việc cực kỳ nguy hiểm, nó đặt họ vào vị trí dễ bị trả thù và thường xuyên nhận phải những lời đe dọa. Những người thám thính cũng có nhiều lần chịu rủi ro hứng không kích, dù chưa bao giờ họ trở thành mục tiêu chính của các đợt không kích.

“Tôi ngồi ở đó, quan sát và đưa ra những lời cảnh báo, trong lúc những tiếng nổ rền vang xung quanh” - Abu Zeid, một tình nguyện viên từng tháo chạy khỏi Đông Ghouta hồi đầu năm nay, cho hay.

Zeid mô tả công việc của mình như một cơ hội hiếm hoi để ngăn chặn những khung cảnh đẫm máu.

“Tình trạng bạo lực kéo dài vô tận, nhưng các bạn không thể tưởng tượng được cảm giác khi mà những cảnh báo mình đưa ra đã giúp nhiều người sống sót” - Abdul Razzak, một tình nguyện viên thám thính máy bay khác, cho hay.

Thực tế của nghề nguy hiểm này là đã có rất nhiều tình nguyện viên thiệt mạng trong lúc làm nhiệm vụ.

Hồi tháng Năm năm nay, đội ngũ của Hala được báo tin rằng một trong số những người thám thính của họ, Hasna, đã bị giết hại tại quê nhà, Kafranbel, thuộc tỉnh Idlib.

Đến ngày hôm sau, khi đến vị trí mà Hasna để lại, đội ngũ của Hala trông thấy người con trai 7 tuổi của Hasna đang ngồi làm thay vị trí của cha mình.

Tình trạng bạo lực kéo dài vô tận, nhưng các bạn không thể tưởng tượng được cảm giác khi mà những cảnh báo mình đưa ra đã giúp nhiều người sống sót

Abdul Razzak, một tình nguyện viên

Linh Chi