Ứng phó với những rủi ro bất định
Năm 2022, Chính phủ ước tốc độ tăng trưởng GDP đạt khoảng 8%, vượt mục tiêu đề ra (6%-6,5%); chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân cả năm khoảng 4%. Tuy nhiên, Chính phủ cũng nhận định, việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thách thức do diễn biến bất lợi từ tình hình kinh tế, chính trị thế giới làm lạm phát toàn cầu tăng cao; tăng trưởng kinh tế nhiều quốc gia suy giảm, thậm chí rơi vào suy thoái, tạo áp lực lên công tác điều hành giá, lãi suất, tỷ giá.
Dù đối mặt với nhiều khó khăn nhưng 2022 vẫn là năm thành công trong công tác điều hành của Chính phủ với 14/15 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch đề ra. Việc kiềm chế lạm phát cả năm dự kiến khoảng 4% là một điểm sáng, đặt trong bối cảnh những biến động địa chính trị cũng như diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ đến giá cả hàng hóa trên thế giới, chuỗi cung ứng bị đứt gãy.
Năm 2023, công tác điều hành giá cả vẫn sẽ đối mặt nhiều khó khăn, thách thức. Đó là biến động địa chính trị trên thế giới vẫn tiếp diễn, chưa thấy điểm dừng khiến nhiều quốc gia tiếp tục xu hướng tăng lãi suất, thu hẹp chính sách tiền tệ, tài khóa dẫn đến suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng, lạm phát tăng cao. Giá nguyên nhiên liệu đầu vào diễn biến khó lường sẽ tác động đến các mặt hàng đầu vào quan trọng trong nước như điện, xăng dầu… Bên cạnh đó, đồng USD gây sức ép lên tỷ giá, lãi suất sẽ khiến lãi suất cho vay tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Cùng với đó, ngày 1-7-2023, lương cơ sở dự kiến được điều chỉnh tăng 20,8% có thể tạo tâm lý tăng giá hàng hóa nếu không có các biện pháp bình ổn hữu hiệu…
Đối mặt với nhiều bất ổn khó lường của năm 2023, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành cần tiếp tục kiên định, kiên trì thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tăng cường năng lực thích ứng, chống chịu của hệ thống tài chính, ngân hàng; theo dõi sát diễn biến tình hình kinh tế, diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, phản ứng chính sách của các nền kinh tế lớn, đối tác thương mại, đầu tư chính, đánh giá nguyên nhân và ảnh hưởng của lạm phát để chủ động có giải pháp điều hành phù hợp; kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến lạm phát trong nước cả từ phía cầu và chi phí đẩy, nhất là tác động do giá xăng dầu và giá nguyên vật liệu sản xuất tăng cao trên thế giới; xây dựng kịch bản ứng phó với nguy cơ đình trệ và lạm phát.
Phát biểu tại hội trường về kinh tế - xã hội ngày 27-10, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành chủ động những kịch bản ứng phó với lạm phát đang gia tăng trên toàn cầu và đã trực tiếp tác động đến nền kinh tế, đời sống của nước ta, báo cáo Quốc hội để chủ động có chính sách ứng phó phù hợp; linh hoạt hơn và công khai kịp thời thông tin về các kịch bản điều hành lãi suất, tỷ giá để doanh nghiệp không bị động trong chuẩn bị các phương án sản xuất kinh doanh; tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận vốn thuận lợi hơn, nhất là vốn ưu đãi tín dụng theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội (về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội); cắt giảm các loại thuế, phí liên quan đến xăng dầu như thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt… để kiểm soát lạm phát một cách nhanh, hiệu quả.
Bên cạnh đó, các biện pháp điều hành giá cần phải đi cùng với việc thực hiện tốt các quy định công khai, minh bạch thông tin về giá gắn với công tác kiểm tra, giám sát hoạt động giá cả thị trường. Đặc biệt là lưu ý các mặt hàng trong danh mục bình ổn giá, thuộc danh mục kê khai giá, hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, tránh tin đồn thất thiệt gây hoang mang, ảnh hưởng xấu đến mặt bằng giá cả.
