VARSI: Cần quy rõ trách nhiệm nhà nước trong dự án BOT

Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình đường bộ (VARSI) vừa thông qua Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) gửi kiến nghị tới Quốc hội, Chính phủ đề nghị sớm xem xét, chỉ đạo để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc tại các dự án BOT giao thông.

VARSI kiến nghị xử lý dứt điểm vướng mắc cho dự án BOT. Ảnh: VARSI

Trao đổi với Đất Việt ngày 25/6, ông Trần Chủng - chủ tịch VARSI cho biết, VARSI muốn các cơ quan có thẩm quyền tập trung xử lý dứt điểm các vấn đề tồn tại của các dự án PPP, loại hợp đồng BOT, trong đó tập trung thực hiện đúng các cam kết của cơ quan nhà nước đảm bảo các quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư; đồng thời sớm xây dựng Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật PPP, trong đó sớm làm rõ quy định về việc chia sẻ rủi ro cho dự án đã/đang thực hiện; Nhà nước cần tham gia đầu tư công một số hạng mục có suất đầu tư lớn như cầu vượt, nút giao... để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Theo ông Chủng, thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều chính sách nhằm đẩy mạnh hình thức xã hội hóa phát huy tiềm năng, huy động nhiều nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển kinh tế, xã hội.

Đặc biệt, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) ra đời tháo gỡ nhiều vướng mắc, đặt quan hệ giữa nhà nước và nhà đầu tư bình đẳng, hài hòa lợi ích các bên. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án, nhà đầu tư còn gặp nhiều khó khăn, bất cập.

“Trong khi cơ quan nhà nước yêu cầu nhà đầu tư phải thực hiện nhiều cam kết, thực hiện các bảo lãnh, nếu nhà đầu tư không thực hiện đúng cam kết sẽ bị xử lý vi phạm, nhưng ở chiều ngược lại, cơ quan nhà nước trong các trường hợp không thực hiện đúng cam kết, làm ảnh hưởng đến dự án, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, ngân hàng thì không bị sao cả”, ông Chủng đánh giá.

Nêu ví dụ cụ thể việc vi phạm cam kết của nhà nước liên quan đến bố trí vốn ngân sách được tại các dự án: cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, nút giao thông khác mức Ngã Ba Huế, Hầm đường bộ qua Đèo Cả..., VARSI cho biết: Dự án Hầm đường bộ qua Đèo Cả có tổng mức đầu tư là 21.612 tỷ đồng, phần vốn nhà đầu tư huy động là 16.564 tỷ đồng, phần vốn ngân sách nhà nước tham gia là 5.048 tỷ đồng. Đến nay, dự án này mới giải ngân 3.868 tỷ đồng vốn ngân sách, còn 1.180 tỷ đồng chưa được giải ngân như cam kết trong hợp đồng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả sử dụng vốn, phát sinh lãi vay tín dụng trong quá trình thực hiện dự án, ảnh hưởng đến phương án tài chính tổng thể của dự án.

Ngoài ra, việc các chính sách, quy định pháp luật thường xuyên thay đổi như quy định về thuế; về giá/phí hay quy định về quản lý, sử dụng tài sản công cũng được cho là gây rủi ro cao trong quá trình đầu tư, ảnh hưởng xấu đến việc thúc đẩy đầu tư dài hạn.

Từ thực tế trên, VARSI kiến nghị xử lý dứt điểm vướng mắc tại các dự án BOT giao thông; các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần thực hiện đầy đủ các cam kết với nhà đầu tư BOT giao thông.

Thông thường, với tâm thế của người cầm trịch, cơ quan quản lý nhà nước sẽ luôn là người chủ động, vì thế, khó khăn, vướng mắc nhà đầu tư phải chịu. Tuy nhiên, với sự ra đời của Luật PPP, ông Chủng kỳ vọng mọi vướng mắc sẽ được giải quyết và mối quan hệ giữa nhà đầu tư với cơ quan quản lý nhà nước sẽ được đối xử công bằng, bình đẳng hơn.

Muốn làm được như vậy, ông Chủng cho rằng hợp đồng ký kết giữa các bên chính là tài liệu có tính pháp lý cao nhất trong giải quyết tranh chấp giữa các bên.

Muốn xử lý được dứt điểm các vấn đề tồn tại trong đầu tư BOT theo ông Chủng cần thiết phải căn cứ trên các hợp đồng đã ký kết. Dựa trên các điều khoản ký kết trong hợp đồng sẽ xác định đúng - sai, qua đó xác định rõ trách nhiệm của mỗi bên.

Mặc dù vậy, ông cũng thừa nhận để giải quyết ngay một lúc những vướng mắc trong thực hiện đầu tư BOT là rất khó. Bởi, xác định trách nhiệm của nhà đầu tư thì dễ nhưng muốn xác định trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước thì không đơn giản.

Lam Lam