Vén màn bí mật sau những ca khúc để đời của 'vua nhạc sến' Vinh Sử

Chuyện ít biết về sáng tác để đời

Nhạc sĩ Vinh Sử vừa qua đời lúc 3 giờ sáng ngày 10/9 tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, hưởng thọ 79 tuổi. Ông được chẩn đoán ung thư đại tràng từ năm 2011. Những năm qua, nhạc sĩ phải liên tục nằm viện điều trị bệnh.

Nhạc sĩ Vinh Sử qua đời tại bệnh viện sáng 10/9

Ông là cha đẻ của loạt ca khúc nổi tiếng như: "Gõ cửa trái tim", "Nhẫn cỏ cho em", "Chuyến xe lam chiều", "Nhành cây trứng cá", "Phu kéo mo cau", "Làm dâu xứ lạ", "Cầu tre kỷ niệm", "Đêm lang thang", "Mưa bụi", "Vòng nhẫn cưới", "Hai bàn tay trắng"...

Theo nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long, người đời gọi ông là "vua nhạc sến", vua của dòng nhạc bình dân cũng phải thôi.

"Những câu hát của ông thực sự là chỗ dựa cho những người lao động nghèo, lam lũ. Là chỗ để người thành đạt có địa vị, chức sắc đôi khi nao lòng nhớ lại chuyện ngày xưa. Là chỗ để nhiều khi trong cuộc sống bon chen, nhiều lo toan con người ta bỗng thấy dịu đi.

Nhạc của ông như kể chuyện, như suy tư những nỗi suy tư rất đỗi bình dị, giản đơn mà trong cuộc sống thường nhật ông phải trải qua. Nhạc của ông giống như một kiểu xẩm đời mới, cho nên chỉ cần bật bưng tiếng ghi-ta cất giọng hát không cần nuột nà trau chuốt cũng đã đủ chinh phục rất nhiều người", nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long nhận định.

Nhạc sĩ Vinh Sử miệt mài sáng tác trong phòng trọ chật hẹp ở TP HCM

Có nhiều dịp được gặp nhạc sĩ Vinh Sử ông Long quý mến tính cách gần gũi, nghệ sĩ mà cũng rất anh hai Sài Gòn của ông.

Có dịp hỏi chuyện về nguồn cơn ông sáng tác mỗi ca khúc, nhà phê bình âm nhạc Nguyễn Quang Long được biết nhiều bí mật ý nghĩa phía sau các sáng tác nổi tiếng.

Về ca khúc "Vòng nhẫn cưới", ông Long kể rằng, nam nhạc sĩ sáng tác khi đã lớn. "Yêu một nàng, hai đứa yêu nhau thiệt. Nhưng sau lại có người nhà giàu tới hỏi cưới, gia đình bắt buộc gả cho. Khi làm đám cưới nàng cũng mời mình tới. Ngày hôn lễ họ trao em một vòng nhẫn cưới lớn thật lớn. Cũng đeo trên tay này nọ. Mình quá đau khổ chẳng biết phải làm gì, nên lại viết thành bài "Vòng nhẫn cưới".

Bài "Giết người anh yêu": "Ngày xưa mình yêu cô đó, mà cô ấy tàn nhẫn với mình quá. Mình tha thiết lắm, cô cần gì mình cũng giúp đỡ, cũng lo hết. Cuối cùng hóa ra cô chỉ lợi dụng mình thôi.

Mình mới phát hiện ra cô yêu một người con trai nhà giàu, có xe hơi nhà lầu. Tức quá, khởi cái ý nghĩ rồ dại ấy lên. Nhưng bạn mình khuyên, thôi đừng có vậy, kiếm người khác yêu, có khi với người khác lại may mắn hơn. Mình thấy người bạn mình nói có lý nên nguôi dần. Đau khổ nên mới viết bài "Giết người anh yêu".

Bài "Không giờ rồi" là thời quân dịch. Thời đó mình trốn quân dịch thì thường phải thức tới 12h khuya, vì họ hay vào các nhà để xét tầm này. Nhà mình đóng một cái tủ lớn để họ vào kiểm tra thì mình có chỗ mà trốn.

Hồi đó tôi sống với một người vợ tần tảo lắm. Ngày nào nàng cũng thức tới 12h khuya để hễ có người tới hỏi thì còn cho tôi lánh đi mà đứng ra thưa chuyện. Mỗi lúc họ đi rồi, mình mới nằm suy nghĩ thấy tội nghiệp vợ mình quá. Ban ngày đi làm cực nhọc, tối về phải giữ chồng trốn quân. Mình suy nghĩ mới viết bài "Không giờ rồi, em ngủ đi em", nhà phê bình Nguyễn Quang Long thuật lại.

Những năm tháng cuối đời của "vua nhạc sến"

Thời kỳ đỉnh cao của sự nghiệp, ông ở nhà lầu, xe hơi nhưng đến cuối đời thì cuộc sống gặp không ít khó khăn. Những năm cuối đời, ông được bạn bè, đồng nghiệp hỗ trợ chi phí chữa trị bệnh tật.

Ông từng sống một mình trong căn nhà nhỏ ở Quận 7, TP.HCM. Từ giữa năm 2020, nhạc sĩ chuyển về sống cùng bà Ngọc Lệ - người vợ cũ thứ ba của ông để tiện cho việc chăm sóc, đi lại.

Bà Lệ cho biết hai năm vừa rồi, hầu như tháng nào ông cũng phải vào viện điều trị khoảng 5-10 ngày. Cho đến gần đây, ông bị nhiễm trùng phổi, xuất huyết bao tử. Bệnh tình chuyển biến nặng khiến sức khỏe nhạc sĩ suy kiệt, phải dùng máy thở, truyền máu và thức ăn qua đường ống.

Cũng theo bà Lệ, nhạc sĩ Vinh Sử chuẩn bị sẵn mộ phần tại Hoa viên nghĩa trang Bình Dương từ vài năm trước. Ông còn dùng tiền của mình để đặt một tượng đồng với hình ảnh đang cầm đàn guitar. Đó là tâm nguyện ông đã hoàn thành trước khi qua đời.

Ngoài ra, trước khi mất, nhạc sĩ Vinh Sử còn muốn lập một quỹ từ thiện mang tên mình, dùng tiền tác quyền của ông để hỗ trợ cho những nhạc sĩ nghèo, những tài năng âm nhạc chưa có điều kiện phát triển.

Nhạc sĩ Vinh Sử tên thật là Bùi Vinh Sử, sinh năm 1944. Trong gia đình bốn anh em, ông là người duy nhất có cơ hội học chữ và theo đuổi con đường nghệ thuật.

Ngày nhạc sĩ qua đời, giới văn nghệ sĩ gửi tới ông nhiều lời thương tiếc. Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng bày tỏ: "Chú rất gần gũi và anh chị em ca sĩ nào cũng quý mến và kính trọng chú. Những ca khúc của chú luôn dung dị và đã đi vào đời sống tinh thần của nhiều thế hệ người Việt. Tôi xin chia buồn sâu sắc cùng gia đình của chú cũng như khán giả của chú".

Minh Hiếu