Vì sao Israel 'quay ngoắt' 180 độ, ủng hộ Tổng thống Assad hết lòng?

Ngày càng có nhiều quốc gia từ bỏ ý định phản đối chính quyền Assad.

Israel đã chấp nhận Tổng thống Assad?

Lập trường của Israel về cuộc chiến ở Syria trong suốt hơn 7 năm qua đã luôn là vấn đề gây nhiều suy đoán từ các nhà phân tích chính trị trong khu vực.

Giờ đây, một số người cho rằng Israel muốn Tổng thống Syria Bashar al-Assad tiếp tục nắm giữ quyền lực, thay vì đi theo quan điểm của phương Tây.

Theo quan điểm này, chính quyền của Thủ tướng Benjamin Netanyahu cảm thấy vùng Cao nguyên Golan mà Israel nắm quyền kiểm soát đang bình yên, và sự nổi lên của phe đối lập ở nơi đây sẽ đặt ra một mối đe dọa khó lường cho Israel.

Tuy nhiên, các nhà phân tích khác lại cho rằng, mối quan hệ chặt chẽ giữa Damascus với Iran sẽ khiến cho các lực lượng của Tehran tăng cường ảnh hưởng và quyền lực ở gần biên giới với Israel, trở thành mối đe dọa còn lớn hơn nữa.

Nhưng với diễn biến hiện tại, khi quân đội Syria và Nga đang có những thỏa thuận với quân nổi dậy ở miền Nam Syria để từng bước dập tắt xung đột nơi đây, các nhà phân tích cho rằng Thủ tướng Israel có thể dễ dàng chấp thuận cho Tổng thống Assad tiếp tục nắm quyền, bất chấp những kêu gọi đầy lo ngại từ các chính trị gia Israel.

"Với việc Israel ngày càng có khuynh hướng chấp nhận quyền lực hợp pháp của Tổng thống Assad, điều này sẽ dẫn đến các thảo luận giữa Israel-Mỹ-Nga để đi tới một đảm bảo chính thức rằng: Tel Aviv chấp nhận chính quyền Damascus hiện tại”, Elie Podeh, Giáo sư chuyên nghiên cứu về Trung Đông tại đại học Hebrew ở Jerusalem, nói với Al Jazeera.

"Điểm mấu chốt ở đây là việc Israel muốn đảm bảo sự ổn định và bình yên nơi biên giới Israel-Syria và nếu chính quyền Assad hướng tới điều tương tự - như trong quá khứ - thì Israel sẽ không có lý do gì để không hài lòng", Podeh nói thêm.

Kể từ khi Nga can thiệp vào cuộc chiến năm 2015, Israel đã luôn duy trì mối quan hệ tốt với Moscow. Nước này cũng được tự do thực hiện các cuộc không kích chống lại các mục tiêu của Iran nằm sâu trong Syria.

Chỉ ra vai trò trung gian của Moscow giữa các bên liên quan và quyền kiểm soát không phận ở Syria - các nhà bình luận chính trị nói rằng chính sự can thiệp của Nga đã “ngầm” làm thay đổi lập trường của Israel về Tổng thống Assad.

"Sự can thiệp của Nga vào năm 2015 đã khiến Chính phủ Israel phải ngồi xuống thảo luận và có những thỏa thuận chiến lược", Aron Lund, một thành viên của Century Foundatuon, trung tâm phân tích độc lập ở New York, nói với Al Jazeera.

"Nga và Israel đã tăng cường sự thấu hiểu lẫn nhau để tránh xung đột trên bầu trời và bảo vệ quyền tự do hành động của Israel tại Syria mà không làm suy yếu các kế hoạch của Nga", ông nói thêm.

Tương tự, nhà phân tích Ofer Zalzberg từ International Crisis Group cho rằng, với việc chính quyền Assad giành lại quyền kiểm soát đất nước, "Israel đã thiết lập các cơ chế giải quyết và phối hợp với Moscow và học cách cân bằng giữa lợi ích của Mỹ và Nga”.

Không chỉ là dự đoán của giới phân tích bên ngoài khu vực, các phương tiện truyền thông của Israel gần đây cũng đang cho thấy sự thay đổi rõ ràng về lập trường Syria.

Hồi đầu tuần này, Zvi Bar'el, chuyên gia phân tích vấn đề Trung Đông của tờ Haaretz, đã có bài viết với tiêu đề "Israel muốn Assad duy trì quyền lực".

Với sự phụ thuộc của chính quyền Assad vào Nga, nhà phân tích này nhận định chính sách đối ngoại trong tương lai của Syria, bao gồm cả lập trường đối với Israel "sẽ được Kremlin tham vấn”, do đó ít nhất là Tel Aviv sẽ có được sự đảm bảo chắc chắn từ Moscow.

"Đổi lại, Israel đã cam kết không làm suy yếu quyền lực của Assad", ông nói thêm.

Ổn định bằng cách đi theo Assad

Điều Israel muốn là sự bình yên nơi biên giới.

Syria và Israel về mặt kỹ thuật vẫn đang trong tình trạng chiến tranh kể từ năm 1948. Năm 1967, Israel kiểm soát Cao nguyên Golan và tiếp tục nắm giữ phần lãnh thổ này cho đến ngày nay.

Hai nước đã ký một thỏa thuận rút quân vào năm 1974, sau cuộc chiến năm 1973 giữa Israel, Syria và Ai Cập. Khu vực biên giới vẫn tương đối bình yên kể từ thời điểm đó.

"Có một giải pháp ổn định ở Syria đó là hành động theo Assads. Quan điểm của Israel cho rằng đó là giải pháp tốt", Aron Lund nêu quan điểm.

"Họ đã có Cao nguyên Golan và họ được hưởng ưu thế quân sự, vì vậy giờ đây họ cần tìm lợi ích từ một người đứng đầu Damascus ngay cả khi đi kèm đó là một số điều gây khó chịu", ông nói thêm.

Những bùng nổ trong cuộc chiến ở Syria kể từ năm 2011 đã mở ra một chương mới trong quan hệ Syria-Israel.

Sức mạnh ngày càng tăng và ảnh hưởng của Iran và Hezbollah ở Syria là mối quan tâm hàng đầu của Israel - một nỗi lo sợ mà nước này không hề che giấu.

Lo ngại rằng Iran đang chuyển vũ khí sang Hezbollah, Israel thường xuyên tấn công vào các đoàn vận chuyển vũ khí, tiến hành các cuộc không kích liên tục, trong khi Chính phủ Syria chưa bao giờ trả đũa lại một cách trực tiếp.

Với sự quan tâm của Moscow trong việc giữ cho Tổng thống Assad tiếp tục nắm giữ quyền lực trong khi duy trì ảnh hưởng của mình ở Syria, giới phân tích đánh giá các cường quốc liên quan đến cuộc chiến nơi đây hiện rất thoải mái với những gì bản thân có được.

Nga luôn tỏ ra khéo léo khi thường xuyên đưa ra ý tưởng về việc làm thế nào để đối phó với Iran – chủ đề thu hút sự quan tâm của phương Tây và Israel. Từ đó, các bên cảm thấy đó là một giao dịch hợp lý để đổi lại các giải pháp giúp Tổng thống Assad duy trì quyền lực và tăng cường vai trò của Nga như một nhà môi giới chính trị.