Vì sao Nga-Syria quyết giải phóng thành trì cuối cùng của phiến quân?

Phiến quân và các nhóm Hồi giáo cực đoan chiếm quyền kiểm soát tỉnh Idlib vào năm 2015.

Theo BBC, khu vực này là thành trì lớn cuối cùng của phiến quân và các nhóm Hồi giáo cực đoan nổi dậy chống chính quyền Assad trong 7 năm qua.

Liên Hợp Quốc ước tính tỉnh Idlib hiện có 2,9 triệu người sinh sống, bao gồm 1 triệu trẻ em. Hơn một nửa số dân ở Idlib đến từ các khu vực bị tàn phá khác ở Syria.

Idlib được coi là khu vực mang ý nghĩa chiến lược, phía bắc giáp Thổ Nhĩ Kỳ và nằm trên tuyến đường cao tốc nối liền Aleppo, Hama, thủ đô Damascus và cả thành phố cảng Latakia ở phía tây.

Nếu quân đội chính phủ giải phóng Idlib, phe nổi dậy sẽ không còn kiểm soát bất cứ một thành trì nào nữa và bị phân tán về các khu vực hẻo lánh hơn, dấu hiệu cho thấy sự thất bại tất yếu.

Ai kiểm soát Idlib?

Phiến quân nổi dậy co cụm ở Idlib và một số khu vực rải rác khác trên đất Syria.

Khu vực rộng lớn này không do một nhóm riêng lẻ kiểm soát mà do nhiều phiến quân đối nghịch nhau, ước tính tổng cộng có 30.000 tay súng.

Lực lượng chiếm ưu thế ở Idlib là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một nhóm Hồi giáo cực đoan có liên hệ với al-Qaeda.

HTS kiểm soát các khu vực chiến lược ở Idlib, bao gồm thủ phủ của tỉnh và khu vực nối với Thổ Nhĩ Kỳ. HTS hiện có khoảng 10.000 tay súng ở Idlib.

Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) là thế lực lớn thứ hai ở tỉnh này, do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn. Nhóm đối lập này cũng đối đầu với cả HTS và quân đội Syria. NLF bao gồm các nhóm cực đoan như Ahrar al-Sham và Lữ đoàn Nour al-Din al-Zinki.

Vì sao quân đội Syria quyết định tấn công?

Phiến quân HTS tuyên bố sẽ không đầu hàng quân đội chính phủ.

Ưu thế trong cuộc nội chiến Syria thời gian qua nghiêng hẳn về phía Tổng thống Bashar al-Assad. Các đợt không kích của Nga và việc Iran bổ sung thêm hàng ngàn chiến binh đã giúp quân đội Syria đẩy lùi phe nổi dậy.

Kể từ đầu tháng 9, chính phủ Syria đã thể hiện quyết tâm giải phóng tỉnh Idlib, với mục tiêu là đánh bại HTS “bằng mọi giá”. Nga đã thể hiện sự ủng hộ đồng minh bằng cách điều hàng chục tàu chiến, máy bay đến khu vực ngoài khơi Địa Trung Hải.

Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang cố gắng đàm phán với Nga và Syria để đạt tiếng nói chung. Bởi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cũng hiện diện ở tỉnh Idlib với lý do “đảm bảo an ninh”.

Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại làn sóng tị nạn mới đổ xô sang nước này. Kể từ khi nội chiến Syria nổ ra, Ankara đã tiếp nhận 3 triệu người tị nạn.

Chuyện gì sẽ xảy ra ở Idlib?

Quân đội Syria đã mở chiến dịch giải phóng Idlib dưới sự yểm trợ của Nga.

Đợt tấn công quy mô lớn của Nga-Syria được cho là sẽ đem đến nhiều hệ quả với Idlib. Hàng trăm ngàn người hiện đang phải sống trong cảnh tồi tệ ở các khu vực chật hẹp, nơi nhu cầu tối thiểu không được đảm bảo.

Một quan chức Liên Hợp Quốc về vấn đề nhân đạo cảnh báo Idlib “có thể tạo ra khủng hoảng nhân đạo lớn nhất và không thể kiểm soát”.

Liên Hợp Quốc ước tính 800.000 người có thể phải rời bỏ nhà cửa đi sơ tán, trong khi số người cần đến hỗ trợ y tế đã tăng vọt. Hiện chưa rõ những người tị nạn có thể sơ tán ở đâu vì Thổ Nhĩ Kỳ đã đóng cửa biên giới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây cũng cảnh báo về viễn cảnh “hàng trăm ngàn người bỏ mạng ở Idlib”. Tuy nhiên, Mỹ nhiều khả năng sẽ không can thiệp trừ khi quân đội Syria sử dụng vũ khí hóa học.

Đăng Nguyễn - BBC