Vì sao những người sáng tạo TikTok thế hệ Z quay lưng lại với Amazon?

Thế hệ Z, đôi khi còn được gọi là Zoomers, là nhóm nhân khẩu học nằm giữa thế hệ Millennials và thế hệ Alpha. Các nhà nghiên cứu và phương tiện truyền thông phổ biến nhận định khoảng thời gian được sinh ra của thế hệ này là từ năm 1997 đến 2012 theo nghiên cứu từ trung tâm nghiên cứu Pew.

Tự hào với tổng cộng hơn 51 triệu người theo dõi, nhóm 70 người sáng tạo TikTok nói rằng chiến dịch People Over Prime Pledge được thiết kế để gây áp lực buộc Amazon phải đáp ứng các yêu cầu của người lao động, bao gồm mức lương tối thiểu 30 USD, tăng thời gian nghỉ có lương và tạm dừng các hoạt động mà nhóm coi là “phá hoại công đoàn”.

“Sự ngược đãi rộng rãi với nhân viên của Amazon và việc sử dụng trắng trợn các chiến thuật phá hoại công đoàn sẽ không còn được Cộng đồng TikTok dung thứ”, tuyên bố từ Gen Z For Change, một nhóm vận động đã điều phối cam kết và làm việc thường xuyên với những người sáng tạo.

Chiến dịch này là bước lùi rõ ràng với Amazon, công ty đã tìm cách phát triển mối quan hệ chặt chẽ hơn với những người có ảnh hưởng trẻ tuổi những năm gần đây. Vào năm 2017, công ty đã khởi động Chương trình Người ảnh hưởng của Amazon, cho phép người sáng tạo kiếm doanh thu bằng cách giới thiệu sản phẩm trong các cửa hàng Amazon được cá nhân hóa.

Đầu năm nay, Amazon đã đưa hơn 12 ngôi sao Instagram, YouTube và TikTok đến một nơi nghỉ dưỡng sang trọng ở Mexico để khuyến khích những người có ảnh hưởng phát triển sự hiện diện của họ trên nền tảng này. Hồi tháng 6.2022, Amazon đã xây dựng một phòng chờ VIP lớn tại VidCon, hội nghị thường niên dành cho các ngôi sao video trực tuyến, nơi những người có ảnh hưởng có thể tìm hiểu về cách hợp tác chặt chẽ hơn với công ty.

Emily Rayna Shaw (24 tuổi, người sáng tạo trên TikTok có 5,4 triệu follow hợp tác với Amazon trong quá khứ), cho biết: “Tôi nghĩ rằng phương pháp của họ cung cấp các khoản thanh toán thay đổi cuộc sống những người có ảnh hưởng để khiến họ cảm thấy như thể cần phải làm việc với công ty, trong khi từ chối trả tiền cho nhân viên ở hậu trường là cực kỳ sai lầm. Tôi muốn cảm thấy thoải mái khi giới thiệu các sản phẩm trên Amazon cho cộng đồng của mình vì nó rất đáng tin cậy, nhưng tôi không thể làm như vậy cho đến khi biết rằng công ty đang đối xử công bằng với nhân viên của mình”.

Nhiều người trong số những người sáng tạo đằng sau People over Prime Pledge đã thực hiện các giao dịch khuyến mại với Amazon nhưng có kế hoạch đóng các cửa hàng của họ và từ chối quan hệ đối tác trong tương lai vì lo ngại về việc đối xử với nhân viên. Những người sáng tạo từng làm việc với Amazon nói rằng công ty yêu cầu họ ký các thỏa thuận không phân biệt đối xử để không thể nói tiêu cực về nền tảng này ngay cả khi các thỏa thuận đã kết thúc.

Chủ tịch Liên đoàn Lao động Amazon, Chris Smalls, được coi là nguồn cảm hứng của một nhà lãnh đạo trẻ với nhóm Gen Z For Change, phát biểu tại một cuộc biểu tình ở thành phố New York - Ảnh: Getty

Sử dụng lao động tư nhân lớn thứ hai ở Mỹ, Amazon có tỷ lệ nhân viên bị chấn thương cao hơn các đối thủ và ngày càng trở thành mục tiêu của lao động có tổ chức. Vào tháng 4.2022, Liên đoàn Lao động Amazon độc lập đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tại một trung tâm thực hiện đơn hàng lớn ở Đảo Staten, đánh dấu chiến thắng lớn của công đoàn.

Các nhân viên Amazon cũng đang tổ chức các cơ sở ở thành phố Bessemer (bang Alabama); thị trấn Garner, bang Bắc Carolina; thủ phủ Albany, bang New York; thành phố Campbellsville, bang Kentucky; thành phố San Bernardino, bang California.

Thế nhưng, Amazon đã thẳng tay đàn áp những nỗ lực này, kỷ luật, sa thải và thậm chí gọi cảnh sát với một số công nhân ủng hộ công đoàn. Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia cho biết một số hành vi của công ty vi phạm luật lao động, nhưng cơ quan này có nguồn lực giới hạn kiểm soát công ty có quy mô như Amazon. Ngay cả tại nhà kho nơi Liên đoàn Lao động Amazon thắng cử, công ty đã trì hoãn thành công việc bắt đầu quá trình thương lượng hợp đồng, mà bản thân nó có thể mất hàng tháng hoặc hàng năm để hoàn thành.

Jackie James (19 tuổi, người sáng tạo TikTok với 3,4 triệu người theo dõi) nói rằng cô sẽ không thực hiện các giao dịch với Amazon cho đến khi họ thay đổi cách thức của mình. “Là một người có ảnh hưởng, điều quan trọng là phải chọn đúng công ty để làm việc cùng. Tôi không nghĩ rằng người lao động nên được đối xử như ở Amazon", Jackie James thổ lộ.

Song khi các nỗ lực tổ chức lao động trong Amazon đã chạm vào gờ giảm tốc và Liên đoàn Lao động Amazon thua trong cuộc bầu cử lần thứ hai tại Đảo Staten vào tháng 5, phong trào vẫn giữ vị trí cao, thu hút sự ủng hộ từ Thượng nghị sĩ Bernie Sanders và Tổng thống Biden. Chủ tịch Liên đoàn Lao động Amazon, Chris Smalls, có mặt trên một luồng Twitch nổi bật vào tuần trước và hashtag #hotlaborsummer đã xuất hiện trên Twitter.

Amazon trước đây phủ nhận sự bất mãn của nhân viên, cho rằng doanh thu là một chức năng thể hiện sự linh hoạt của công ty. Kelly Nantel, phát ngôn viên Amazon, nói với tờ The Post vào tháng 6: “Một tỷ lệ lớn những người mà chúng tôi từng thuê đang được thuê lại, cho thấy rằng họ sẽ chọn làm việc cho chúng tôi khi họ muốn”.

Aidan Kohn-Murphy, người sáng lập Gen Z For Change, cho biết: “Chúng tôi đang yêu cầu Amazon lắng nghe nhân viên của họ và thực hiện các thay đổi để cung cấp một môi trường làm việc lành mạnh. Cho đến khi Amazon thực hiện những thay đổi này, chúng tôi với tư cách là người sáng tạo sẽ chặn Amazon kiếm tiền từ một trong những nền tảng truyền thông xã hội lớn nhất trên thế giới”.

Ngoài chiến dịch Amazon, TikTok đã trở thành trung tâm vận động ủng hộ công đoàn với nhiều người sáng tạo bày tỏ sự ủng hộ với phong trào lao động, trong một số trường hợp là hỗ trợ trực tiếp các nỗ lực công đoàn.

Vào tháng 2, sau khi Starbucks cố gắng thuê những người lao động không thuộc công đoàn trong bối cảnh thúc đẩy công đoàn, những người sáng tạo TikTok làm việc với Gen Z For Change đã gửi hơn 140.000 đơn đăng ký sai đến các địa điểm vi phạm, đăng video về nỗ lực của họ.

Vào tháng 3, cùng một nhóm người sáng tạo đã gửi hơn 40.000 đơn đăng ký sai đến ba địa điểm cửa hàng tạp hóa Kroger tìm cách thuê những công nhân phi công đoàn trong một cuộc đình công.

Những người có ảnh hưởng tham gia cam kết phản ánh sự ủng hộ ngày càng tăng với các phong trào lao động có tổ chức trong giới trẻ. Một cuộc thăm dò gần đây của công ty tư vấn và phân tích Gallup (Mỹ) cho thấy sự chấp thuận của các liên đoàn lao động đang ở mức cao nhất kể từ năm 1965, với gần 4/5 (77%) người lớn từ 18 đến 34 tuổi ủng hộ họ. Trong năm qua, nhiều người trẻ tuổi trên TikTok đã bày tỏ tình cảm ủng hộ người lao động, lên tiếng về việc trả lương công bằng và quyền của người lao động.

Duncan Joseph, người sáng tạo TikTok 19 tuổi với 4,3 triệu người theo dõi, nói đã ký cam kết vì lớn lên ở thành phố Seattle, nơi anh sống dưới cái bóng của Amazon.

Duncan Joseph cho biết các đồng nghiệp thuộc thế hệ Gen Z của anh phụ thuộc rất nhiều vào các đơn đặt hàng trực tuyến. Duncan Joseph hy vọng rằng việc sử dụng TikTok để lên tiếng phản đối hành vi của công ty sẽ giúp thu hút những người theo dõi anh lắng nghe nhân viên Amazon.

“Một trong những công cụ tốt nhất của chúng tôi là nhận thức và ảnh hưởng. Việc đưa ra quyết định công khai này với tư cách là người có ảnh hưởng sẽ giúp những người xem video của chúng tôi hiểu điều gì đang xảy ra và các hoạt động không công bằng của Amazon như thế nào”, Duncan Joseph nói.

Elise Joshi (20 tuổi, người sáng tạo TikTok và là Phó giám đốc điều hành của Gen Z For Change, đang dẫn dắt People Over Prime Pledge), nói rằng Chris Smalls (người đã dẫn đầu nỗ lực hợp nhất một cơ sở đóng gói của Amazon ở quận Staten Island, thành phố New York) đã truyền cảm hứng cho cô hành động.

“Kể từ khi Chris Smalls thực hiện việc đó, chúng tôi đã ở trên bàn vẽ để tìm ra cách chúng tôi có thể hỗ trợ các nỗ lực hợp nhất của nhân viên Amazon”, cô nói.

Những người có ảnh hưởng nói rằng TikTok là mối đe dọa đặc biệt mạnh mẽ với gã khổng lồ thương mại điện tử Mỹ vì vừa là nơi người dùng thế hệ Z tìm kiếm tin tức, vừa là nơi những câu chuyện cuối cùng xuất hiện trên các phương tiện truyền thông.

“TikTok rất mạnh mẽ. Nó kiểm soát tường thuật về các vấn đề và Amazon biết điều đó", Elise Joshi nói.

Elise Joshi hy vọng rằng khi chiến dịch phát triển, nó sẽ gây áp lực buộc những người có ảnh hưởng từ chối các giao dịch với Amazon, trừ khi họ giải quyết các mối quan tâm về lao động. “Nếu bạn đang làm nội dung cho Amazon, hy vọng rằng sẽ có hàng ngàn bình luận kêu gọi bạn từ bỏ việc đó”, cô cho hay.

Sơn Vân