Vì sao quan hệ Anh - Nga đột ngột căng thẳng?

Thủ tướng Anh Theresa May

Thủ tướng Anh công khai chỉ trích Nga kịch liệt

Ngày thứ Hai (13/11), Thủ tướng Anh Theresa May đã có bài phát biểu thường niên về chính sách đối ngoại của Anh. Trong bài phát biểu này, bà Theresa May đã chỉ trích kịch liệt Nga, cáo buộc Nga đã nỗ lực can thiệp vào bầu cử ở nhiều quốc gia khác nhau, nỗ lực phá vỡ hệ thống trật tự quốc tế.

Người đứng đầu Chính phủ Anh cũng khẳng định rằng, London không muốn quay trở lại thời kỳ Chiến tranh lạnh và vẫn hy vọng sẽ hợp tác với Nga chứ không phải là đối đầu vì điều này phù hợp với lợi ích quốc gia của Anh.

“Tôi có thông điệp rất đơn giản cho người Nga. Chúng tôi biết các ông đang làm gì và các ông sẽ không thành công. Moscow đã không đánh giá đúng sự bền vững của nền dân chủ phương Tây, sự thu hút của xã hội cởi mở và tự do phương Tây, cũng như không đánh giá đúng về sự nhất quán thành một khối của các quốc gia phương Tây đối với liên minh đang liên kết họ lại với nhau”, Thủ tướng Anh Theresa May nhấn mạnh, đồng thời còn chỉ trích Nga đã sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine một cách trái phép khi xảy ra xung đột ở Ukraine.

“Việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea là trường hợp đầu tiên kể từ thời Chiến tranh lạnh, khi một quốc gia có chủ quyền đã sử dụng sức mạnh để sáp nhập lãnh thổ quốc gia khác ở châu Âu. Ngoài ra, Nga đã thổi bùng xung đột ở Donbass, thường xuyên vi phạm không phận của một số quốc gia khác”, bà Theresa May cáo buộc Nga.

Ngoại trưởng Anh

Tình báo mạng và các thông tin giả mạo

Bên cạnh đó, Thủ tướng Anh còn tuyên bố rằng Nga dường như đã hết sức tích cực trong tổ chức “các chiến dịch tình báo mạng” và đã không ít lần can thiệp vào bầu cử ở hàng loạt quốc gia khác.

“Điều đó bao gồm cả can thiệp vào các cuộc bầu cử, trong đó có các vụ tấn công vào hệ thống mạng lưới Bộ Quốc phòng Đan Mạch và Quốc hội Đức”, bà Theresa May tiếp tục cáo buộc Nga.

Thủ tướng Anh cho rằng Nga đã “cố gắng sử dụng thông tin như là một loại vũ khí” khi tuyên bố: “Moscow đang sử dụng các phương tiện truyền thông nhà nước để lan truyền các thông tin giả và các bức ảnh đã bị chỉnh sửa để gây chia rẽ châu Âu và phá vỡ các thể chế của châu Âu”.

Sau khi chỉ trích kịch liệt Nga, người đứng đầu Chính phủ Anh lại khẳng định rằng Anh không muốn trong trạng thái thường xuyên đối đầu với Nga, nhưng sẽ vẫn quyết tâm bảo vệ các lợi ích của mình. Tuy nhiên, hiện thực trạng quan hệ Anh - Nga đang không được như mong muốn của Anh.

“Chúng tôi không muốn quay trở lại thời kỳ Chiến tranh lạnh, chúng tôi không muốn trong trạng thái thường xuyên xung đột. Chúng tôi cần phải thận trọng nhưng vẫn muốn hợp tác vì trong một vài tháng tới, Ngoại trưởng Anh sẽ có chuyến thăm đến Nga”, bà Theresa May nói.

Trước đó, Cơ quan Báo chí của Bộ Ngoại giao Nga cho biết, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson dự kiến sẽ có chuyến thăm Nga vào cuối năm 2017. Trong khuôn khổ chuyến thăm này, hai bên dự định sẽ thảo luận các vấn đề liên quan đến lợi ích chung hai bên và tiếp tục hợp tác trong các lĩnh vực song phương.

Cụ thể, Bộ Ngoại giao Anh tuyên bố Anh sẵn sàng thảo luận tình hình Trung Đông và “các mối đe dọa với hòa bình quốc tế”. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Anh cho biết Anh - Nga vẫn đang bất đồng về tình hình Syria, Ukraine và hy vọng hợp tác với Nga giải quyết các bất đồng này.

“Có một con đường khác. Chúng tôi đang hy vọng vào Nga. Anh, châu Âu và toàn bộ thế giới ủng hộ một nước Anh hùng mạnh và thành công theo các nguyên tắc quốc tế”, Thủ tướng Anh nhấn mạnh như vậy vì Nga, với tư cách là ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, cần phải chịu trách nhiệm cho sự ổn định quốc tế.

“Nga có thể lựa chọn và tôi hy vọng rằng Nga sẽ lựa chọn con đường khác dù hiện tại Nga không làm vậy. Chúng tôi sẽ hành động cùng nhau để bảo vệ các lợi ích của chúng tôi và trật tự thế giới”, Thủ tướng Anh khẳng định.

Thủ tướng Anh Theresa May, Tổng thống Nga Vladimir Putin

Nga phản ứng mạnh mẽ

Dù Thủ tướng Anh Theresa May đã có các phát biểu mang tính xoa dịu sau khi chỉ trích Nga, Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Quốc phòng và An ninh thuộc Thượng viện Nga Frants Klintsevich vẫn chỉ trích các phát biểu của bà Theresa May: “Chúng ta đang sống trong thế kỷ 21, có khả năng đọc, phân tích các sự kiện, các ý kiến khác nhau. Do đó bà May, theo tôi, đã làm nhiều điều hại cho bản thân mình hơn gây hại cho chúng tôi khi hạ thấp Nga trong mắt cộng đồng quốc tế”.

Tuy nhiên, ông Frants Klintsevich cũng khẳng định rằng Nga luôn luôn mong muốn phát triển quan hệ song phương và đối thoại với Anh.

Nhận định về sự căng thẳng trong quan hệ Anh - Nga lần này, chuyên gia phân tích chính trị Nga Adrian Yalland cho rằng các tuyên bố chỉ trích Nga của Thủ tướng Anh Theresa May được đưa ra nhằm đánh lạc hướng dư luận khỏi các chủ đề nóng khác của Anh.

“Có rất nhiều chủ đề mà bà ấy có thể nói đến, ví dụ như vấn đề Brexit, khủng hoảng Triều Tiên, Syria… Tuy nhiên, bà May lại tập trung vào các vấn đề liên quan đến Nga. Điều này cho thấy Nga đang thực sự khiến phương Tây lo ngại. Tôi nghĩ, Nga hiểu được rằng bà May đang rất hy vọng vào các thông tin tốt vì quá trình Brexit chưa mang lại cho bà ấy thông tin tốt đẹp nào”, chuyên gia này nhận định.

Đức Dũng (Lược dịch)