Vị xưa

Thời ấy, nhà tôi nghèo lắm. Ba mẹ phải rời quê lên vùng đất mới làm công nhân nhà máy gạch chỉ với hai bàn tay trắng và mấy bộ quần áo cũ. Ngôi nhà gianh dựng tạm trống hơ trống hoác, mùa hè gió nam lùa từ trước ra sau, mùa mưa nước thấm thành dòng trên vách đất. Ngoài phần việc của một công nhân nhà máy gạch ba mẹ tôi còn nhận thêm việc đốt lò.

Có một đêm quá canh ba, khi mấy mẹ con đang say giấc thì ba mới đi đốt lò về. Biết ba làm khuya đói bụng nên mẹ tôi dậy nấu mì cho ba ăn.

Sợ chúng tôi thức giấc, mẹ làm mọi việc rất khẽ khàng. Nhưng, cái mùi mì tôm thơm ngậy lẫn cả mùi gia vị lá é đã len lỏi qua khe cửa và kẽ hở của vách đất, xộc thẳng vào mũi tôi, đánh thức luôn cả cái bụng bữa nào ăn cũng đói. Trời ơi, cái mùi mì đang sôi. Tôi bắt đầu giả vờ lăn qua lăn lại trên chiếc giường kêu cọt kẹt. Biết ý, mẹ tôi mắng yêu: “Xấu tính quá nha cô, dậy ăn với ba luôn nè”. Tôi làm bộ phụng phịu nhưng dậy liền. Còn đang loay hoay định tụt xuống đất thì ba vào cõng thẳng tôi xuống bếp nơi tô mì má vừa đặt lên mâm ngào ngạt khói. Ba gắp mì lên chiếc thìa, thổi nhè nhẹ, thận trọng đút cho tôi đũa đầu tiên. Thơm ngậy quá trời, tôi hút mạnh, một sợi mì bắn cả nước lên mi mắt. Ba tôi cười, “ngon dữ hả, từ từ thôi con kẻo nóng đó”. Ba cứ vừa đút, vừa nhân nha hỏi tôi đủ thứ chuyện ở trường. Loáng chốc tô mỳ to đùng chỉ còn lại toàn nước. Ba bảo: “Thôi, con gái súc miệng rồi đi ngủ nha”. Tôi bảo: “Ba đợi mẹ nấu nữa ba mới ăn phải không?”. Ba cười cười: “Khỏi con, nước đây toàn chất béo ba ăn cũng đủ mà”. Kỳ thực trong bếp làm gì còn gói mỳ nào. Sau này, mỗi lần nhắc lại chuyện ấy mẹ tôi còn trêu: “Nó làm như mình giấu con ăn lúc nửa đêm vậy đó”.

Sau này, gia đình tôi mở mang chăn nuôi, thâm canh lúa và nổi tiếng vì đã giữ được những giống cũ phong vị đúng như của ngày xưa.

Nhưng thời gian cũng đã làm thay đổi nhiều thứ, kể cả con người. Đôi khi chợt buồn, bởi giữa bao nhiêu quyền lựa chọn của vị giác, tôi không bao giờ còn gặp lại mùi vị của những thức bình dân tôi được ba mẹ nhường cho ăn ở một thời khốn khó.

CHÂU TƯỜNG