Viêm não mô cầu - hiểm họa khôn lường

Điều trị bệnh nhân viêm não mô cầu

PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho biết trong năm 2015 và đầu năm 2016, viêm não mô cầu xuất hiện ở nhiều địa phương trong cả nước (TP.HCM, Sơn La, Hòa Bình, Gia Lai, Nam Định, Hải Dương) làm dấy lên nỗi lo về nguy cơ nó có thể lan rộng, thậm chí bùng phát thành dịch.

650 trường hợp viêm màng não mủ/năm

PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết trung bình mỗi năm, Việt Nam có khoảng 650 trường hợp viêm màng não mủ do vi khuẩn, trong đó vi khuẩn não mô cầu chiếm khoảng 14%. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc, liệt với tỉ lệ 10 - 20%. Tỉ lệ tử vong có thể từ 10 - 15%. Đáng lo ngại là trong cộng đồng, tỉ lệ người mang vi khuẩn không có triệu chứng lâm sàng (còn gọi là người lành mang trùng) ở mũi, hầu, họng từ 5 - 25%.

Mới đây nhất, một nữ sinh lớp 12 ở tỉnh Hải Dương được phát hiện mắc viêm não mô cầu. Sáng 20/2, gia đình thấy con gái có biểu hiện sốt, đau đầu. Tối cùng ngày, gia đình đưa con đến khám, điều trị tại BV Đa khoa tỉnh Hải Dương. Sau đó, bệnh nhân được chuyển đến BV 108 (Hà Nội) trong tình trạng sốc nhiễm trùng, suy hô hấp, rối loạn đông máu.

Kết quả xét nghiệm bệnh phẩm cho thấy bệnh nhân bị nhiễm khuẩn huyết và viêm màng não mủ do não mô cầu. Dù được điều trị tích cực nhưng bệnh nhân đã tử vong sau 2 ngày có biểu hiện bệnh. Khoảng 50 trường hợp khác từng tiếp xúc với nạn nhân đã được cách ly.

Cách đây không lâu, một thai phụ 22 tuổi ở TP.HCM cũng tử vong do mắc bệnh viêm não mô cầu (năm 2015). Còn tại BV Nhiệt đới Trung ương, năm 2015 cũng ghi nhận một số ca mắc bệnh viêm não mô cầu. Đặc biệt, có những bệnh nhân tuổi đời còn rất trẻ.

Chủ động ngừa bệnh bằng vacxin

Các bác sĩ khuyến cáo, khi vi khuẩn não mô cầu xâm nhập cơ thể sẽ gây viêm họng. Với những người có cơ địa yếu, vi khuẩn tiếp tục lan vào máu đi khắp cơ thể gây nhiễm trùng huyết, viêm màng não. Trường hợp diễn tiến cấp tính, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng.

Viêm não mô cầu có thể xuất hiện ở bất kỳ ai nhưng nguy cơ cao ở trẻ em và người già do sức đề kháng kém. Vì có ban hoại tử trên da nên viêm não mô cầu dễ nhầm với bệnh liên cầu khuẩn. Bệnh khó phát hiện sớm vì biểu hiện ban đầu như viêm họng thông thường, thời gian ủ bệnh từ 2 - 10 ngày.

PGS.TS Trần Đắc Phu khuyến cáo: “Đây là bệnh lý nguy hiểm, dễ lây lan do vi khuẩn não mô cầu nằm ở dịch mũi họng. Chỉ cần dính chút dịch mũi họng của người phát bệnh là có thể nhiễm theo. Do vậy, khi có trường hợp mắc bệnh não mô cầu cần nhanh chóng cách ly người bệnh. Khi tiếp xúc, hai bên phải đeo khẩu trang, không dùng chung các dụng cụ sinh hoạt, kể cả những vật dụng mà người bệnh đã cầm nắm”.

PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết viêm não mô cầu có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vacxin. Vì thế, Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên tiêm vacxin phòng bệnh não mô cầu nhóm A, B và C. Vacxin này có thể tiêm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, chỉ với 1 liều. Khi có các biểu hiện như sốt, đau họng, cổ cứng, xuất hiện tử ban trên da (ban màu tím, thâm đen), nôn, đau đầu dữ dội…, người dân cần đến ngay cơ sở y tế.