Viện Kiến trúc quốc gia xứng đáng là đơn vị đầu ngành về khoa học kiến trúc

Viện Kiến trúc quốc gia là đơn vị đầu ngành trong nghiên cứu khoa học về lĩnh vực kiến trúc, quy chuẩn, tiêu chuẩn và thiết kế điển hình tại Việt Nam.

Đơn vị tiên phong trong nghiên cứu khoa học về kiến trúc

Đứng trước những thực tiễn nảy sinh trong đời sống kiến trúc từ đô thị tới nông thôn, Viện Kiến trúc quốc gia đã đẩy mạnh liên kết hợp tác với các địa phương trên cả 2 lĩnh vực nghiên cứu khoa học và nghiên cứu ứng dụng, đặc biệt là trong giai đoạn 2014 – 2022. Mặt khác, Viện cũng tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, điều tra, khảo sát lĩnh vực kiến trúc trên các loại hình: Kiến trúc di sản, Kiến trúc mới đô thị và nông thôn, Kiến trúc xanh, Kiến trúc thích ứng với biến đổi khí hậu...

Tính đến nay, Viện đã cùng lãnh đạo Bộ Xây dựng làm việc với nhiều tỉnh, thành phố; ký kết nhiều hợp tác giúp các địa phương tiếp cận và ứng dụng những thành tựu nghiên cứu, giải pháp công nghệ trong lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch vào công tác quản lý, phát triển kiến trúc, quy hoạch xây dựng phù hợp chiến lược phát triển kinh tế, chính trị, xã hội. Tiêu biểu là Viện đã ký Thỏa thuận hợp tác với UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội), đề xuất thực hiện 6 dự án về giải pháp, bảo tồn phát huy hiệu quả giá trị không gian kiến trúc cảnh quan truyền thống khu Phố cổ, khu vực hồ Hoàn Kiếm; Lập Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc các tuyến phố; Chỉnh trang đô thị 6 phố đi bộ thuộc quận Hoàn Kiếm...

Bên cạnh đó, Viện cũng đã thực hiện nhiều dự án, đề tài nghiên cứu quan trọng ở các lĩnh vực: Kiến trúc tôn giáo, tín ngưỡng, hành nghề; Kiến trúc nhà ở nông thôn; Kiến trúc tại các đô thị; Kiến trúc ứng phó với biến đổi khí hậu, sử dụng năng lượng hiệu quả và kiến trúc hiện đại.

Đứng trước tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nhanh, mạnh và phức tạp; Viện đã thực hiện một số đề tài như: Nghiên cứu giải pháp thiết kế, xây dựng hạn chế thiệt hại, đảm bảo an toàn cho nhà ở và công trình công cộng đô thị trước nguy cơ sạt lở; Nghiên cứu giải pháp thiết kế, xây dựng nhà ở và công trình công cộng đô thị tại các vùng có nguy cơ sạt lở (khu vực miền núi phía Bắc); Nghiên cứu kiến trúc nhà ở nông thôn thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam; Nghiên cứu đánh giá tiêu thụ năng lượng các công trình dân dụng và đề xuất giải pháp quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả…

Tính riêng trong lĩnh vực phát triển công trình xanh tại Việt Nam, Viện Kiến trúc quốc gia đã thực hiện một số đề tài quan trọng như: Nghiên cứu hướng dẫn phát triển công trình xanh ở Việt Nam; Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí, hướng dẫn đánh giá, công nhận dự án khu đô thị xanh; Nghiên cứu hoàn thiện công cụ đánh giá công nhận khu đô thị xanh tại Việt Nam; Xu hướng phát triển công trình xanh trong kiến trúc Việt Nam…

Trong 8 năm trở lại đây, Viện đã thực hiện hơn 40 đề tài nghiên cứu khoa học về lĩnh vực kiến trúc. Hầu hết các đề tài, dự án đã được nghiệm thu cấp Bộ, đóng góp tích cực vào công tác nghiên cứu khoa học và quản lý về lĩnh vực kiến trúc của ngành Xây dựng.

Hơn cả một đơn vị nghiên cứu khoa học

Bên cạnh nhiệm vụ chính là nghiên cứu khoa học về lĩnh vực kiến trúc, Viện Kiến trúc quốc gia còn gặt hái được nhiều thành tích trong công tác nghiên cứu tiêu chuẩn hóa ngành Xây dựng, thiết kế điển hình hóa xây dựng, đào tạo, hợp tác quốc tế, thông tin – truyền thông và dịch vụ tư vấn.

Đối với công tác tiêu chuẩn hóa ngành Xây dựng, Viện Kiến trúc quốc gia đã thực hiện nhiều đề tài do Bộ Xây dựng giao phó nhằm đổi mới có hiệu quả các tiêu chuẩn Việt Nam về xây dựng. Năm 2006, Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật được ban hành. Công tác tiêu chuẩn hóa xây dựng cũng có nhiều thay đổi. Tiêu chuẩn chỉ là văn bản kỹ thuật, mang tính tự nguyện áp dụng. còn quy chuẩn là văn bản pháp quy kỹ thuật, bắt buộc áp dụng trong mọi động xây dựng tại Việt Nam.

Để thực hiện lộ trình thực thi Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật, các Tiêu chuẩn Xây dựng, Tiêu chuẩn Xây dựng Việt Nam được biên soạn và chuyển đổi thành Tiêu chuẩn Việt Nam, Viện Kiến trúc quốc gia đã biên soạn và chuyển đổi gần 30 tiêu chuẩn chỉ trong hai năm 2011- 2012. Trong thời gian tiếp theo, Viện tiếp tục nghiên cứu, nghiệm thu nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng mới, trong đó có các tiêu chuẩn về quy hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, sử dụng năng lượng hiệu quả.

Trong công tác Thiết kế điển hình hóa xây dựng, Viện Kiến trúc quốc gia đã triển khai thiết kế các mẫu thiết kế điển hình cho nhiều đối tượng, tham gia vào nhiều chương trình mục tiêu quốc gia như Chương trình Kiên cố hóa trường lớp học; Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng Nông thôn mới; Thiết kế điển hình Nhà ở và công trình phúc lợi trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Nghiên cứu thiết kế phục vụ chương trình Mục tiêu Quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu; Thiết kế điển hình phục vụ chương trình hiện đại hóa công sở…

Bên cạnh đó, Viện Kiến trúc quốc gia cũng rất chú trọng công tác đào tạo và hợp tác quốc tế. Hiện nay, Viện đang có 14 nghiên cứu sinh đã và đang nghiên cứu ở các khu vực khác nhau trong cả nước. Lãnh đạo Viện cũng có chính sách khuyến khích cán bộ trong Viện theo học nghiên cứu sinh, đặc biệt là các cán bộ trong diện nguồn quy hoạch. Những hoạt động đào tạo gắn khoa học với các vấn đề thực tiễn cùng với sự khuyến khích tạo điều kiện của Viện đã tạo nên một cơ sở đào tạo Tiến sỹ có uy tín và tin cậy.

Ngoài ra, Viện cũng tăng cường công tác hợp tác nghiên cứu khoa học với các tổ chức quốc tế, các viện nghiên cứu và trường đại học của nước ngoài. Đến nay, Viện đã có hợp tác với hơn 40 đối tác lớn của nước ngoài như World Bank, JICA (Nhật Bản); Fairventure Worldwide FVW gGmbH (Cộng hòa Liên bang Đức); Đại học Wellington New Zealand; Đại học Xây dựng Moscow (Nga), Đại học Chiba (Nhật Bản); Viện Công nghệ Nagoya - Nhật Bản; Viện Mỹ thuật Trung ương Trung Quốc; Viện Kiến trúc Bắc Kinh (Trung Quốc), Cơ quan Môi trường và Quản lý năng lượng Pháp (ADEME)…

Mặt khác, Viện còn là đầu mối tổ chức nhiều cuộc thi và Hội thảo quốc tế như Kiến trúc hiện đại Đông Nam Á, Giải pháp bền vững trong thiết kế đô thị, Tiêu chuẩn Cửa và Khóa an toàn, Ý tưởng Quy hoạch cảnh quan Hai bờ sông Hàn, thành phố Đà Nẵng…

Viện đã tích cực mở rộng hợp tác, liên kết với các địa phương, thực hiện nhiều hợp đồng dịch vụ khoa học và dịch vụ tư vấn về phát triển đô thị, thiết kế đô thị, chỉnh trang đô thị, thiết kế kiến trúc công trình và quy hoạch xây dựng.

Đối với công tác Thông tin – Truyền thông, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã khẳng định được vai trò là diễn đàn thông tin khoa học trong lĩnh vực kiến trúc; Quản lý, phát triển kiến trúc - quy hoạch đô thị và nông thôn; góp phần tích cực vào công tác nghiên cứu khoa học, lý luận phê bình về kiến trúc, nghiên cứu hoạch định, lập cơ chế, chính sách của Nhà nước và ngành Xây dựng; góp phần nâng cao thương hiệu của Viện Kiến trúc quốc gia…

Trong những năm qua, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã có hướng đi riêng qua khi thực hiện các chuyên đề chuyên sâu trong từng số phát hành trên các lĩnh vực quản lý, phát triển, sáng tác, hành nghề kiến trúc; Quản lý và phát triển đô thị, nông thôn… Trong thời gian tới, kiến trúc việt Nam sẽ có thêm loại hình Tạp chí điện tử trở thành kênh thông tin chủ yếu và hiệu quả, bổ sung cho Tạp chí in truyền thống.

Đặc biệt, Viện còn mở rộng hợp tác, liên kết với các địa phương, thực hiện được nhiều hợp đồng dịch vụ khoa học, dịch vụ tư vấn với các địa phương để thực hiện các chương trình phát triển đô thị, thiết kế đô thị, chỉnh trang đô thị, thiết kế kiến trúc công trình và quy hoạch xây dựng. Giá trị hợp đồng và sản lượng các dự án đã tăng lên theo từng năm. Ngoài ra, Viện tiếp tục chú trọng và chỉ đạo các đơn vị tích cực tham gia các cuộc thi tuyển phương án thiết kế công trình, quy hoạch... nhằm quảng bá thương hiệu của Viện. Trong giai đoạn 2014-2022, Viện đã tham gia hơn 30 cuộc thi và đạt nhiều giải thưởng cao tại một số cuộc thi.

Phương Trang