Việt Á được tạo điều kiện tham gia nghiên cứu kit test như thế nào?

Cựu Phó vụ trưởng “đạo diễn” cho Việt Á

Theo cáo trạng, trước tình hình dịch COVID-19 xuất hiện ở nước ngoài và có nguy cơ vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân y đã chỉ đạo các cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch phòng chống dịch, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu bộ kit test COVID-19.

Cuối tháng 1-2020, Thượng tá Hồ Anh Sơn (thời điểm đó là Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học Quân sự) trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương (lúc đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) ký công văn gửi Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kit test COVID-19.

Bị can Trịnh Thanh Hùng - cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH-CN.

Sau khi nhận được văn bản, bị can Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH-CN) đã trao đổi thống nhất với Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc Việt Á) về việc để Việt Á tham gia đề tài này. Sau đó, Hùng yêu cầu Hồ Anh Sơn bổ sung thêm Việt Á tham gia đề tài. Bị can Sơn đồng ý và sửa lại phiếu đề xuất nhiệm vụ khoa học và trình Thiếu tướng Lương ký.

Đầu tháng 2-2020, Bộ KH-CN có quyết định thành lập hội đồng, tổ thẩm định kinh phí và giao Học viện Quân y chủ trì; Hồ Anh Sơn là chủ nhiệm đề tài với kinh phí 18,98 tỉ đồng, thực hiện trong 18 tháng.

Sau khi được Bộ KH-CN giao đề tài, nhóm nghiên cứu của Học viện Quân y đã nghiên cứu để tối ưu hóa. Ngày 10-2-2020, Hồ Anh Sơn ký bàn giao quy trình chế tạo bộ sinh phẩm với Công ty Việt Á để sản xuất thử nghiệm theo yêu cầu của đề tài nhưng không có nội dung chi tiết và công thức mồi và mẫu dò.

Khoảng giữa tháng 2-2020, Việt chỉ đạo Hồ Thị Thanh Thủy (Phó Tổng Giám đốc Việt Á, vợ của Việt) mang bộ kit test COVID-19 (do Thủy nghiên cứu, tối ưu từ các tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và một số nước khác, xây dựng quy trình sản xuất kit sử dụng gene đích để phát hiện ra virus) ra Hà Nội để đánh giá chất lượng.

Sau khi có kết quả đánh giá, biết được bộ kit do Việt Á có chất lượng tốt hơn bộ sinh phẩm của Học viện Quân y, Việt đã báo cáo đến Trịnh Thanh Hùng. Hùng yêu cầu Việt làm công văn gửi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đề nghị phối hợp thử nghiệm bộ kit do Việt Á đưa đến.

Sau đó, Việt cho nhân viên mang 3 loại kit do Việt Á cung cấp đến Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương để tiếp tục đánh giá, thử nghiệm. Kết quả bộ kit của Việt Á đạt yêu cầu.

Đầu tháng 3-2020, Hùng yêu cầu Sơn làm văn bản đề nghị nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài. Sau đó Sơn trình Trung tướng Đỗ Quyết (Giám đốc Học viện Quân y) ký văn bản đề nghị Bộ KH-CN nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài. Trên cơ sở này, Bộ KH-CN kiến nghị Bộ Y tế xem xét cấp phép sử dụng.

Phan Quốc Việt -Tổng Giám đốc Công ty Việt Á.

Cáo trạng thể hiện, khoảng tháng 4-2020, Việt Á làm hồ sơ xin cấp phép lưu hành sản phẩm chính thức gửi Vụ Trang thiết bị và công trình y tế (Bộ Y tế). Bộ Y tế ra văn bản đề nghị Việt Á làm rõ quan hệ giữa Học viện Quân y và Việt Á trong toàn bộ hồ sơ liên quan và bổ sung tài liệu chứng minh.

Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới xây dựng biên bản có nội dung “Học viện Quân y đồng ý để Việt Á toàn quyền sử dụng sản phẩm của đề tài để đăng ký lưu hành và đăng ký cấp chứng nhận lưu hành…”. Biên bản này được Sơn trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương ký.

Do tin tưởng Hồ Anh Sơn, Thiếu tướng Lương không xem nội dung biên bản mà ký và đưa lại cho Sơn. Biên bản này sau đó được chuyển tới Bộ Y tế để đưa vào hồ sơ xin cấp phép.

Có dấu hiệu thiếu trách nhiệm…

Quá trình điều tra, xử lý các sai phạm của Phan Quốc Việt cùng Công ty Việt Á liên quan đến việc nghiên cứu Đề tài kit test COVID-19 tại Học viện Quân Y, Viện kiểm sát (VKS) Quân sự Trung ương nhận định, hành vi của hai cá nhân là cựu lãnh đạo Học viện Quân y có dấu hiệu của tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Bị can Hồ Anh Sơn - cựu Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học Quân sự, Học viện Quân Y.

Tuy nhiên, do thời hạn điều tra vụ án đã hết, nên CQĐT hình sự Bộ Quốc phòng quyết định tách hành vi sai phạm của những người này để tiếp tục thu thập thêm tài liệu, chứng cứ đánh giá đúng tính chất, mức độ sai phạm và sẽ xem xét trong vụ án “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” là có cơ sở.

Cụ thể, theo cáo trạng truy tố 7 bị can trong vụ án này, hành vi của Trung tướng Đỗ Quyết (cựu Giám đốc Học viện Quân y) và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương (cựu Phó Giám đốc Học viện Quân y) là do tin tưởng cấp dưới trong nghiên cứu, thực hiện đề tài và đấu thầu mua kit test nên chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn vi phạm của cấp dưới.

Thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng và không xem biên bản bàn giao do Công ty Việt Á soạn thảo và Hồ Anh Sơn (cựu Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Y dược học Quân sự, Học viện Quân y) trình ký nên đã ký biên bản bàn giao này.

Theo VKS, ngoài Học viện Quân y, VKS còn nhận thấy có các đơn vị khác trong quân đội trực tiếp hoặc gián tiếp mua kit xét nghiệm COVID-19 của Công ty Việt Á như: Cục Quân y, Viện Y học dự phòng quân đội, Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Bệnh viện Quân y 175…

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thanh tra trong quân đội tiến hành thanh tra nội dung này. Vì vậy, CQĐT hình sự Bộ Quốc phòng ra Quyết định tách tài liệu để chờ kết quả thanh tra, nếu có sai phạm sẽ xem xét xử lý.