Việt Nam có nguy cơ mất lợi thế từ chiến tranh thương mại

Cảng Hiệp Phước tại TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Bloomberg

Động lực tăng trưởng của khu vực Đông Nam Á là có một tầng lớp trung lưu trẻ và đang phát triển, một loạt các hiệp định thương mại tự do và một ngành công nghiệp sản xuất đang bùng nổ.

Các doanh nghiệp từ Alphabet Inc., Google đến Crate & Barrel Holdings Inc. đang xếp hàng để đầu tư vào Việt Nam khi các chuỗi cung ứng đang di cư từ quốc gia láng giếng Trung Quốc, vốn đóng vai trò là công xưởng của thế giới trong suốt hai thập kỷ.

Nhưng các doanh nghiệp đang bắt đầu thấy kỳ vọng vượt xa so với thực tế, theo Bloomberg. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp phàn nàn về thực trạng tắc nghẽn tại cảng và đường bộ, chi phí đất đai và lao động tăng vọt, và các quy định chưa được nới lỏng kịp thời.

Tapestry Inc., chủ sở hữu của các thương hiệu Coach và Kate Spade, đã than phiền về việc đầu tư cơ sở hạ tầng không đủ khiến cho một số container bị đình trệ ngoài khơi.

Eclat Dệt Co., nhà cung cấp cho Nike Inc., cho biết họ cần đa dạng hóa ngoài Việt Nam, bao gồm cả các địa điểm có chi phí rẻ hơn.

"Nếu Việt Nam không thể đẩy nhanh tiến độ trong việc thu hẹp khoảng cách cơ sở hạ tầng, thì có nguy cơ mất lợi thế là "Trung Quốc thu nhỏ" vốn đã thu hút rất nhiều khách hàng của nhà cung cấp đồ chơi Bain & Co. tại đây kể từ năm 2015", Gerry Mattios - Phó chủ tịch của Bain & Co có trụ sở tại Singapore nói.

Chi phí có thể lớn hơn lợi ích, sẽ đưa các nhà sản xuất đến Sri Lanka hoặc Campuchia, ông Gerry Mattios cho hay.

Hiện tại, tiền vẫn tiếp tục đổ vào Việt Nam. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã giải ngân tăng 6,3% lên 12 tỷ USD trong 8 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm 2018, theo số liệu của chính phủ, với số lượng dự án đăng ký mới tăng 25%, đạt 2.406 dự án

Tuy nhiên, có nhiều thách thức có thể đe dọa chiến thắng của Việt Nam trong cuộc chiến thương mại.

Cơ sở hạ tầng là thách thức lớn đối với Việt Nam, đặc biệt là tại các cầu cảng. Theo số liệu của Trung Quốc, Trung Quốc chiếm 6 trong số 10 cảng hàng đầu về lưu lượng container trên thế giới - bao gồm Thượng Hải ở vị trí số 1 - trong khi hai cảng lớn nhất của Việt Nam là cảng biển Hồ Chí Minh và Cái Mép, xếp thứ 25 và số 50, theo dữ liệu được biên soạn bởi Bloomberg Intelligence.

Việt Nam chỉ chiếm 2,5% lưu lượng container toàn cầu trong năm 2017 so với 40% của Trung Quốc. Năng lực vận chuyển container sẽ cần tăng trưởng gần gấp đôi tốc độ 10% -12% của thập kỷ trước, cũng như tăng gấp đôi trong các hoạt động giao nhận và vận chuyển hàng hóa của bên thứ ba để theo kịp nhu cầu mới, nghiên cứu BI cho thấy.

Tổng thống Mỹ Donald Donald Trump cho rằng việc Việt Nam trở thành một ứng cử viên cho một sự thay đổi sản xuất từ Trung Quốc sẽ đòi hỏi một quá trình dài. Việt Nam thiếu cơ sở hạ tầng hàng hải, cảng container lớn và mạng lưới vận chuyển cần thiết để tăng cường năng lực xuất khẩu một cách nhanh chóng.

Chính phủ ước tính sẽ tốn khoảng 80 - 100 nghìn tỷ đồng (3,44 - 4,31 tỷ USD) để phát triển các cảng biển.

Sự tắc nghẽn tại các cầu cảng đồng nghĩa với việc chi phí tồn kho tăng và dây chuyền sản xuất ít đa dạng hơn, theo phân tích của BI. Giải pháp đó là: đầu tư lớn cho kho, cảng biển, nhà ga đường sắt, và kho container nội địa, cho những người mới bắt đầu. BI cũng đề xuất một công ty vận tải container quốc gia hoặc bán quốc gia để hỗ trợ thương mại xuyên biên giới quy mô lớn.

Nhu cầu vận chuyển hàng hóa chắc chắn đang tăng lên. Theo trang web của Cục Hàng hải Việt Nam, hơn 530 triệu tấn hàng hóa đã được vận chuyển qua cảng biển Việt Nam, tăng 20% so với một năm trước đó. Khối lượng hàng hóa xuất khẩu được xử lý tăng 15% lên tới 142,8 triệu tấn. Và 18,1 triệu TEU container đã được vận chuyển vào năm ngoái, tăng 26% so với năm trước.

Với tình hình hiện tại, Việt Nam chắc chắn không thể đáp ứng nhu cầu của một làn sóng các công ty nếu họ chuyển đến, theo ông Tsai Wen Jui, Chủ tịch của nhà sản xuất yên xe đạp có trụ sở tại Đài Loan, cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng ở Bình Dương. Ngay cả khi 5% các công ty Đài Loan tại Trung Quốc chuyển đến Việt Nam, cơ sở hạ tầng sẽ bị quá tải, ông Tsai Wen Jui nói.

Theo Anh Mai/nhadautu.vn