Việt Nam diễn nghĩa (Tập IV - Kỳ 35)

Tượng thờ vua Mạc Mậu Hợp tại chùa Bạch Đa, quận Dương Kinh, Hải Phòng. Nguồn: Internet.

Kỳ 35

Các tướng bước vào nói:

-Kính chào Đô tương Tiết chế.

Trịnh Tùng nói với Hoàng Đình Ái:

-Ta giao cho lão tướng chỉ huy cùng các tướng Nguyễn Hữu Liêu, Trịnh Thái, Trịnh Đồng đem 3 vạn quân đến núi Đường Nang - Quảng Xương đánh Mạc Ngọc Liễn và Mạc Đôn Nhượng, tại đó tướng quân có thể đánh bao vây hoặc đánh mai phục mà phá giặc.

Bốn tướng đều nói:

-Chúng mạt tướng tuân lệnh.

Trịnh Tùng nói tiếp:
-Các tướng Trịnh Bình, Hà Thọ Lộc, Trịnh Văn Hải theo ta phá thủy quân của Nguyễn Quyện trên sông Mã.

Các tướng đều đáp:

-Chúng mạt tướng tuân lệnh.

Lại nói Mạc Đôn Nhượng đổ bộ lên Quảng Xương, trời đã tối nên cho đóng quân ở chân núi Đường Nang hiểm trở. Đêm đó, quân của Hoàng Đình Ái lẻn vào bí mật bắn chết những tên lính tuần tra, canh gác rồi từ phía đồng ruộng xông vào chém giết. Quân Mạc bị bất ngờ vùng dậy chống trả kiên cường. Không ngờ từ phía Đường Nang, quân Nam Triều như từ trong núi chui ra đánh tập hậu quân Mạc. Gươm giáo chạm nhau tóe lửa, tiếng reo hò kinh thiên động địa vang động vùng Quảng Xương. Quân Mạc đại bại, bỏ lại chiến trường 1 vạn xác chết. Mạc Ngọc Liễn mở đường máu hộ vệ Mạc Đôn Nhượng chạy ra được cửa Lạch Trường, lên 200 chiến thuyền cùng tàn quân chạy ra Bắc.

Cánh thủy binh của Nguyễn Quyện đổ bộ lên bờ thì bị quân Nam Triều do Trịnh Tùng chỉ huy đánh bật xuống sông. Từ phía Tây sông Mã, những chiếc thuyền nhỏ chứa chất cháy đỏ rực theo gió lao xuống hạ lưu. Chiến thuyền Nguyễn Quyện có nguy cơ bị đốt cháy. Nguyễn Quyện vội hạ lệnh quay mũi thuyền cho nhanh chạy ra cửa Lạch Trường.

Có thám mã về báo:

-Dạ, quân của Nhiếp chính Vương Mạc Đôn Nhượng đã đại bại ở núi Đường Nang Quảng Xương.

Nguyễn Quyện cả sợ:

-Nay Nhiếp chính vương ở đâu?

-Dạ, đem 1 vạn quân rút về Bắc rồi ạ.

Nguyễn Quyện ra lệnh:

-Theo đường biển rút về Bắc nhanh lên.

-Tuân lệnh.

Đoàn thủy binh chiến bại dong buồm chạy dưới trời mùa đông ảm đạm. Sóng biển gầm gào vỗ dưới những mạn thuyền trắng xóa.

* *
*

Tại Đông Kinh, Mạc Mậu Hợp hỏi Mạc Phúc Tư:

-Làm sao để nâng cao chí khí quân đội và tướng lĩnh?

Mạc Phúc Tư đáp:

-Tâu hoàng thượng, nên gia phong chức tước cao cho các lão tướng.
-Khanh nói chính hợp ý trẫm.

Tháng 10 năm 1584, nhà Mạc phong Giáp Trưng làm Sách Quốc Công, phong Nguyễn Quyện làm Trường Quốc Công, sau đó tháng 6 năm 1586 lại phong Nguyễn Quyện làm Nam quân tả đô đốc, Mạc Ngọc Liễn được phong làm Thái bảo Hoàng Quận Công. Mạc Đăng Lượng được phong làm Phủ Tả Đô Đốc, tháng 6 năm 1586 được phong làm Phó quốc vương.

Để lấy lại thanh thế, năm 1583, Mạc Đôn Nhượng đem đại quân đánh phá Thanh Hóa nhưng bị Trịnh Tùng đánh thua phải rút lui. Đây là lần cuối cùng nhà Mạc Nam tiến. Từ đây chiến cuộc bắt đầu bất lợi cho nhà Mạc. Nhà Mạc chỉ lo phòng thủ. Quân Nam Triều bước sang giai đoạn phản công ra Bắc. Tại Đông Kinh, một ngày năm 1583, Mạc Mậu Hợp và Mạc Đôn Nhượng nhận được tin cấp báo:

-Dạ, bẩm hoàng thượng và quan nhiếp chính, Trịnh Tùng đem quân đánh đến Yên Mô, Yên Khang - Sơn Nam gặt hết lúa và rút về ạ.

Một ngày năm 1584 tin báo:

-Dạ bẩm hoàng thượng và quan Nhiếp chính, Trịnh Tùng đem quân đánh đến Trường Yên, Sơn Nam ạ.

Một ngày mùa xuân năm 1585 tin báo:

-Dạ bẩm hoàng thượng và quan Nhiếp chính, Trịnh Tùng cho quân đánh đến Thiên Quan, đánh đến huyện Mỹ Lương, Thạch Thất và An Sơn, Quốc Oai, Sơn Tây và tiến đến núi Sài Sơn thì rút về, Chỉ để lại Chiêu Quận Công ở chợ Quảng Xá, Quốc Oai nhưng bị quân ta đánh, Chiêu Quận Công tử trận ạ.

Trước tình hình đó, Mạc Mậu Hợp hỏi Mạc Đôn Nhượng:

-Quân Nam Triều ngày càng lấn tới, Nhiếp chính vương có kế sách gì hay không?

Mạc Đôn Nhượng đáp:

-Dạ tâu hoàng thượng, để đề phòng quân Nam Triều đánh Đông Kinh, xin cho đào thêm ba vòng hào, đắp thêm ba vòng chiến lũy quanh thành, cắm chông và trồng tre gai dày đặc quanh thành để tiện cho việc phòng thủ.

Mạc Mậu Hợp nói:

-Chuẩn tấu, khanh huy động lực lượng nhanh chóng hoàn thành những công trình ấy đi.

-Thần tuân chỉ.

Đông Kinh từ đó dày đặc chiến hào, chiến lũy, tre gai như pháo đài trong rừng rậm.

Tháng 9 năm 1584, Trịnh Cối chết ở Đông Kinh, nhà Mạc sai quan viên đến lo tang lễ, phúng điếu, lại sai người đưa linh cửu, vợ con về quê nhà Thanh Hóa. Trịnh Tùng sai quan viên ra đón rước linh cửu về quàn ở núi Quân Yên, huyện Yên Định để lễ lạt cúng tế rồi mai táng, sai con là Trịnh Xuân mặc đồ tang đứng cạnh quan tài cùng con cái, gia đình Trịnh Cối. Trịnh Tùng dâng biểu xin vua Lê Thế Tông tha tội cho Trịnh Cối, truy phong Thái phó Trung Quốc Công.

Ngày 29 tháng 6 năm 1586, phủ chúa của Trịnh Tùng ở An Trường phát hỏa, gặp nắng khô và gió to nên cháy từ giờ Ngọ đến giờ Thân, cháy tất cả trại quân, công sở, cung điện, phố xá đến vài nghìn nóc nhà. Thân mẫu Trịnh Tùng, bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo bị chết trong hỏa hoạn. Bà là trưởng nữ của khai quốc công thần Chiêu Huân Tĩnh Quận Công Nguyễn Kim (1468-1545), mẹ là một người họ Đỗ. Bà là thứ phi của Minh Khang Thái Vương Trịnh Kiểm (1503-1570), thân mẫu của Lãng Quốc Công Nguyễn Uông (?-1545), của Đoan Quốc Công Nguyễn Hoàng (1525-1613). Bà được triều Lê Trung Hưng truy tặng Từ Nghi Vương Thái Phi.

Lại nói Nam Triều có một đại thần là Thái phó Vệ Dương Hầu Trịnh Bách nuôi âm mưu hãm hại Trịnh Tùng. Trước kia Trịnh Bách cùng đồng bọn với Lê Cập Đệ, đã bị Tùng bắt giam vào ngục, may nhờ có bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo xin giúp nên được tha. Mùa hạ năm 1587 Trịnh Bách nuôi đồng cốt làm yêu thuật ma quái hại Trịnh Tùng, lại táng hài cốt của cha vào cấm địa để mong phát tích. Việc bại lộ, bị Trịnh Tùng bắt và cho đặc ân chết toàn thây bằng cách thắt cổ (xử giảo).

Mùa đông năm 1587, tại Đông Kinh, Mạc Mậu Hợp đang say sưa tiểu sắc trong cung, chợt có nội giám vào báo:

-Dạ bẩm hoàng tượng, Trịnh Tùng đem 5 vạn quân đang tiến đánh Trường Yên và Thiên Quan.

(Còn nữa)

CVL

PGS TS Cao Văn Liên