Việt Nam sắp tiếp cận mục tiêu 90-90-90 trong phòng chống HIV/AIDS

TS Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế).

Đây là những nhận định đầy thực tế của TS Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) sau những nỗ lực của Việt Nam thời gian qua tại lớp tập huấn cung cấp thông tin cho báo chí diễn ra hai ngày 15 và 16-11 tại Hà Nội.

Việt Nam sắp tiệm cận chỉ tiêu 90-90-90

Từ năm 2014, Việt Nam chính thức cam kết và triển khai các hoạt động hưởng ứng mục tiêu 90-90-90 trong phòng, chống HIV/AIDS. Mục tiêu 90-90-90 được đặt ra gồm các chỉ tiêu 90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virrus và 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng virus kiểm soát được số lượng virus ở mức thấp để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác.

Như vậy, nếu chúng ta đạt được ba mục tiêu 90-90-90 thì chúng ta có thể đạt mục tiêu kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030 như Liên hợp quốc đề ra.

Theo TS Hoàng Định Cảnh, đến nay, Việt Nam đã đạt được mục tiêu 81%-70%-93%. Trong đó, mục tiêu về số người được điều trị ARV kiểm soát được tải lượng virus ở mức thấp và ổn định đã vượt chỉ tiêu, chiếm 93%. “Với tiến độ này, có thể nói Việt Nam đã vượt qua được khó khăn ban đầu và tự tin sẽ đạt được mục tiêu 90-90-90 đã đặt ra”.

Ông John Blandford, Giám đốc CDC tại Việt Nam nhận định, trong năm qua Việt Nam có nhiều thành tích trong việc phòng chống HIV/AIDS. Đó là sự thay đổi chính sách; sự điều chỉnh về cung cấp dịch vụ như gắn kết bảo hiểm y tế đối với điều trị; chỉnh sửa lại hướng dẫn điều trị và tải lượng virus; điều trị dự phòng trước lây nhiễm…

Ông John Blandford, Giám đốc CDC tại Việt Nam.

Những sự điều chỉnh này đã giúp việc tiếp cận của người bệnh đối với công tác điều trị dễ dàng hơn. “Có tới 93% người nhiễm HIV ở Việt Nam được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện. Chỉ có một vài quốc gia đạt mức 95%, và Việt Nam là một trong những quốc gia đó”, ông John nói.

Để có được thành tựu này, Việt Nam đã nỗ lực cải tổ chính sách, trong đó đặc biệt là chỉnh sửa hướng dẫn điều trị về tải lượng virus; chính sách gắn bảo hiểm y tế hỗ trợ người nhiễm HIV; dự phòng trước phơi nhiễm… tạo cho sự tiếp cận của người HIV với các cơ sở y tế dễ dàng.

Phòng chống HIV/AIDS còn nhiều thách thức

Theo báo cáo của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, trong 6 tháng đầu năm 2018, Việt Nam phát hiện 3.501 số HIV mới; 1.824 số bệnh nhân AIDS và 814 người HIV tử vong. Hiện vẫn còn khoảng 50.000 người HIV trong cộng đồng chưa được phát hiện (thí dụ sự kiện ở Phú Thọ).

TS Hoàng Đình Cảnh cho biết, công tác phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam còn nhiều khó khăn, thách thức do có sự điều chỉnh về cung cấp dịch vụ, sự chuyển đổi chương trình điều trị khi sáp nhập các trung tâm y tế; sự thay đổi nguồn cung cấp thuốc điều trị ARV từ nguồn viện trợ sang bảo hiểm y tế). Những điều này dẫn tới nguy cơ nguy cơ bệnh nhân bỏ điều trị, không tiếp cận được thuốc dẫn tới việc kháng thuốc là hiện hữu.

Hiện nay, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy có xu hướng tăng trở lại qua giám sát trọng điểm; lây truyền HIV trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt trong nhóm quan hệ tình dục đồng giới trẻ tuổi (ước tính cả nước có khoảng 170.000 người).

Nhằm nâng cao công tác phòng, chống HIV/AIDS trong cộng đồng, theo ông John Blandford, Bộ Y tế Việt Nam cần yêu cầu nhân viên y tế phải thông báo cho bệnh nhân việc xét nghiệm tải lượng virus HIV một cách định kỳ, thường xuyên để điều trị bệnh tốt hơn. “Trong năm qua, Việt Nam chứng kiến sự chuyển biến tích cực của nghiên cứu K=K (không phát hiện HIV = không lây nhiễm HIV). Sự chuyển biến này được nhìn nhận và đánh giá trên toàn thế giới và được đưa vào hướng dẫn điều trị, hoạt động và tăng cường sự cam kết của người điều trị để giảm kỳ thị trong cộng đồng”, ông John chia sẻ.

Trong tháng hành động phòng chống HIV/AIDS năm nay, Việt Nam có sự thay đổi tương đối lớn, đó là đưa xét nghiệm và điều trị làm hai trụ cột. Bên cạnh đó mảng dự phòng cũng được quan tâm với việc dự phòng cho khoảng 400 nghìn người không bị nhiễm HIV; 150 nghìn không bị tử vong.

TS Hoàng Đình Cảnh cho rằng, sự chuyển đổi từ nguồn thuốc viện trợ sang nguồn từ bảo hiểm y tế là con đường ổn định với nguồn thuốc lâu dài cho người bệnh điều trị. Bắt đầu từ 1-1-2019, bảo hiểm y tế sẽ chi trả thuốc ARV tại một số điểm điều trị ARV trên toàn quốc.

LAM NGỌC