Vụ 42 người trong một xã ở Phú Thọ nhiễm HIV được phát hiện như thế nào?

TS Hoàng Đình Cảnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) sáng 14/8 cho biết một số thông tin liên quan đến con số 42 người nhiễm HIV tại xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn, Phú Thọ vừa được cung cấp ngày hôm qua (13/8).

Con số nhiễm HIV tại Kim Thượng tăng nhanh từ 2017

Theo đó, qua hệ thống giám sát thường xuyên những năm gần đây, xã Kim Thượng (huyện Tân Sơn, Phú Thọ) mỗi năm phát hiện ra một vài ca nhiễm HIV. Trường hợp nhiễm đầu tiên ở xã xảy ra vào năm 2012, nhưng từ 2017 tăng nhanh.

TS Hoàng Đình Cảnh (bìa trái) thăm hỏi một người dân nhiễm H tại xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn, Phú Thọ

Đến gần giữa năm 2018, xã Kim Thượng có một người bệnh tử vong do HIV khi điều trị tại bệnh viện. Tỉnh Phú Thọ đã tổ chức về điều tra, nghiên cứu chuyên biệt, cử đoàn về xã này khảo sát, lấy 490 mẫu máu của những người dân địa phương để xét nghiệm và phát hiện được 42 ca dương tính với HIV.

Điều này cho thấy, từ sự vào cuộc giám sát chuyên biệt của cơ quan chức năng tỉnh Phú Thọ trên cơ sở phát hiện bất thường từ giám sát thường quy mới phát hiện ra con số trên, chứ không phải là nhiều người dân xã Kim Thượng “bỗng dưng” hay "tự nhiên" nhiễm HIV. Vị chuyên gia này cho biết 42 người mắc này là bị nhiễm kéo dài trong một thời gian, một quá trình và ngành y tế địa phương cũng đã có sự chủ động vào cuộc.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS - nói chưa thể khẳng định nguồn lây nào chủ yếu trong vụ 42 người Kim Thượng nhiễm H.

Hôm qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ khẳng định trên toàn quốc có 60 xã có trên 50 người nhiễm HIV còn sống. Có nghĩa là Kim Thượng không phải là xã duy nhất có số mắc cao như vậy. Được biết, hiện trên cả nước, xã cao nhất là xã ở huyện Mường Lay (tỉnh Điện Biên) có 142 người nhiễm HIV.

Tại huyện Tân Sơn - xếp thứ 5/13 tại Phú Thọ về số người nhiễm H còn sống, có 3 xã có số nhiễm HIV tương đồng nhau: xã Minh Đài (46 người), xã Mỹ Thuận (31 người), xã Kim Thượng (có 42 người), xã Thu Cúc (24 người), xã Xuân Đài (21 người)...

26/42 người mới phát hiện nhiễm HIV là phụ nữ, có người đã 80 tuổi

Điều đặc biệt, theo TS Hoàng Đình Cảnh, về mặt dịch tễ, có khá nhiều vấn đề cần phải chú ý, Cục Phòng chống HIV/AIDS đang đề nghị Bộ Y tế chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương nghiên cứu để báo cáo rõ thêm.

Ví dụ, người nhiễm HIV ở Kim Thượng chiếm phần lớn là phụ nữ (26/42), trong chung cả nước thì tỷ lệ phụ nữ nhiễm HIV chiếm 1/3 tổng số ca. Về độ tuổi của những bệnh nhân nhiễm HIV ở xã Kim Thượng, có những cháu còn rất nhỏ, ngược lại có cụ 80 tuổi cũng mắc bệnh.

"Chúng tôi đã ghi nhận trường hợp một cháu bé 18 tháng tuổi nhiễm HIV dù mẹ bé không hề nhiễm, chứng tỏ nhiễm qua đường máu. Cạnh nhà cháu bé có 2 vợ chồng bị nhiễm HIV, bị bệnh vảy nến nhưng không biết mình nhiễm" - TS Cảnh nói.

Bên cạnh đó, lại có người nhiễm HIV trao đổi với các chuyên gia từ Bộ Y tế cho rằng có thể họ bị nhiễm HIV trong thời gian đi làm dưới Hà Nội. Một người khác khẳng định không phải nhiễm HIV do tiêm, truyền từ nhà một y sĩ trên địa bàn như đồn thổi…

Đánh giá Kim Thượng với số mắc cao như vậy là một "ổ dịch tiềm tàng" và là cảnh báo cho cộng đồng, các xã khác, TS Hoàng Đình Cảnh cho rằng điều nguy hiểm nhất với dịch HIV là có bệnh nhân, có dịch mà không biết, khi đã không biết có người mắc bệnh thì nó sẽ lây lan rất mạnh.

Võ Thu