Vụ ly hôn của vợ chồng ông chủ cà phê Trung Nguyên vào nghị trường Quốc hội

Tán thành phương thức hòa giải, đối thoại tại tòa án, Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) đưa ra 5 lý do:

Thứ nhất, hòa giải được tiến hành trong môi trường riêng chỉ có sự tham gia của các bên liên quan, giúp các bên yên tâm, tin tưởng ngồi lại với nhau để giải quyết tranh chấp bất đồng, nói hết uẩn khúc, nguyên nhân sâu xa dẫn đến mâu thuẫn. Những ưu việt này không phải lúc nào cũng có trong các phiên tòa công khai, nhất là trong các vụ án ly hôn, kinh doanh thương mại.

"Chúng ta thấy rõ điều này khi theo dõi phiên tòa xét xử ly hôn của vợ chồng ông vua cà phê Trung Nguyên, mọi mâu thuẫn trong hôn nhân, các tình tiết cụ thể của vụ án được báo chí đưa tin hàng ngày. Có thể đây là điều những người trong cuộc không mong muốn" - Đại biểu Thủy nêu ví dụ.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) phát biểu thảo luận

Thứ hai, nếu các bên đồng ý, hòa giải viên có thể mời cả những người có uy tín trong dòng họ, bạn bè các bên tham gia hòa giải, phân tích phải trái, giúp các bên suy nghĩ thấu đáo trước khi quyết định. Kết quả nhiều vụ việc cho thấy, sau khi hòa giải các bên đã từ bỏ ý định ly hôn, quay lại đoàn tụ.

Trong khi đó, với phương thức xét xử của tòa án, việc mời những người như trên tham gia phiên tòa là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng vì tòa án chỉ được phép mời những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án.

Thứ ba, chi phí cho việc xét xử vụ án dân sự hành chính hiện nay là rất tốn kém. Để mở phiên tòa sơ thẩm ít nhất phải có 5 cán bộ tư pháp tham gia. Còn đối với công tác thi hành án, tình trạng tồn đọng án dân sự hành chính không được thi hành rất lớn.

"Năm 2019 vẫn còn 96.000 tỷ đồng có điều kiện thi hành nhưng vẫn chưa thi hành được. Đến nay, có những vụ phải huy động tới 199 cán bộ tham gia cưỡng chế thi hành án dân sự. Số lượng bản án có thời gian thi hành trên 10 năm nay vẫn chưa xong lên tới hàng nghìn" - Đại biểu Thủy cung cấp thông tin.

Thứ tư, kết quả thí điểm hòa giải thời gian qua cho thấy, đây là thiết chế hiệu quả tiết kiệm cho cả người dân, Nhà nước, tỷ lệ hòa giải thành công đạt 78%. Về việc thu phí hòa giải, trong thời gian thí điểm chưa thu mà do địa phương hỗ trợ. Theo tính toán sơ bộ, chi phí cho phiên tòa sơ thẩm là 5,5 triệu đồng, trong khi đó chi cho hòa giải chỉ là 1,2 triệu đồng.

Thứ năm, trên thế giới nhiều nước đã áp dụng phương thức hòa giải tại tòa án. Singapo được coi là quốc gia thành công trong áp dụng phương thức này.

“Đối với các tranh chấp dân sự, công lý không đơn giản chỉ là ai thắng hay thua mà điều quan trọng là nhà nước phải tổ chức các thiết chế cho người dân hòa giải được với nhau. Từ trước đến nay, tâm lý người Việt Nam là “vô phúc đáo tụng đình”, không đừng được mới phải đưa nhau ra tòa xét xử. Tôi cho rằng phương thức hòa giải tại tòa án tốt cho người dân, xã hội, tiết kiệm cho ngân sách" - Đại biểu Thủy nói.

Đồng tình với quan điểm trên, Đại biểu Nguyễn Mai Bộ (đoàn An Giang) phân tích, người Việt Nam quan niệm “một trăm cái lý không bằng 1 tí cái tình”, “đánh nhau chia gạo, mời nhau ăn cơm”. Việc giải quyết tranh chấp bằng cách hòa giải phù hợp với đạo đức, phong tục tập quán của người Việt. Với kinh nghiệm tham gia hòa giải cơ sở, Đại biểu bộ cho rằng, phương thức hòa giải, đối thoại tại Tòa án khiến mỗi cá nhân trở nên hiền hòa, nhân hậu, bao dung hơn.

Còn theo Đại biểu Bùi Huyền Mai (đoàn Hà Nội), là 1 trong 16 tỉnh tiến hành thí điểm phương thức hòa giải tại Tòa án, Hà Nội có 16 trung tâm hòa giải, hòa giải thành trên 5400 vụ việc cho thấy ưu điểm của phương thức này, hạn chế vụ việc đưa ra xét xử, tiết kiệm thời gian công sức, chi phí các bên liên quan.

Về phí hòa giải, Đại biểu Mai tán thành quan điểm Nhà nước không thu lệ phí. Bởi, điều này thể hiện bản chất ưu việt của chế độ, góp phần khuyến khích các bên lựa chọn phương thức này. Bên cạnh đó, thực tế cho thấy việc áp dụng phương thức hòa giải đã giảm 80% chi phí sơ với xét xử sơ thẩm.

Huệ Linh