Vụ QSDĐ của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị: Chân lý thuộc về lẽ phải

Ông Đặng Văn Minh- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi kết luận tại buổi làm việc

Nhìn lại vụ việc…

Xuyên suốt quá trình vụ việc, Báo Tài nguyên & Môi trường (TN &MT) đã có các bài viết: “Nên trả lại QSDĐ cho gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị” (đăng báo Điện tử ngày 5/12/2016 và báo giấy số 97 (1193) ngày 6/12/2016), “Cần giải quyết QSDĐ của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị thấu tình, đạt lý”  (đăng báo Điện tử ngày 29/03/2017), “Sai thì phải sửa, nên công bằng với gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị” (đăng báo Điện tử ngày 11/7/2017), “Vụ QSDĐ của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị: Quảng Ngãi lúng túng trong cách giải quyết” (đăng báo Điện tử ngày 29/7/2017).

Gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị ở thôn Phú Sơn - xã Tịnh Hiệp - huyện Sơn Tịnh có thửa đất 729, DT 2.030m2 loại đất T, tờ bản đồ số 17 được kê khai theo Chỉ thị 299/TTg vào năm 1987 và cụ bà Thị cũng qua đời trong năm này. Năm 2000, ông Trương Thức tự đăng ký kê khai thửa đất trên theo Nghị định 64/CP thửa đất 926 (từ thửa 729 biến động thành 2.689m2) với DT 300m2 là đất ở, còn lại 2.389m2 là đất vườn và đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).

Ngày 26/02/2016, ông Nguyễn Tiến Dân - thương binh hạng 3/4 là con trai của cụ bà Trương Thị Thị đã gởi đơn khiếu nại đến chính quyền huyện Sơn Tịnh và phản ánh đến Báo TN & MT về việc trước đó UBND huyện Sơn Tịnh căn cứ vào đề xuất của UBND xã Tịnh Hiệp và Phòng TN & MT đã ra Quyết định (QĐ) cấp GCNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB cho hộ ông Trương Thức tại thửa đất số 926, tờ bản đồ số 36, xã Tịnh Hiệp là trái quy định pháp luật về đất đai. UBND huyện Sơn Tịnh đã thụ lý đơn khiếu nại của ông Nguyễn Tiến Dân. Thông qua xác minh và báo cáo từ Phòng TN & MT, Thanh tra huyện; ngày 22/6/2016, ông Phạm Vinh- Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh đã ban hành QĐ số 1817/QĐ-UBND về việc thu hồi GCNQSDĐ số 00940/QSDĐ/1036/QĐ-UB ngày 27/12/2000 đã cấp cho hộ ông Trương Thức.

Không chấp nhận QĐ thu hồi GCNQSDĐ của Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh, ông Trương Thức đã khiếu nại. Ngày 08/11/2016, Thanh tra tỉnh tổ chức cuộc đối thoại dưới sự chủ trì của Phó Chánh Thanh tra tỉnh Trà Thanh Danh và ông Danh đã đưa ra kết luận: “… Ông Thức là người sử dụng đất đã kê khai đăng ký, đã được cấp GCNQSDĐ là có cơ sở pháp lý. Việc các ông Nguyễn Tiến Dân và Nguyễn Tấn Quang (em trai ông Dân) không sử dụng đất, đến nay căn cứ vào việc bà Thị có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất để cho rằng mình có quyền lợi tại đây và kiến nghị xem xét GCNQSDĐ đã cấp cho hộ ông Trương Thức tại thửa đất số 926 là không có cơ sở pháp lý…”.

Từ những nhận định phiến diện, không khách quan nêu trên của ông Trà Thanh Danh đã đẩy vụ việc ngày càng phức tạp và lãnh đạo Thanh tra tỉnh đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Ngọc Căng ban hành QĐ số 2499/QĐ-UBND ngày 05/12/2016 hủy QĐ số 1817/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh Phạm Vinh về việc thu hồi GCNQSDĐ đã cấp cho hộ ông Trương Thức.

Toàn cảnh buổi làm việc

Việc ban hành QĐ 2499/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Ngọc Căng đã xâm hại nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị. Ông Nguyễn Tiến Dân đã gởi đơn khiếu nại đến các cấp chính quyền tỉnh Quảng Ngãi cùng các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương. Báo TN&MT là cơ quan ngôn luận đầu tiên đưa vụ việc ra công luận và sau đó nhiều cơ quan thông tấn, báo chí vào cuộc phản ánh vụ việc. Qua đó, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi đã lắng nghe và thể hiện tinh thần cầu thị, chỉ đạo cho tổ công tác 1413 (Tổ công tác liên ngành) gồm các cơ quan: Tư pháp, Thanh tra, TN & MT, VP UBND tỉnh và Hội Luật gia vào cuộc thẩm tra vụ việc.

Phán quyết thấu tình đạt lý và hoàn toàn khách quan

Chiều ngày 12/9 tại trụ sở tiếp công dân, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức cuộc đối thoại dưới sự chủ trì của ông Đặng Văn Minh- Phó Chủ tịch UBND tỉnh. Thành phần tham dự có: Ban Nội chính Tỉnh ủy, Thanh tra tỉnh, Sở Tư pháp, Sở TN & MT, UBMTTQ tỉnh… Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch, Thanh tra và TN & MT huyện Sơn Tịnh; Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tịnh Hiệp và Trưởng thôn Phú Sơn cùng đại diện 2 bên gia đình; các cơ quan Báo, Đài Trung ương và địa phương.

Thông qua báo cáo của Ông Lữ Ngọc Bình- Chánh Thanh tra tỉnh và những ý kiến của 2 bên gia đình. Ông Nguyễn Mạnh Thắng- Phó Giám đốc Sở Tư pháp, Tổ trưởng Tổ công tác 1413 đã báo cáo quá trình thẩm tra, rà soát các văn bản trải qua các thời kỳ.

Điều đáng nói là trong báo cáo này, quan điểm chắc nịch của Phó chánh Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi Trà Thanh Danh cho rằng: “Tại thời điểm cấp GCNQSDĐ cho ông Trương Thức vào năm 2000, Sổ đăng ký ruộng đất không được xem là một trong các loại giấy tờ để xem xét cấp GCNQSDĐ. Và cho đến khi Luật đất đai năm 2003 có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2004 thì Sổ đăng ký ruộng đất (lập theo Chỉ thị 299/TTg) mới được xem là một trong các loại giấy tờ được quy định tại Khoản 1 Điều 50 Luật đất đai năm 2003”.

Như vậy, theo lập luận của ông Trà Thanh Danh viện dẫn thì Sổ đăng ký ruộng đất được lập theo Chỉ thị 299/TTg ban hành ngày 10/11/1980 hoàn toàn không có tính pháp quy mãi cho đến khi Luật đất đai năm 2003 chính thức có hiệu lực thì Sổ này mới được công nhận. Nhận định này liệu có đúng với chức danh của một Phó Chánh Thanh tra tỉnh hay không?.

Báo TN&MT đã có buổi làm việc với Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh Phạm Vinh, là cơ quan ngôn luận đầu tiên phản ánh vụ việc trước công luận, góp phần đem lại chân lý cho gia đình Mẹ VNAH Trương Thị Thị

Bên cạnh đó, theo nhận định của Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Ngãi Phí Quang Hiển: “Sổ đăng ký ruộng đất là một trong các loại giấy tờ được quy định từ khi có Nghị định số 17/199/NĐ-CP đến nay. Tuy nhiên, không có nghĩa cứ có tên trong Sổ đăng ký ruộng đất đã thuộc quyền sử dụng của người đó. Bởi lẽ điều kiện để được công nhận QSDĐ (cấp giấy) trước tiên phải là người đang sử dụng đất, các giấy tờ trong đó có Sổ đăng ký ruộng đất là một trong những căn cứ làm cơ sở cấp giấy chứng nhận chứ không đồng nghĩa với việc ai có giấy tờ về nguồn gốc đất thì được cấp giấy” càng đẩy vụ việc vào vòng xoáy tranh chấp. Điểm mấu chốt ở đây là ông Trương Thức không kê khai theo Chỉ thị 299/TTg và cũng không có bất cứ một loại giấy tờ gì thể hiện mình là người đang quản lý và sử dụng hợp pháp thửa đất 926.

Tham chiếu Báo cáo số 04/BC-TCT ngày 19/5/2017 của Tổ công tác 1413 đã nhận định: “Do vậy, các ý kiến chưa thống nhất của các thành viên Tổ công tác không làm thay đổi bản chất vấn đề bởi vì việc xem xét cấp giấy cho ông Trương Thức phải tuân thủ theo đúng quy định tại khoản 2 điều 3 Nghị định số 17/1999/NĐ-CP, mục I Phần II của Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC ngày 16/3/1998 của Tổng cục Địa chính. Tuy nhiên, quá trình xem xét cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Trương Thức lại không thực hiện theo đúng những quy định này; ông Thức đăng ký và xin cấp GCNQSDĐ khi không có cơ sở pháp lý và các giấy tờ chứng minh nhưng các cơ quan không xem xét hồ sơ địa chính trước đó; nguồn gốc sử dụng đất, diện tích, thời điểm sử dụng, có đủ điều kiện hay chưa đủ điều kiện phải xử lý để được cấp giấy…”.

Từ viện dẫn nêu trên, ông Nguyễn Mạnh Thắng - Phó Giám đốc Sở Tư pháp, Tổ trưởng Tổ công tác 1413 cho rằng: “Việc cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Trương Thức để công nhận toàn bộ diện tích đất mà bà Thị đã đăng ký theo Chỉ thị 299 trước đó là chưa đảm bảo về cả cơ sở pháp lý và thực tiễn. Việc cấp giấy không đúng trình tự, thủ tục theo Nghị định 17/1999/NĐ-CP; Thông tư số 346/1998/TT-TCĐC và Thông tư 1417/1999/TT-TCĐC dẫn đến không đúng về diện tích, không đảm bảo điều kiện và không đúng đối tượng theo quy định tại điểm d khoản 2 điều 106 Luật đất đai 2013”. Do vậy, đủ cơ sở đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh hủy bỏ QĐ 2499/QĐ-UBND ngày 05/12/2016 về việc giải quyết khiếu nại của ông Trương Thức.

Sau khi nghe đại diện các Sở, ban, ngành hữu quan và 2 bên gia đình phát biểu ý kiến. Ông Đặng Văn Minh- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đã kết luận: “Trước đây do sự tham mưu chưa chuẩn xác nên UBND tỉnh mới ban hành QĐ 2499/QĐ-UBND. Nay, thông qua báo cáo thẩm tra của Tổ công tác 1413, các cơ quan hữu quan cùng UBND huyện Sơn Tịnh, xã Tịnh Hiệp. Tại buổi làm việc này, UBND tỉnh Quảng Ngãi chính thức công bố hủy QĐ số 2499/QĐ-UBND đã ban hành trước đó. Về phía ông Trương Thức nếu không đồng ý có quyền khởi kiện ra Tòa án. Đồng thời, giao cho UBND huyện Sơn Tịnh xem xét cấp GCNQSDĐ tại thửa đất có tranh chấp giữa ông Nguyễn Tiến Dân và ông Trương Thức cho đại diện tộc Trương nhằm xử lý vụ việc thấu tình, đạt lý”.

Bài & ảnh: Anh Dũng – Lương Phong