'Vua phá bom' 4 lần làm lễ truy điệu sống và tự hào 4 lần được gặp Bác Hồ

Được Người trực tiếp ân cần, dặn dò và biểu dương, khen thưởng... đó là những khoảnh khắc hạnh phúc nhất trong cuộc đời của một người lính...”, “vua phá bom” Cao Xuân Thọ tại chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa tâm sự.

Danh hiệu “vua phá bom” với 4 lần làm lễ truy điệu sống

Vào một chiều tháng 4, tôi tìm về căn nhà cụ Cao Xuân Thọ ở xã Hoằng Giang (Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Cụ năm nay đã ngoài 90 tuổi nhưng ký ức những ngày phục vụ chiến trường Điện Biên với người lính, cựu thanh niên xung phong (TNXP) Cao Xuân Thọ như chỉ mới hôm qua. Cụ nhớ như in từng con đường, từng vị trí, từng hình dáng quả bom mình phá.

Anh hùng Cao Xuân Thọ (ngoài cùng bên phải) tại Đại hội liên hoan Anh hùng, chiến sĩ thi đua công nông binh toàn quốc lần thứ hai ngày 7/7/1958.

Cụ Thọ xúc động kể: “Năm 1946, tôi rời quê hương Thanh Hóa lên đường theo tiếng gọi của Tổ quốc. Đến năm 1947, tôi vào quân ngũ Đại đoàn 308, Trung đoàn 108 phục vụ chiến dịch Thu Đông; năm 1949-1951 phục vụ chiến dịch Cao - Bắc - Lạng; sau đó đi học quân báo bên Trung Quốc”.

Đầu năm 1951, cụ Cao Xuân Thọ trở về nước và gia nhập đội TNXP phục vụ chiến dịch Hòa Bình, Thượng Lào và chiến dịch Điện Biên Phủ.

Trong thời gian phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, cụ được giao giữ chức vụ Đội trưởng đội phá bom Đại đội 404, Đội TNXP 40. Đơn vị của cụ được giao phá bom phục vụ kháng chiến ở “ngã ba lửa” Cò Nòi, nơi giao nhau của những con đường huyết mạch vào Điện Biên Phủ.

Đây được xem là huyết mạch nối đường 13 với đường 41, là cửa ngõ tiến vào Tây Bắc, tuyến đường nối đồng bằng Bắc bộ, Chiến khu Việt Bắc, khu IV với chiến trường Điện Biên.

Mọi hoạt động chi viện lực lượng, vận chuyển vũ khí, lương thực... lên chiến trường Điện Biên đều phải qua nút thắt quan trọng này. Vì vậy, địch đã tìm mọi cách nhằm chặt đứt sự chi viện của quân dân ta với chiến dịch.

Nhớ về những ngày tháng gian khổ, hào hùng ấy, đôi mắt người lính già rực sáng, cụ kể tiếp: “Pháp triệt để lợi dụng điểm yếu của ngã ba Cò Nòi để tập trung không quân đánh phá ác liệt nhằm chặt đứt con đường huyết mạch duy nhất lên Điện Biên Phủ.

Số lần đánh phá ngày một dày đặc. Có ngày chúng ném xuống đây 300 quả bom phá, bom nổ chậm, bom bươm bướm với trọng lượng 69 tấn thuốc nổ. Tốp máy bay này vừa rời đi, tốp máy bay khác lại kéo đến, chưa phá xong loạt trước, loạt sau lại rải xuống.

Bom chồng bom, thi nhau phát nổ, khói lửa ngập trời. Nhưng bom đạn địch không thắng nổi ý chí của anh em chúng tôi. Các đại đội đã hạ quyết tâm, TNXP còn thì mạch máu giao thông được giữ vững”.

“Vua phá bom” Cao Xuân Thọ.

Cụ bảo lần nào đi phá bom cũng xác định mình sẽ chết. Trong đời binh nghiệp, nhớ nhất là lần uống nước mắm để phá bom, đây cũng chính là 1 trong 4 lần được đồng đội làm truy điệu sống.

Đó là một buổi chiều tháng 3/1954, cụ được lệnh về hỗ trợ gỡ bom nổ chậm tại cầu Tà Vài với độ sâu gần 4m. “Lệnh của cấp trên phải phá được bom trước 18h. Đồng chí Trần Văn Cam lặn xuống thăm dò nhưng ngoi lên luôn vì rét quá.

Chợt nhớ đến kinh nghiệm của người dân đi biển, tôi liền xin chỉ huy vài lít nước mắm nguyên chất rồi nhắm mắt uống liền 3-4 bát. Sau một hồi lặn xuống, tôi phát hiện quả bom nằm trong khe đá.

Trước khi lặn, tôi dùng dây rừng buộc vào người rồi thống nhất, lúc nào ốp được bộc phá vào ngòi, đấu dây cháy chậm xong thì giật ba lần để anh em kéo lên bờ. Sau 10 phút kích nổ, một tiếng nổ vang trời, bọt nước tung trắng xóa cao hàng chục mét. Cầu Tà Vài được thông, làm tôi quên mất cái lạnh, quên cả những hiểm nguy vừa trải qua”.

Vinh dự 4 lần được gặp Bác

Ngoài những kỷ niệm chiến đấu trong mưa bom bão đạn, những khoảnh khắc gặp Bác Hồ được ông Thọ xem như báu vật tinh thần của cuộc đời mình. Ông được gặp Bác 4 lần và 3 lần được tặng Huy hiệu của Người, được tặng Huân chương Lao động hạng Ba, Chiến sĩ Thi đua toàn quốc của lực lượng công - nông - binh...

Với những gì đã cống hiến, năm 2014, ông được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ông Thọ tự hào, cái hạnh phúc ấy chẳng mấy ai có được.

Ông kể, năm 1946, trong những lần tham gia chiến dịch Thu Đông, Hòa Bình, Thượng Lào, ông cùng 2 đồng đội được bầu làm Chiến sĩ thi đua xuất sắc nhất của toàn đoàn TNXP. Tháng 12/1953, cả 3 được về chiến khu Việt Bắc để dự Đại hội Chiến sĩ thi đua. Tại đại hội này, lần đầu tiên cụ Thọ được vinh dự gặp Bác Hồ.

"Khi Bác bước vào, cả hội trường mừng vui, reo to "Bác đến, Bác đến", "Hồ Chủ tịch muôn năm, Hồ Chủ tịch muôn năm". Mọi người im phăng phắc khi Bác nói chuyện và sau đó Bác dành thời gian trò chuyện, căn dặn các chiến sĩ. Rồi Bác nhờ đồng chí Vũ Kỳ gắn huy hiệu Bác tặng cho chúng tôi", ông Thọ nhớ lại.

Hơn nửa đời người sinh sống tại Hà Nội, năm 2010, ông trở về quê nhà Hoằng Giang, sống giản dị trong căn nhà nhỏ. Thời điểm khỏe mạnh, ông Thọ nuôi lợn, gà, trồng rau, hưởng những ngày tháng an nhiên tự tại của tuổi già.

Bước vào cái tuổi xưa nay hiếm, với những di chứng của chiến tranh để lại trên cơ thể, tai của ông không còn nghe rõ. Ít ai ngờ, cụ già tóc bạc phơ, có vẻ ngoài gày gò, dáng lưng hơi còng này chính là người lính, người TNXP mưu trí, anh dũng, đã bao lần cảm tử phá bom ở chiến trường đánh Pháp năm nào.

Ông Cao Xuân Thọ và con cháu.

Tấm gương sáng giữa đời thường

Trở về địa phương an hưởng tuổi già sau những năm tháng chiến đấu kiên cường, dũng cảm, ông Thọ tiếp tục phát huy khí chất “Bộ đội Cụ Hồ” trong cuộc sống đời thường, truyền dạy cho thế hệ trẻ tình yêu quê hương đất nước.

Anh Cao An Khánh, con trai cả ông Thọ cho biết, ở cương vị nào, cha anh cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, phát huy phẩm chất cao đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, người Đảng viên mẫu mực, được bà con địa phương yêu quý.

"Trong cuộc sống thường nhật, đối với xã hội, bố tôi luôn chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền phẩm chất cao quý của người lính, TNXP thời chiến cũng như thời bình. Đối với gia đình, ông luôn là người cha, người ông mẫu mực, sống yêu thương, chan hòa, là tấm gương sáng cho con cháu noi theo", anh Cao An Khánh tự hào kể.

Nói về ông Thọ, chị Đỗ Thị Thu, Bí thư Đoàn xã Hoằng Giang cho biết, chiến tranh đã lùi xa, ông Cao Xuân Thọ vẫn luôn phấn đấu, ra sức xây dựng quê hương đất nước trong thời bình, là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ học hỏi, noi theo.

"Vào mỗi dịp lễ lớn của đất nước, ông thường được mời đến các trường học để nói chuyện lịch sử với thầy, cô và học sinh. Ông thường kể cho con cháu, thế hệ trẻ về sự khốc liệt của chiến tranh, tinh thần quả cảm của bộ đội ta, góp phần giáo dục, tiếp thêm tình yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ", chị Đỗ Thị Thu tự hào nói.

Thu Hương

LĐXH