Vướng mắc trong giải quyết lãng phí nguồn lực điện gió, điện mặt trời

Để tránh lãng phí, các nhà đầu tư đề xuất trước mắt cần có phương án huy động ngay sản lượng điện của các nhà máy đã hoàn thành đầu tư xây dựng, với mức giá tạm tính bằng 90% giá điện nhập khẩu.

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về việc thỏa thuận giá điện với nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp. Bộ này yêu cầu, EVN khẩn trương phối hợp với chủ đầu tư trên, để thống nhất giá điện trước ngày 31/3/2023.

Văn bản nêu rõ, ngày 7/1/2023, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký ban hành Quyết định số 21/QĐ-BCT quy định khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.

Ngày 9/1/2023, Bộ Công Thương đã có văn bản số 107/BCT-ĐTĐL đề nghị EVN và các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp khẩn trương phối hợp thỏa thuận, thống nhất giá phát điện đảm bảo không vượt quá khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành.

Ngày 2/3/2023, Bộ Công Thương có văn bản số 1094/BCT-ĐTĐL hướng dẫn EVN căn cứ theo quy định tại Luật Điện lực, các nội dung phù hợp thực tế của nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp để thỏa thuận, thống nhất giá phát điện.

Căn cứ vào các hướng dẫn nêu trên, Bộ Công Thương yêu cầu EVN khẩn trương phối hợp với chủ đầu tư các nhà máy điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp thỏa thuận, thống nhất giá điện trước ngày 31/3/2023 để sớm đưa các nhà máy vào vận hành, tránh gây lãng phí tài nguyên.

Việc này nhằm sớm đưa các nhà máy vào vận hành, tránh gây lãng phí tài nguyên. Hiện có 84 dự án năng lượng tái tạo (công suất hơn 4.676 MW) bị chậm tiến độ vận hành thương mại so với kế hoạch.

Trong đó, 34 dự án chuyển tiếp (28 dự án điện gió, 6 điện mặt trời) tổng công suất gần 2.091 MW đã hoàn thành thi công, thử nghiệm. Số dự án này không được hưởng giá điện ưu đãi cố định (giá FIT) trong 20 năm theo các quyết định trước đây.

Trong văn bản gửi Thủ tướng mới đây, 36 nhà đầu tư điện gió, mặt trời cho biết, chỉ tính riêng 34 dự án đã hoàn thành đầu tư xây dựng, ước tính tổng vốn đã đầu tư gần 85 ngàn tỷ đồng, trong đó khoảng trên 58 ngàn tỷ đồng được tài trợ từ nguồn vốn ngân hàng.

Tại buổi làm việc giữa Bộ Công Thương, EVN và các nhà đầu tư điện tái tạo, nhiều doanh nghiệp cho rằng, khung giá điện năng lượng tái tạo chuyển tiếp chưa phù hợp thực tiễn và nhà đầu tư bị ảnh hưởng “không hề được hỏi ý kiến”.

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn T&T kiến nghị cần tính toán lại khung giá điện, trên cơ sở thuê đơn vị tư vấn độc lập. Bởi, trong thời gian đàm phán giá, cần huy động nguồn từ các dự án đã hoàn thành (tổng công suất hơn 2.090 MW). Mức giá tạm tính có thể bằng 90% giá điện nhập khẩu (6,95 cent/kWh) và áp dụng hồi tố. Bởi nếu không huy động, nhìn mỗi tua bin điện gió hơn 150 tỉ đồng đứng im thì thật xót xa.

Trong khi, EVN đang phải nhập khẩu điện với giá cao hơn giá trần (6,95 cent/kWh). Để tránh lãng phí, bà Bình đề xuất trước mắt cần có phương án huy động ngay sản lượng điện của các nhà máy đã hoàn thành đầu tư xây dựng, với mức giá tạm tính bằng 90% giá điện nhập khẩu.

Về phía các nhà đầu tư, giải thích về nguyên nhân chưa gửi hồ sơ đàm phán, đa số nhà đầu tư đều cho rằng, do họ thấy các chỉ đạo chưa rõ ràng. Theo thông tin cập nhật, tính đến ngày 20/3/2023, mới chỉ có duy nhất 1 chủ đầu tư gửi hồ sơ để chuẩn bị cho việc đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương.

Trong cuộc họp ngày 20/3 giữa Bộ Công Thương, EVN và 84 nhà đầu tư điện gió, mặt trời, các nhà đầu tư kiến nghị, EVN huy động điện với giá tạm tính 6,2 cent/kWh. Ngoài ra, cho phép dự án hoàn thành đầu tư xây dựng, chấp thuận nghiệm thu, được đóng điện và ghi nhận sản lượng.

Theo Quyết định 21 quy định khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp được Bộ Công Thương ban hành, giá trần dự án điện mặt trời chuyển tiếp là 1.185 - 1.508 đồng một kWh và điện gió 1.587 - 1.816 đồng một kWh, tùy loại hình. Ngoài ra, cho phép dự án hoàn thành đầu tư xây dựng, chấp thuận nghiệm thu, được đóng điện và ghi nhận sản lượng.

Ngô Sơn