'Vượt sóng' kiếm lời chứng khoán phái sinh

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

TTCK phái sinh với 3 sản phẩm tài chính ban đầu gồm hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30, Chứng quyền có đảm bảo (CW) và HĐTL trái phiếu Chính phủ 5 năm. Dù sản phẩm chứng khoán phái sinh rất hấp dẫn, nhưng chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng đây là sản phẩm tài chính rất rủi ro và không thật sự dễ dàng đối với các nhà đầu tư “tay mơ” trên thị trường.

Vậy các nhà đầu tư cá nhân cần lưu ý điều gì để có thể “lướt sóng” thành công trên trên TTCK phái sinh đầy hấp dẫn nhưng nhiều cạm bẫy?

Quan trọng là thời điểm mở và đóng vị thế

Không chỉ khi đầu tư chứng khoán cơ sở, mà kể cả chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần hiểu rõ trạng thái của nền kinh tế nóng hay lạnh. Chúng ta đều biết TTCK cơ sở là “kim chỉ nam” của nền kinh tế - khi các cổ phiếu lớn thuộc nhóm VN30 thu hút mạnh dòng tiền, thì đó là lúc chúng ta thấy sự đi lên của VN-Index và đặc biệt là chỉ số VN30. Qua đó, chúng ta có nhiều cơ may để có thể dự báo sự biến động của thị trường để từ đó đưa ra các quyết định giao dịch hợp lý.

Các chiến thuật mua hay bán các HĐTL ngay tại lúc này cũng cần phải lưu ý xu hướng chính của thị trường và các xu hướng điều chỉnh ngắn hạn. Nhiều nhà đầu tư đã ghi nhận những khoản lỗ lớn và bất ngờ khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh ngắn hạn.

Cho dù xu hướng chính VN30 có thể chạm 850 điểm, VN30F1M có thể lên tới 850 - 860 điểm thì quá trình điều chỉnh lớn vẫn diễn ra trong phiên trước khi hồi phục trở lại để lên các điểm cao. TTCK phái sinh khác với TTCK cơ sở khi mà yếu tố quyết định đôi khi lại là tâm lý. TTCK cơ sở có thể lên nhưng chiến lược giao dịch trong ngày lại cần phải chú ý đến các thời điểm mở và đóng vị thế.

Quản trị rủi ro thế nào?

Các nhà giao dịch thành công hàng đầu thế giới như Paul Tudor Jones hay Bruce Kovner đều cho rằng chỉ những nhà đầu tư có được kỷ luật trong giao dịch mới có thể giữ được tiền và tích lũy được tài sản lớn theo thời gian.

Nhà đầu tư đôi khi nhầm lẫn việc chỉ cần dự báo đúng xu hướng thị trường là kiếm được tiền nhưng lại quên mất rằng việc “đi lệnh” như thế nào mới là quan trọng hơn.

Cho dù các nhà đầu tư trẻ tuổi có thể sai ở một số nhận định trong quá trình giao dịch nhưng việc giao dịch ở mức độ vừa phải so với tổng giá trị tài sản là điều tối quan trọng. Việc giảm vị thế một phần ở mức giá cao mới hay ở mức giá thấp sẽ mang lại cho nhà đầu tư nhiều cơ hội để mất ít tiền hơn nếu giao dịch sai xu hướng với VN30, hoặc giữ được lãi tốt nếu chỉ số VN30F1M vượt đỉnh ngắn hạn, nơi mà rất nhiều hợp đồng chặn bán tại mức giá đó.

Nhiều bài học thương đau trong quá khứ đã chỉ ra rằng thời điểm mở vị thế lại là thời điểm nhiều người không nghĩ tới lo sợ nhất hoặc lúc hào hứng nhất. Kỷ luật trong giao dịch với số lượng hợp đồng vừa phải sẽ giúp nhà đầu tư luôn kiểm soát được rủi ro. Nhà giao dịch trên sàn hàng hóa nổi tiếng Micheal Marcus đã từng nói: “Nếu bạn là nhà giao dịch, hãy cứ sai đi – sai lần 1, sai lần 2 và lần 3 bạn có thể nhân đôi tài khoản”.

Việc ra quyết định sai trong quá trình giao dịch sẽ khó tránh khỏi, biết “cắt lỗ” đúng thời điểm sẽ là chiến lược phòng ngừa rủi ro tốt nhất mà các nhà đầu tư cần phải học hỏi đầu tiên trước khi bước vào đầu tư chứng khoán phái sinh.

Chớp đúng thời cơ

Có lẽ ngoài việc quan tâm đến diễn biến, xu hướng của các chỉ số chứng khoán thế giới như DJ hay S&P, Nikkei 225, CAC 40, Shanghai thì các nhà đầu tư cũng cần phải lưu ý các khung thời gian giao dịch trong ngày. Các phiên mở, đóng cửa đầu ngày như các phiên ATO, ATC với những khung thời gian giảm là chủ yếu hoặc tăng là chủ yếu ở các phiên sáng kèm theo diễn biến quá mức. Vượt qua các mốc điểm cân bằng trong ngày cũng sẽ khiến nhà đầu tư có thể đưa ra chiến lược giao dịch đối nghịch để hướng lợi từ việc chênh lệch giá.

Nếu các phiên giao dịch buổi sáng thường không có nhiều biến động rõ rệt hoặc chỉ dao động ở biên độ hẹp, thì diễn biến phiên giao dịch chiều thường sẽ rõ xu hướng hơn và trở thành thời điểm giao dịch tuyệt vời với các nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm. Những thời điểm gần đáo hạn hợp đồng tháng hoặc thị trường chuẩn bị biến động lớn tăng hoặc giảm sẽ xuất hiện nhanh và rõ nét hơn. Việc chớp được đúng thời cơ sẽ giúp nhà đầu tư chứng khoán phái sinh gặt hái được nhiều thành công công.

Đừng quên phân tích kỹ thuật

Để giao dịch thành công các HĐTL chỉ số VN30 thì việc sử dụng phân tích kỹ thuật lại là quan trọng hơn cả. Việc sử dụng các biểu đố kỹ thuật ngắn hạn như biểu đồ 1 giờ, 30 phút, 15 phút hoặc thậm chí 5 phút và 1 phút đều nên được nghiên cứu kỹ lưỡng. Khả năng đọc biểu đồ đỉnh cao cũng sẽ giúp các nhà đầu tư có những lợi thế vượt trội so với các nhà đầu tư thông thường khác.

Bên cạnh các chỉ báo như RSI hay MACD thì việc nghiên cứu và đếm sóng Elliot sẽ rất quan trọng trong việc giao dịch trong ngày. Nếu chúng ta giao dịch với xu hướng dài trong phạm vi 1 tháng thì nguyên tắc này sẽ không quá cần thiết.

Trong phân tích kỹ thuật có hàng chục chỉ báo hay tín hiệu kỹ thuật, việc ứng dụng và áp dụng thế nào cho hiệu quả lại không phải là công việc dễ dàng. Đặc biệt hơn, phương pháp phân tích kỹ thuật lại khá kén chọn người sử dụng. Một số người có tố chất hoặc khả năng đặc biệt mới có thể sử dụng thành công công cụ kỹ thuật này.

Để tham gia vào TTCK phái sinh sẽ không quá khó, nếu chúng ta am hiểu thị trường, sử dụng được phân tích kỹ thuật, cũng như quản trị được rủi ro. Giao dịch kỷ luật sẽ là từ khóa quan trọng mà các nhà đầu tư cần ghi nhớ trong suốt quá trình giao dịch của mình.

Theo TS. Lê Đức Khánh, Chuyên gia chứng khoán/enternews.vn