Warren Buffett và bài học về ý thức sức mạnh nội sinh của doanh nghiệp

Sức mạnh nội tại của doanh nghiệp là vấn đề mà các ông chủ cần quan tâm. Ảnh: C.L.

Warren Buffett giải thích rằng thâm hụt thương mại đại diện cho việc phát hành hóa đơn ký nhận chỉ có thể được quy đổi tài sản hoặc hàng hóa tiêu dùng. Hàng năm, chúng ta phát hành 130 tỉ USD hóa đơn ký nhận, vì vậy chúng ta có thể tiêu thụ 103% thành phẩm chúng ta sản xuất. Dù trước mắt chúng ta có thể thấy dễ chịu, nhưng về lâu dài, cách thức đó sẽ khiến chúng ta gặp rắc rối lớn.

Ông ví von vấn đề này như việc mỗi ngày ăn thêm một miếng bánh mì nướng. Mỗi ngày thêm 100 calo có vẻ không nhiều và cảm thấy dễ chịu ngay lập tức. Tuy nhiên, tính theo tháng, bạn đã tiêu thụ tới 3.000 calo và tăng thêm 1 pound. Cứ tiếp tục như vậy, bạn sẽ gặp vấn đề nghiêm trọng.

Tóm lại, thâm hụt thương mại dần dẫn đến việc trao đổi trang trại. Khi các hóa đơn ký nhận được chuyển sang tiền mặt tức là Mỹ ngày càng từ bỏ nhiều tài sản sinh lời. Peter Minuit trao đổi trang sức rẻ tiền để lấy Manhattan. Hiện tại, chúng ta đang trao đổi cả hòn đảo Manhattan để lấy trang sức rẻ tiền.

Buffett nói, Ben Graham cho rằng mọi người gặp rắc rối nhiều với những tiền đề rõ ràng hơn là những tiền đề vô căn cứ.

Ví dụ, nếu tôi giới thiệu cho bạn bất động sản bên bờ biển Alaska, có thể bạn sẽ loại bỏ nó một cách vô thức như thể đó là một lời giới thiệu càn quấy. Nếu tôi giới thiệu cho bạn bất động sản bên bờ biển Florida, có thể bạn sẽ hứng thú vì nghe có vẻ có căn cứ. Thực tế nhiều người đã mất quá nhiều tiền khi đầu tư vào bất động sản Floria.

Đó chính là trò chơi mua lại và sáp nhập doanh nghiệp (LBOs). Thành công lớn của một vài LBOs đã dẫn đến sự dư thừa mất kiểm soát. Buffett và Munger đã không nói thẳng về “tài trợ sáng tạo” được sinh ra từ sự đam mê hình thức mua lại và sáp nhập doanh nghiệp.

Trái phiếu không lãi suất (lãi thực tế chỉ được thực hiện khi đáo hạn) và trái phiếu không thanh toán bằng tiền mặt (PIK - lãi được chi trả bằng cùng loại trái phiếu) chỉ trì hoãn giây phút quyết định. (Munger cho rằng nếu Argentina tồn tại PIK thì tình hình kinh tế sẽ vẫn như hiện tại).

Họ nói rằng một lượng lớn các loại trái phiếu này sẽ không thể được thanh toán trong phần lớn các trường hợp. Về cơ bản, gánh nặng này sẽ được đặt lên vai một người nào đó và quyết định ai sẽ là kẻ ngốc.

Tóm lại, trò chơi mua lại trái phiếu không lãi suất sẽ đi đến cực điểm và chỉ dừng lại khi nó không thể thực hiện được nữa. Khi đó, “thị trường chứng khoán sẽ rơi vào khủng hoảng". [1]

Giá trị kinh doanh nội tại là điều cốt lõi trong phương pháp tiếp cận của Buffett. Ông cho biết, để xác định IBV của một tài sản, đơn giản hãy ước tính giá trị hiện tại của tiền mặt ròng từ đây cho đến suốt cuộc đời còn lại của doanh nghiệp, dựa trên lãi suất trái phiếu hiện tại.

Tất nhiên, phần khó nhất là dự đoán dòng tiền mặt trong tương lai. Một số doanh nghiệp dễ dự đoán hơn những doanh nghiệp khác. Thậm chí, sau này bạn không bóc tách được chính xác.

Buffett lưu ý rằng, nếu ông và Munger nhận định giá trị của một tài sản từ X đến 3X thì họ cũng sẽ cố gắng mua nó với giá 1/2X. [2]

Buffett và Munger đã có hai nhận định cơ bản: Một là quy định của ngành bảo hiểm sẽ chỉ trở nên phiền nhiễu hơn. Đạo luật 103 của California phản ánh sự đối kháng mà công chúng cảm thấy đối với ngành bảo hiểm. Thứ hai là tổn thất ngành bảo lãnh sẽ tiếp tục gia tăng thêm ít nhất hai năm nữa.

Các cuộc họp luôn diễn ra với sự dí dỏm và hài hước. Trong khi Buffett luôn tự hào về việc không bao giờ mua những thứ không cần thiết, thì cách đây vài năm Berkshire đã mua một chiếc máy bay phản lực. Khi được hỏi về “chiếc máy bay phản lực nhỏ bé”, Munger trả lời, “Tôi không quen với sự ngông cuồng lố bịch này.”

See’s Candy, một công ty con của Berkshire Hathaway, đang cố gắng đưa ra thị trường một loại siro chocolate mới và dự tính sẽ lỗ trong giai đoạn đầu. Hershey’s là một đối thủ cạnh tranh đáng gờm.

Việc thâm nhập ngành kinh doanh thực phẩm là rất khó khăn, đó là lý do tại sao một sản phẩm có thương hiệu lại có giá trị như vậy.

Tương tự, Buffett nói rằng ông đã uống năm lon Pepsi mỗi ngày cho đến khi chuyển sang Cherry Coke. Hiện tại ông uống năm lon Cherry Coke mỗi ngày. Sau 50 năm nghiên cứu, ông nói đùa rằng ông đã nhận thấy thị trường chỉ có hai công ty trong lĩnh vực này. Coca-Cola và Pepsi chiếm hơn 70% thị trường nước giải khát và thị phần của họ tăng lên mỗi năm. Cuối cùng ông đưa ra quyết định mua một trong hai thương hiệu này. [3]

Lịch sử của phố Wall mãi mãi là một cơn bùng nổ và suy thoái. Một trong những lý do Buffett đưa ra để giải thích cho sự dư thừa nhân lực là sự lệ thuộc vô thức vào quá khứ gần.

Ví dụ, sự ủng hộ trái phiếu lãi cao là dựa trên hiệu suất quá khứ của 30 năm trước đó, và chúng sẽ tiếp tục có hiệu suất tốt. Buffett nói rằng, phân tích như vậy giống như suy nghĩ mặt trời mọc vì gà gáy. Trong khi đó, trái phiếu lãi suất cao đang ngày càng có độ uy tín thấp, và một kết thúc tồi tệ dường như có nhiều khả năng xảy ra.

Buffett chốt lại, “Nếu các nhà đầu tư chỉ nghiên cứu quá khứ thì những người giàu có nhất sẽ là những thủ thư.”

[1] George Michaelis đưa ra một bản tóm tắt tuyệt vời về vấn đề LBO trong báo cáo quý đầu tiên của Source Capital. Theo Michaelis, để tránh bị ngớ ngẩn, cần phải thực hiện những điều sau:

- Tránh đẩy vượt giá tiếp quản thông qua thị trường trái phiếu lãi cao.

- Tránh vốn chủ sở hữu của các công ty tài chính hoạt động như vậy.

- Tránh định giá không thực tế trong danh mục đầu tư chứng khoán chung dựa trên đầu cơ tiếp quản.

[2] Đầu năm 1987, Buffett đã trả 23¼ cho ServiceMaster. Chúng tôi suy đoán rằng ông đã ước tính IBV của ServiceMaster tại thời điểm đó vào khoảng 40-140. Hiện tại thì IBV của ServiceMaster là 22¼.

[3] Berkshire sở hữu 6,3% cổ phần của Coca-Cola.

Daniel Pecaut, Corey Wrenn/ Best Books và NXB Công thương