Washington quyết tái lập kịch bản Iraq với Iran?

Washington thành lập bộ phận chuyên trách về Iran

RT đưa tin, ngày 16/8, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Washington vừa thành lập Nhóm Hành động về Iran - một lực lượng phối hợp các biện pháp tăng áp lực lên Iran, trong đó có trừng phạt và tẩy chay dầu mỏ quốc gia Hồi giáo này.

Theo ông Pompeo, Nhóm Hành động về Iran sẽ tiếp cận, thuyết phục nhiều quốc gia để có thể thành lập một mặt trận thống nhất tăng áp lực lên Tehran. Mục tiêu của Mỹ là làm sao buộc các nước phải ngưng nhập khẩu mỏ dầu của Iran vào ngày 4/11 tới.

Từ đó buộc Tehran phải nhượng bộ và đối thoại, nếu mục đích không đạt được thì bước tiếp theo của Washington là sẽ đưa ra các biện phát trừng phạt khắc nghiệt nhất với Iran.

Mỹ hành động quyết liệt với Iran

Ngoại trưởng Mike Pompeo đã chỉ định Giám đốc Chính sách tại Bộ Ngoại giao Mỹ Brian Hook làm Đại diện đặc biệt của Mỹ về Iran và là người đứng đầu Nhóm Hành động về Iran.

Được biết, trước khi được chỉ định đứng đầu bộ phận chuyên trách về Iran, ông Hook từng dẫn đầu phái đoàn Mỹ trong thương lượng, thuyết phục các đồng minh ủng hộ cách tiếp cận của Washington với Tehran.

Trao đổi với báo giới khi được trao nhiệm vụ mới, ông Brian Hook cho biết : “Mỹ hy vọng sẽ nhận được sự đồng thuận rộng rãi. Chúng tôi đã sẵn sàng áp trừng phạt đối với các chính phủ vẫn tiếp tục giao dịch với Iran”.

Theo ông Hook, trong 12 yêu cầu Mỹ buộc Iran phải thực hiện để có thể đối thoại, có các điều kiện tiên quyết như phải giảm sản xuất tên lửa đạn đạo, rút khỏi Syria, giải giáp lực lượng bán quân sự ở Iraq, chấm dứt ủng hộ du kích Houthi ở Yemen.

Đặc biệt Tehran phải chấm dứt việc tiếp sức cho nhóm chính trị - vũ trang Hezbollah ở Li-băng và không được sở hữu bom hạt nhân, ngừng tất cả các hình thức làm giàu uranium, cho phép Liên Hiệp Quốc thanh sát mọi cơ sở hạt nhân của nước này.

Như vậy là các điều kiện của Washington chủ yếu tập trung làm suy giảm sức mạnh quân sự của Iran, tuy nhiên theo Los Angeles Times thì qua các yêu cầu có thể hiểu Mỹ muốn có một dàn lãnh đạo mới ở Iran, thậm chí một bàn cờ chính trị mới ở Iran.

Và lập Nhóm Hành động về Iran là bước đi đầu tiên của Washington trong kế hoạch đó, sau khi Tổng thống Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hồi tháng 5 vừa qua, với mục tiêu ban đầu là ngăn Tehran hỗ trợ các nhóm vũ trang ở Trung Đông.

Trong chính giới Mỹ, thành phần phản đối Thỏa thuận hạt nhân Iran đã ngay lập tức hoan nghênh chính quyền về việc thành lập Nhóm Hành động về Iran, khi cho rằng điều này là một bước đi có thể tiến tới việc kiềm chế Iran, theo AP.

Giám đốc điều hành tổ chức Quốc phòng vì Dân chủ Mark Dubowitz đã nhận định : "Đây là phản ứng mạnh với các giáo sĩ Hồi giáo, những người đang đánh cược chính quyền Trump vì quá bận rộn với chuyện chính trị nội bộ mà không để ý đến Iran”.

Bộ đôi Brian Hook - Mike Pompeo trong sứ mệnh mới tại Iran

Washington chuẩn bị tái lập kịch bản Iraq tại Iran?

Hội đồng Quốc gia Mỹ-Iran, vốn ủng hộ hòa giải với Iran, đã so sánh việc thành lập Nhóm Hành động về Iran với việc Mỹ đưa quân vào Iraq năm 2003, vốn dựa trên kết quả tình báo thiếu chính xác và sự nghèo nàn trong chính sách của Mỹ về Iraq.

Theo Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Mỹ-Iran Jamal Abdi thì Nhóm Hành động về Iran sẽ lợi dụng Bộ Ngoại giao Mỹ để “hiện thực hóa tầm nhìn nguy hiểm của cựu Giám đốc CIA Mike Pompeo gây mất ổn định cho Iran, phong tỏa các kênh ngoại giao”.

Nghĩa là kịch bản lật đổ chế độ của Tổng thống Saddam Hussein ở Iraq có thể sẽ được Washington tại lập tại Iran. Theo giới phân tích, góc nhìn và sự nhận diện theo chiều hướng này là hoàn toàn có cơ sở.

Thứ nhất, việc thành lập Nhóm Hành động về Iran diễn ra đúng dịp kỷ niệm cuộc đảo chính tại Iran năm 1953 do Mỹ hậu thuẫn - cuộc chính biến đã để lại dấu ấn sâu đậm với tiến trình lịch sử Iran và quan hệ giữa Iran với Mỹ-phương Tây.

Đặc biệt, cuộc đảo chính năm 1953 tại Iran được nhìn nhận là một trong các điệp vụ thành công “vang dội” đầu tiên của Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), bởi ngay cả Liên Xô cũng bị bất ngờ.

Dù trả lời báo giới, ông Hook cho rằng đó chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, song theo hãng tin AP của Mỹ thì đây được xem như một thông điệp gửi tới Tehran về “sự thay đổi chế độ” và nhiệm vụ của Nhóm Hành động về Iran là thay đổi chế độ tại Iran.

Thứ hai, việc kích hoạt hành động của Washington diễn ra khi kinh tế Iran bị thiệt hại rất lớn sau một thời gian dài bị Mỹ-phương Tây trừng phạt và từ sự thất vọng của người dân đã có những chuyển động chính trị lệch pha với chế độ.

Điều này không khác gì việc Iraq, dưới chính quyền Saddam Hussein, bị cấm vận sau cuộc Chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất và khi bị liên quân Anh-Mỹ tấn công thì chế độ của Saddam Hussein sụp đổ nhanh chóng.

Washington quyết lặp lại kịch bản Iraq tại Iran

Lúc đó dư luận rất ngạc nhiên khi sự ủng hộ của người dân Iraq dành cho chế độ của Tổng thống Hussein dường như không có. Theo giới phân tích, đó là hậu quả từ trừng phạt khiến kinh tế Iraq kiệt quệ và người dân mất niềm tin vào chính quyền.

Thứ ba, hành động của Mỹ trước khi tấn công lật đổ Saddam Hussein cũng bắt đầu bằng việc Washington không tin Baghdad từ bỏ việc sở hữu vũ khí giết người hàng loạt và yêu cầu phải được thanh sát.

Dù có nhiều lý do nêu lên trong việc Tổng thống Trump rút Mỹ khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran, song có thể nhận diện nguyên nhân chính là do chính quyền Obama không đặt vấn đề giám sát việc Tehran thực thi thỏa thuận.