Washington vẫn 'đặt trọn niềm tin' vào Bình Nhưỡng?

Chỉ là tin giả?

Ngày 13-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trên Twitter cá nhân: “Thông tin trên New York Times liên quan tới việc Triều Tiên phát triển các cơ sở tên lửa là không chính xác. Chúng tôi biết rõ về các cơ sở đang được thảo luận, không có gì mới và không có gì bất thường. Lại tiếp tục là tin giả. Tôi sẽ là người đầu tiên thông báo cho mọi người biết nếu mọi việc trở nên tồi tệ”.

Bình luận của Tổng thống Trump được đưa ra sau khi New York Times (NYT) đăng một bài báo liên quan đến các cơ sở tên lửa của Triều Tiên.

Theo trang tin này, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington cho biết các hình ảnh vệ tinh đã phát hiện 13 căn cứ tên lửa đang hoạt động bí mật ở Triều Tiên. Những căn cứ tên lửa nằm rải rác ở khu vực miền núi hẻo lánh ở Triều Tiên và có thể chứa tên lửa đạn đạo với nhiều tầm bắn khác nhau. Sakkanmol, địa điểm gần nhất với biên giới Hàn Quốc và Seoul, dường như “đang hoạt động và được bảo trì khá tốt”, NYT dẫn nghiên cứu của CSIS cho biết.

Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều diễn ra tại Singapore hồi tháng 6.

Trong cuộc họp thượng đỉnh Mỹ - Triều hồi tháng 6 tại Singapore, nhà lãnh đạo Kim Jong-un cam kết phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo để đối lấy đảm bảo an ninh từ phía Mỹ. Triều Tiên cho biết đã tháo dỡ bãi thử hạt nhân Punggye-ri và cơ sở kiểm tra động cơ tên lửa Sohae. Bình Nhưỡng cũng cho phép thanh sát viên quốc tế đến bãi thử để xác nhận.

Ông Kim Eui-kyeom, phát ngôn viên Tổng thống Hàn Quốc, nói rằng các quan chức tình báo của Seoul và Washington luôn theo dõi chặt chẽ hành động của Triều Tiên. Vì vậy, nghiên cứu của CSIS “không có gì mới”.

Ông Kim phủ nhận cáo buộc Triều Tiên “lừa dối” cộng đồng quốc tế vì theo ông Bình Nhưỡng chưa bao giờ cam kết từ bỏ các tên lửa tầm ngắn.

Các chuyên gia nhận định Triều Tiên đã dừng các vụ thử hạt nhân và tên lửa từ đầu năm nay, nhưng vẫn chưa đưa ra bất kỳ cam kết nào về việc dỡ bỏ hoàn toàn các cơ sở tên lửa cũng như dừng phát triển kho vũ khí hạt nhân.

Bật đèn xanh

Không chỉ lựa chọn bỏ qua nghi ngờ, Tổng thống Mỹ Trump mới đây đã gửi đi thông điệp sẵn sàng nhượng bộ Triều Tiên. Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 15-11 cho biết Mỹ sẽ không yêu cầu Triều Tiên cung cấp danh sách đầy đủ các địa điểm thử tên lửa và hạt nhân của nước này trước cuộc gặp Thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un dự kiến vào đầu năm 2019.

Thay vì yêu cầu Triều Tiên cung cấp danh sách các địa điểm thử hạt nhân như điều kiện tiên quyết cho cuộc gặp Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2, ông Mike Pence nói với Hãng tin NBS rằng, chính quyền Mỹ sẽ vẫn bám sát kế hoạch đóng cửa các cơ sở hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau.

Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Heather Nauert, nhấn mạnh, cách xử lý của chính quyền Tổng thống Trump trong vấn đề Triều Tiên sẽ mất nhiều thời gian; tuy nhiên, cuộc đối thoại song phương giữa hai nhà lãnh đạo nhiều khả năng sẽ mang lại kết quả tích cực hơn so với việc thực thi các nỗ lực đa phương trước đây khi các cuộc đàm phán bị đình trệ do bất đồng giữa các bên.

“Tổng thống Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã đưa ra 4 vấn đề mấu chốt trong thỏa thuận song phương mà hai nhà lãnh đạo có ý định thi hành. Chúng tôi đang bám sát 4 vấn đề này”, bà Heather Nauert nói.

Rất hài lòng

Tổng thống Trump luôn khẳng định rằng ông “rất hài lòng với cách giải quyết vấn đề Triều Tiên”, song các nguồn tin ngoại giao thân cận với cuộc đàm phán lại đưa ra cách nhìn nhận khác, mô tả tình huống mà ở đó tiến trình thúc đẩy phi hạt nhân hóa trên Bán đảo Triều Tiên đang bị chậm lại do bất đồng về nới lỏng các biện pháp trừng phạt và mâu thuẫn cá nhân giữa các nhà đàm phán cấp chuyên viên.

Một nguồn thạo tin cho biết, quan điểm của Triều Tiên là “Mỹ cần phải hành động trước khi Triều Tiên thực hiện biện pháp tiếp theo”. Đến thời điểm hiện tại, Tổng thống Trump vẫn lạc quan về khả năng giành được mục tiêu phi hạt nhân hóa, ngay cả khi việc này đòi hỏi phía Mỹ phải linh hoạt khi đưa ra những yêu cầu nhất định nhằm xây dựng sự tin tưởng giữa hai phía.

Ông Adam Mount, một chuyên gia cấp cao tại Liên đoàn Các nhà Khoa học Mỹ khẳng định, tuyên bố của Phó Tổng thống Mike Pence cho thấy Mỹ đang nỗ lực tính toán để vượt qua sự bế tắc đó. Mặc dù việc nhượng bộ không phải là điều Mỹ mong muốn nhưng gạt sang một bên yêu cầu cung cấp danh sách các bãi thử hạt nhân Triều Tiên là “động thái tốt nhất”.

Theo chuyên gia này, yêu cầu nêu trên của Mỹ sẽ có ít hiệu quả trong việc giải quyết mối đe dọa hạt nhân từ phía Triều Tiên, vì thế gạt đi yêu cầu này sẽ thêm động lực cho đối thoại.

“Triều Tiên đã gửi đi tín hiệu rõ ràng rằng họ chưa sẵn sàng giải giáp kho vũ khí hạt nhân một cách nhanh chóng, nhưng Bình Nhưỡng đã nhất trí hạn chế năng lực hạt nhân. Do vậy, thay vì thực hiện những bước đi mang tính biểu tượng, Mỹ nên tập trung vào các biện pháp thực tiễn để hạn chế mối đe dọa từ phía Triều Tiên, đặc biệt là đồng ý giới hạn các lò phản ứng hạt nhân, các vụ thử tên lửa và những hoạt động quân sự của Triều Tiên”, ông Adam Mount nói với CNN.

Nhà phân tích này cũng cho biết, các chuyên gia từ chính quyền ông Trump hiểu rằng họ không thể xúc tiến một Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 nếu không có một chương trình nghị sự cụ thể hoặc lộ trình cho các cuộc tiếp xúc cấp chuyên viên trong thời gian tới”.

Triển vọng thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2

Triều Tiên thường viện dẫn lý do nước này không thể cung cấp chi tiết toàn diện về các địa điểm thử hạt nhân và tên lửa bởi vì những địa điểm đó sẽ có nguy cơ trở thành mục tiêu tấn công trong trường hợp căng thẳng leo thang thành xung đột vũ trang. Có một sự đồng thuận rộng rãi trong số chuyên gia nghiên cứu Triều Tiên rằng nhà lãnh đạo Kim Jong-un sẽ khó có khả năng chuyển giao cho Mỹ danh sách đầy đủ các địa điểm thử hạt nhân và tên lửa.

Trong khi việc từ bỏ yêu cầu về danh sách bãi thử hạt nhân và tên lửa có thể giúp khởi động các cuộc đàm phán Mỹ-Triều bị đình trệ, một số người cho rằng, chính quyền ông Trump có thể tiếp tục nhượng bộ Kim Jong-un bằng cách xúc tiến cuộc gặp Thượng đỉnh Trump-Kim lần thứ 2 mà không cần vạch ra kế hoạch cụ thể về cách thức cuộc gặp này sẽ thúc đẩy các cuộc đàm phán cấp chuyên viên như thế nào.

Tuy nhiên, nhà quan sát Lisa Collins tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế lại nhìn nhận vấn đề này theo cách khác. Bà cho rằng “thỏa thuận giữa Mỹ và Triều Tiên không thể đi tới đâu nếu không có các cuộc đàm phán cấp chuyên viên bởi đó mới là điều cốt lõi quyết định thành công”. “Rất khó để xác minh danh sách các địa điểm thử hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên nếu không có sự tham gia của các chuyên gia về vũ khí hạt nhân. Liệu Tổng thống Donald Trump có tự vẽ ra danh sách các địa điểm đó hay không? Liệu ông có thực sự biết rõ một số địa điểm trong danh sách hay không? Tôi thấy rất hoài nghi”.

Còn chuyên gia Bruce Bennett thì đánh giá, chính quyền ông Trump đang chứng minh họ sẵn sàng để ngỏ khả năng đạt được sự đồng thuận ở một mức độ nào đó, mà sẽ khuyến khích Triều Tiên khởi động lại đàm phán cấp chuyên viên. Nếu Triều Tiên phản đối, các quan chức có quan điểm cứng rắn trong Chính phủ Mỹ sẽ coi đây là bằng chứng thuyết phục Tổng thống Trump về ý định thực sự của Triều Tiên.

“Nếu Triều Tiên không đồng ý đối thoại cấp chuyên viên thì đây là tín hiệu rõ ràng gửi tới Tổng thống Donald Trump rằng họ không xem xét vấn đề một cách nghiêm túc”, ông Bruce Bennett nhận định.

Vĩnh ĐÔng