Xây dựng bộ đội ra-đa vững mạnh, làm nòng cốt quản lý vùng trời Tổ quốc

Đúng 0 giờ ngày 1-3-1959, 6 trạm ra-đa được lệnh đồng loạt mở máy. Chỉ sau hai ngày phát sóng, ngày 3-3-1959, Bộ đội ra-đa đã phát hiện chính xác và thông báo kịp thời chiếc máy bay biệt kích C-47 của không quân địch từ biên giới Việt-Lào xâm phạm bầu trời phía tây tỉnh Thanh Hóa. Chiếc máy bay C-47 lập tức bị hỏa lực của ta bắn rơi. Toán biệt kích từ chiếc C-47 nhảy dù xuống bị LLVT tỉnh Ninh Bình tóm gọn. Đây là chiến công đầu có ý nghĩa vô cùng quan trọng, khẳng định khả năng tác chiến và sự phát triển của bộ đội ra-đa. Lần đầu tiên trong lịch sử của dân tộc, bầu trời Tổ quốc Việt Nam được quản lý bằng sóng điện từ. Từ đó, ngày 1-3-1959 được lấy làm Ngày truyền thống của bộ đội ra-đa phòng không Việt Nam.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, mặc dù mới thành lập, trang thiết bị còn thiếu, kinh nghiệm tổ chức chỉ huy hạn chế, song với tinh thần "Phát hiện địch từ xa, nhanh, đúng, đủ, chính xác, kịp thời", "lên cao, vươn xa cánh sóng" và phương châm “tiến sâu, ở lâu, trụ vững”, bộ đội ra-đa đã chủ động, sáng tạo, ''vạch nhiễu tìm thù'', phát hiện địch kịp thời, chính xác từ xa, bảo đảm cho lực lượng phòng không-không quân (PK-KQ) và phòng không nhân dân bắn rơi 4.181 máy bay Mỹ các loại (riêng bộ đội PK-KQ bắn rơi 2.635 máy bay Mỹ), trong đó có 64 chiếc máy bay B-52, 13 chiếc máy bay F-111, tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái. Đặc biệt, trong Chiến dịch phòng không 12 ngày đêm tháng 12-1972, với tinh thần "vạch nhiễu tìm thù", bộ đội ra-đa đã chủ động phát hiện B-52 từ xa, xác định chính xác, bám sát liên tục, thông báo kịp thời, bảo đảm cho Tổ quốc không bị bất ngờ trước chiến dịch tập kích đường không chiến lược chủ yếu bằng máy bay B-52 của đế quốc Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và một số tỉnh trên miền Bắc, góp phần cùng quân và dân miền Bắc bắn rơi 81 máy bay Mỹ, trong đó có 34 chiếc B-52, 5 F-111 và 42 máy bay chiến thuật. Riêng Quân chủng PK-KQ bắn rơi 32 chiếc B-52 và nhiều máy bay chiến thuật khác. Ghi nhận thành tích của bộ đội ra-đa, Đảng, Nhà nước ta đã phong tặng Binh chủng ra-đa cùng nhiều đơn vị, cá nhân thuộc binh chủng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Bảo quản khí tài ở Trạm Ra-đa 33, Trung đoàn 294, Sư đoàn 367 (Quân chủng Phòng không-Không quân). Ảnh: NGUYỄN TRUNG TRỰC.

Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với sự bùng nổ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), hàng loạt các loại vũ khí công nghệ cao được nghiên cứu, thiết kế với ưu việt nhảy vọt về tính năng kỹ thuật, chiến thuật; với những phương thức, thủ đoạn tác chiến quân sự tinh vi, kết hợp các hình thức tiến công: Tâm lý, kinh tế, ngoại giao... (phi vũ trang), nhằm nhanh chóng khuất phục đối phương. Bộ đội ra-đa càng có vị trí, vai trò hết sức quan trọng, do đó phải thường xuyên nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, phát hiện và thông báo kịp thời, đầy đủ, chính xác tình báo ra-đa cho các lực lượng có liên quan, không để Tổ quốc bị bất ngờ, lỡ thời cơ trong mọi tình huống. Để thực hiện tốt điều đó, các đơn vị ra-đa phải được xây dựng vững mạnh về mọi mặt, trong đó, tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau:

Trước hết, tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về quân sự, quốc phòng, tình hình nhiệm vụ quân đội; đối tượng, đối tác; tập trung xây dựng bộ đội ra-đa có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; có ý chí, quyết tâm chiến đấu cao. Đây chính là xây dựng nhân tố con người, xây dựng người quân nhân cách mạng có lập trường, tư tưởng kiên định, vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Theo đó, cấp ủy đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp cần tập trung làm tốt công tác giáo dục chính trị, tăng cường giáo dục Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính trị, đường lối quân sự của Đảng; quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, chính sách đặc thù cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là lực lượng đang trực tiếp làm nhiệm vụ SSCĐ và chiến đấu, nhằm xây dựng ý chí quyết tâm và tinh thần cảnh giác cách mạng cho bộ đội; chuẩn bị cho cán bộ, chiến sĩ tâm thế vững vàng, phát huy tốt bài học kinh nghiệm trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trước kia và các cuộc chiến tranh công nghệ cao gần đây, phát huy hiệu quả vũ khí, trang bị hiện có, nhằm vượt qua khó khăn, gian khổ, tích cực lao động sản xuất, cần kiệm xây dựng đơn vị. Đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân, đoàn kết quốc tế tốt, chủ động hiệp đồng, lập công tập thể; thực sự là “tai, mắt của Tổ quốc” quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền vùng trời, vùng biển, đảo của Tổ quốc.

Bộ đội ra-đa tiếp tục chủ động đẩy mạnh công tác huấn luyện, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 765 của Quân ủy Trung ương về nâng cao chất lượng huấn luyện; phấn đấu tạo được sự đột phá trong huấn luyện, đào tạo, nâng cao trình độ và khả năng SSCĐ. Quán triệt, thực hiện tốt phương châm, tư tưởng chỉ đạo trong huấn luyện; coi trọng huấn luyện cơ bản, đồng bộ, chuyên sâu; huấn luyện thu hồi, cơ động, triển khai nhanh các khí tài hiện có trong đơn vị; sát thực tế chiến đấu, đối tượng tác chiến, cách đánh của bộ đội PK-KQ. Tập trung huấn luyện thao tác cơ bản, nâng cao trình độ thực hành của từng cá nhân, huấn luyện hiệp đồng kíp chiến đấu đài ra-đa, trạm ra-đa, trung đoàn ra-đa thực hành phát hiện, theo dõi, thông báo mục tiêu trong điều kiện chiến đấu phức tạp, mục tiêu bay thấp, đột nhập, phát hiện và xử lý các tình huống vi phạm quy chế bay. Các đơn vị huấn luyện và khai thác có hiệu quả các loại vũ khí trang bị kỹ thuật mới và cải tiến, hiện đại hóa; tích cực nghiên cứu khoa học quân sự, biên soạn giáo trình huấn luyện chiến đấu sát với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và xu thế phát triển của cuộc CMCN 4.0.

Nhiệm vụ trọng tâm hiện nay của bộ đội ra-đa là xây dựng trường ra-đa theo hướng tập trung, thống nhất trên phạm vi toàn quốc, trên cơ sở nắm vững nguyên tắc “Bí mật, vững chắc, liên hoàn và có chiều sâu”. Các cơ quan, đơn vị tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bố trí thế trận, sắp xếp lực lượng hợp lý; hoàn chỉnh trường ra-đa bảo đảm độ khép kín, bao trùm toàn bộ lãnh thổ quốc gia và vùng trời trách nhiệm; vừa bảo đảm quản lý tốt vùng trời, vừa có khả năng phát hiện, thông báo, báo động từ xa, nhất là trên hướng biển, đảo. Bên cạnh đó, bộ đội ra-đa chú ý khai thác mọi khả năng của các lực lượng trinh sát trên không, như tác chiến điện tử, hải quân, hàng không dân dụng và phát huy có hiệu quả các loại VKTBKT hiện có, tạo thành mạng lưới cảnh giới nhiều tầng, nhiều lớp và quản lý vùng trời thống nhất.

Quân chủng PK-KQ và các đơn vị ra-đa tập trung nâng cao vai trò của các tổ chức trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý bộ đội, bảo đảm tinh, gọn, thống nhất, phù hợp với yêu cầu xây dựng quân chủng hiện nay, đủ sức lãnh đạo, chỉ đạo công tác tác chiến, huấn luyện, xây dựng và phát triển lực lượng ra-đa. Không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ. Bảo đảm tốt đời sống vật chất, tinh thần cho bộ đội; đồng thời tích cực đẩy mạnh tăng gia, chăn nuôi, duy trì tốt công tác hậu cần tại chỗ; thực hiện nghiêm quy chế dân chủ ở cơ sở và tăng cường đoàn kết quân dân...

Để bộ đội ra-đa thực sự xứng đáng là "Mắt thần của Tổ quốc", Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân chủng PK-KQ và các cơ quan, đơn vị tập trung nâng cao vai trò của các tổ chức trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý bộ đội; nghiên cứu quy hoạch, tổ chức, bố trí lực lượng bảo đảm tinh, gọn, thống nhất từ trên xuống dưới, xây dựng và phát triển lực lượng ra-đa phù hợp với yêu cầu xây dựng quân chủng hiện nay. Toàn lực lượng cần nỗ lực phấn đấu, đoàn kết khắc phục mọi khó khăn, ra sức thi đua xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ quản lý và bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống.

Trung tướng LÊ HUY VỊNH, Ủy viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân