Xây dựng hệ sinh thái lành mạnh cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Theo ước tính, tháng 6 sẽ là đỉnh điểm của áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Áp lực này, theo các chuyên gia, không chỉ là của riêng các DN mà là của cả nền kinh tế khi thị trường đang đối diện với nhiều khó khăn. Vì vậy, cần xây dựng một hệ sinh thái để thị trường phát triển lành mạnh.

Áp lực đáo hạn trái phiếu gia tăng

Trong báo cáo thị trường vừa công bố mới đây, VnDirect nhấn mạnh áp lực TPDN riêng lẻ đáo hạn tiếp tục gia tăng trong tháng 6, trong khi danh sách các DN chậm thanh toán theo công bố của HNX vẫn tiếp tục tăng lên. Cụ thể, theo ước tính của VnDirect, trong tháng 6 sẽ có khoảng hơn 35,5 nghìn tỷ đồng TPDN riêng lẻ đáo hạn, tăng gấp đôi so với tháng 5 - số liệu đã loại trừ các trái phiếu được mua lại trước hạn đến ngày 23/5/2023. Nếu so cả năm, thì tháng 6 là tháng đỉnh điểm giá trị đáo hạn cao nhất so với các tháng còn lại trong năm 2023.

Ảnh minh họa.

Ảnh minh họa.

Đáng chú ý, tính đến ngày 23/5/2023 có khoảng 62 DN nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc TPDN theo thông báo của HNX. VnDirect ước tính, tổng dư nợ TPDN của các DN này vào khoảng 157,7 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 14,4% dư nợ TPDN riêng lẻ toàn thị trường. Thế nhưng, trong khi áp lực đáo hạn gia tăng, thì hoạt động phát hành TPDN lại tiếp tục trầm lắng trong tháng 5.

Tính từ đầu tháng 5 cho đến ngày 23/5, không có đợt phát hành TPDN riêng lẻ mới nào được thực hiện. Tổng giá trị TPDN riêng lẻ phát hành trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 26.137 tỷ đồng, giảm 80% so với cùng kỳ. Nhiều DN đã tích cực đàm phán với trái chủ và thành công gia hạn thời hạn đáo hạn trái phiếu. Tính đến ngày 23/5 đã có trên 30 tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn thời hạn trái phiếu với trái chủ và đã có báo cáo chính thức lên HNX.

Để hỗ trợ thị trường và DN vượt qua giai đoạn khó khăn, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan quản lý đã có nhiều quyết định quan trọng để ổn định thị trường TPDN, đưa thị trường hoạt động đúng khuôn khổ pháp luật, góp sức cho nền kinh tế và khơi dậy niềm tin của người dân để thị trường phát triển bền vững. Trong một thời gian rất ngắn, Chính phủ ra 2 Nghị định số 65/2022/NĐ-CP và số 08/2023/NĐ-CP.

Những quy định pháp lý mới này đã kịp thời giúp các DN phát hành, những nhà đầu tư có điều kiện và công cụ pháp lý, có thời gian để giải quyết những khó khăn trước mắt về dòng tiền, thanh khoản, tài sản đảm bảo, và giải quyết những vấn đề khác liên quan… trên nguyên tắc xuyên suốt là lợi ích hài hòa và rủi ro chia sẻ. Không chỉ hỗ trợ DN mà mục tiêu quan trọng hơn là giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng trong bối cảnh rất cần nguồn lực để phục hồi sau đại dịch.

Xây dựng hệ sinh thái TPDN bền vững

Đánh giá cao phản ứng chính sách của Chính phủ với thị trường TPDN khi luôn sát cánh cùng DN để tháo gỡ tất cả những khó khăn hiện đang vướng phải, chuyên gia kinh tế - PGS.TS. Vũ Minh Khương cho rằng cần đặc biệt coi trọng vấn đề xây dựng hệ sinh thái trái phiếu lành mạnh. “Tôi thấy kinh nghiệm thế giới, trái phiếu phát hành 3 loại. Một là phải mua bảo hiểm. Dạng thứ hai là phát hành trái phiếu nhưng có bảo lãnh. Loại trái phiếu thứ ba là loại hoàn toàn không có bảo lãnh, không bảo hiểm thì phải ít nhất có hai công ty đánh giá kinh nghiệm, năng lực, thẩm định để giúp người dân yên tâm”, TS Khương cho biết.

Ngoài ra, ông cũng góp ý, nên có 3 tuyến phòng vệ trong vấn đề hỗ trợ các DN để tránh vấn đề hình sự. Tuyến phòng vệ thứ nhất là các lãnh đạo DN khi chuẩn bị cần hiểu thật kỹ về quản trị DN. Tuyến phòng vệ thứ hai là bảo đảm vấn đề pháp lý, phản ứng cứu hộ. Tuyến phòng vệ thứ ba là cần kiểm toán hằng năm đề đánh giá, bởi tình hình kinh tế biến đổi rất nhanh, do đó cần cập nhật các ý kiến kiến nghị thường xuyên, liên tục.

Đồng quan điểm, GS.TS. Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội, Phó Hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân cho rằng, TPDN không phải là một thị trường mua bán hàng hóa thông thường. Trái phiếu là một thị trường tài chính, đòi hỏi những người tham gia vào đấy phải có năng lực và phải có một môi trường pháp lý để tạo ra một hệ sinh thái.

“Việc đầu tiên là chúng ta phải có một khuôn khổ pháp lý để quản lý, hỗ trợ, giám sát. Thứ hai là bản thân những người tham gia thị trường, kể cả những người phát hành trái phiếu như là DN cũng phải thấy được việc phải tuân thủ ra sao, có thể gặp phải những rủi ro như thế nào? Khách hàng tham gia và mua trên thị trường này cũng phải có được năng lực đó. Cảnh báo của chúng ta, kiểm soát của chúng ta đúng là chưa kịp thời. Nếu kịp thời chúng ta sẽ ngăn chặn sớm, không để xảy ra tình trạng tràn lan, gây ra hậu quả nghiêm trọng như thế”, ông Cường phân tích.

Tương tự, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cũng cho rằng thị trường TPDN Việt Nam là thị trường rất non trẻ, mới bắt đầu hình thành và chắc chắn các chủ thể trong thị trường này cũng non trẻ, kể cả là các DN phát hành, các nhà đầu tư đến bản thân các cơ quan quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này. Vì vậy, cần tiếp tục định hướng và xây dựng thể chế, có những hành động để thị trường TPDN hoạt động trở lại ổn định và phát triển bền vững.

Hà An

Nguồn CAND: https://cand.com.vn/thi-truong/xay-dung-he-sinh-thai-lanh-manh-cho-thi-truong-trai-phieu-doanh-nghiep-i695535/