Xây dựng Nghị định về Nghệ thuật biểu diễn: Thông thoáng nhưng phải an toàn

Các nghệ sĩ mong chờ có Nghị định mới về NTBD để nâng cao tính chuyên nghiệp của mình

Đặt những vấn đề “nóng” vào quy định…

Trong dự thảo Tờ trình đề nghị xây dựng Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn, Bộ VHTTDL đã có những đánh giá về việc triển khai thực hiện Nghị định số 79/2012/NĐ-CP ngày 5.10.2012 và Nghị định số 15/2016/NĐ- CP có hiệu lực từ 1.5.2016, bên cạnh những mặt tích cực của hai văn bản đã nảy sinh những bất cập trong thực tiễn đòi hỏi phải có sự sửa đổi. Lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn chứa đựng yếu tố đặc thù cao, do đặc điểm có tính sáng tạo, nhanh thay đổi và tiếp nhận cái mới, vì vậy một số quy định hiện không còn phù hợp với thực tiễn đời sống cần được sớm sửa đổi, bổ sung kịp thời nhằm tạo hành lang pháp lý giúp cho quản lý tốt hơn hoạt động nghệ thuật biểu diễn.

Một vấn đề mà dư luận quan tâm đó là thời gian qua đã nảy sinh một số vấn đề phức tạp trong công tác quản lý trong hoạt động cấp phép phổ biến tác phẩm sáng tác trước năm 1975 được đề cập ở chính sách 5 là “Không cấp phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu đã trở nên quen thuộc, được phổ biến trên thực tế”. Có 3 phương án đưa ra với vấn đề này: Bãi bỏ quy định về cấp phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu sáng tác trước năm 1975 và tác phẩm do người Việt Nam định cư ở nước ngoài sáng tác. Quy định cụ thể Danh mục tác phẩm cấm phổ biến, lưu hành (Giải pháp 1); Quy định cụ thể điều kiện đối với tác phẩm âm nhạc, sân khấu được phổ biến, lưu hành để làm cơ sở cho các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện thủ tục cấp giấy phép tổ chức biểu diễn nghệ thuật (Giải pháp 2), Tiếp tục quy định thủ tục cấp phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu sáng tác trước năm 1975 và tác phẩm do người Việt Nam định cư ở nước ngoài sáng tác (Giải pháp 3). Riêng giải pháp 3 có thêm quy định theo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tưởng Vũ Đức Đam (Tháng 5.2017): “Các bài hát đã trở nên quen thuộc, phổ biến trong thực tế, nếu không có nội dung, ca từ trái với thuần phong mỹ tục, xâm phạm lợi ích quốc gia thì không cần cấp phép phổ biến, không phụ thuộc vào địa điểm, thời gian sáng tác”.

Trong vấn đề thí sinh đủ điều kiện dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế cũng đưa ra 2 phương án: Không quy định thủ tục cấp giấy phép việc ra nước ngoài dự thi của các thí sinh Việt Nam; Tiếp tục quy định điều kiện, thủ tục cấp phép dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế và mở rộng đối tượng đủ điều kiện ra nước ngoài dự thi là 10 thí sinh (top 10) có điểm số cao nhất trong các cuộc thi người đẹp, người mẫu trong nước;

Nghị định mới sẽ xây dựng trên cơ sở hai nghị định cũ nhưng sẽ có những điều chỉnh mới để phù hợp với thực tiễn. Ban soạn thảo đã đưa ra những phương án khác nhau về một số vấn đề cụ thể giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động NTBD với 5 chính sách: Bãi bỏ các quy định cấm trong văn bản dưới Luật; Cá nhân là người Việt Nam định cư ở nước ngoài được biểu diễn nghệ thuật trên phạm vi toàn quốc sau khi được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép; Thí sinh đủ điều kiện được dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế; Bãi bỏ văn bản thỏa thuận sử dụng quyền tác giả trong thành phần hồ sơ đề nghị cấp giấy phép; Không cấp giấy phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu đã trở nên quen thuộc, được phổ biến trên thực tế. (Trích Dự thảo Tờ trình đề nghị xây dựng Nghị định quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn)

Thông thoáng nhưng cũng cần phải an toàn

Trao đổi với Báo Văn Hóa, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Vương Duy Biên khẳng định quan điểm của cơ quan quản lý nhà nước đó là những quy định trong Nghị định mới sẽ phải chặt chẽ hơn, sát với tình hình thực tiễn hơn, thông thoáng nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn. Vì vậy mà các giải pháp mà Bộ VHTTDL lựa chọn trong dự thảo Tờ trình vẫn phải tiếp tục quy định thủ tục cấp phép phổ biến tác phẩm âm nhạc, sân khấu sáng tác trước năm 1975 và tác phẩm do người Việt Nam định cư ở nước ngoài sáng tác; Tiếp tục quy định điều kiện, thủ tục cấp phép dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế và mở rộng đối tượng đủ điều kiện ra nước ngoài dự thi là 10 thí sinh (top 10) có điểm số cao nhất trong các cuộc thi người đẹp, người mẫu trong nước…

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Vương Duy Biên cho rằng: “Phương án lập danh sách các bài hát cấm rất khó khả thi bởi khó có thể kiểm soát liệt kê được tất cả các tác phẩm khi chưa được phổ biến. Tuy nhiên cũng không thể bỏ hẳn việc cấp phép được. Việc cấp phép sẽ thông thoáng nhưng cũng phải đạt được sự an toàn để không lọt những tác phẩm đi ngược lại quyền lợi của quốc gia, dân tộc, đi ngược lại truyền thống văn hóa của mình. Việc cấp phép cần có sự kết hợp giữa quản lý của trung ương và quản lý địa phương”. Việc cấp phép dự thi người đẹp, người mẫu quốc tế mở rộng đối tượng đủ điều kiện là top 10 là biện pháp quản lý nhà nước trực tiếp nhằm chọn lọc và hạn chế tình trạng “loạn” danh hiệu sắc đẹp đã gây bức xúc trong dư luận xã hội. Thí sinh và đơn vị tổ chức đưa thí sinh đi thi sẽ được tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng với thời hạn tối đa 3 ngày là được cấp phép nếu đầy đủ điều kiện.

Nhiều quy định mới trong dự thảo đưa ra cũng thoáng hơn trước như: Bãi bỏ một số thủ tục như bãi bỏ các quy định cấm trong văn bản dưới Luật; Bãi bỏ văn bản thỏa thuận sử dụng quyền tác giả trong thành phần hồ sơ đề nghị cấp giấy phép… Những quy định mới được nêu ra đã nhận được những ý kiến đóng góp xây dựng dự thảo và các đại diện, cá nhân và tổ chức đã tỏ ra đồng tình. Bà Nguyễn Thị Thúy Nga, Giám đốc Công ty TNHH Elite góp ý về dự thảo Nghị định rất đồng tình cho rằng: “Thí sinh đi thi quốc tế vẫn phải nộp hồ sơ đến cơ quan quản lý để xem xét nhân thân và công ty quản lý để có thông tin quản lý. Việc mở rộng diện thí sinh được đi thi quốc tế, không giới hạn ở mức top 3 sẽ phù hợp với thực tiễn và tạo điều kiện cho các đơn vị tổ chức cho thí sinh đi dự thi khi có nhiều cơ hội lựa chọn gương mặt nào cho phù hợp”. Ông Trần Ngọc Nhật, Giám đốc Công ty Hoàn Vũ Sài Gòn đề nghị cần bổ sung quy định điều kiện cấp phép cho các đơn vị tổ chức thi người đẹp và người mẫu về năng lực, kinh nghiệm, tài chính… Cần nghiên cứu thêm nội dung điều kiện thí sinh có vẻ đẹp tự nhiên, chưa qua phẫu thuật thẩm mỹ, đồng thời có phương án phù hợp với pháp luật, quy định của BTC cuộc thi người đẹp quốc tế. Đại diện của Trung tâm băng nhạc Rạng Đông đồng tình với việc bỏ quy định phải có hợp đồng hoặc văn bản thỏa thuận với tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả trong thành phần hồ sơ xin cấp phép. Vì cho đây là thỏa thuận dân sự, quy định này làm phát sinh thủ tục hành chính, gây khó khăn cho đơn vị xin phép.

Trao đổi với Báo Văn Hóa vào chiều thứ 7 (31.3), Thứ trưởng Bộ VHTTDL Vương Duy Biên cho biết Bộ VHTTDL đã tổ chức lấy ý kiến các Bộ, cơ quan ngang bộ, các cơ quan, tổ chức có liên quan đối với dự thảo xây dựng Nghị định về nghệ thuật biểu diễn. Tuy nhiên, thứ trưởng bày tỏ mong muốn lần này Bộ VHTTDL lấy ý kiến xây dựng góp ý rộng rãi đối với mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, các cơ quan báo chí, các cá nhân và đơn vị hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn… cần tham gia góp ý để dự thảo Nghị định được hoàn chỉnh trình Chính phủ. Thứ trưởng nhận định mục tiêu của việc quản lý nhà nước là để làm cho ngành, lĩnh vực phát triển. Nghệ sĩ và giới hoạt động nghệ thuật là những người đặc biệt nhạy cảm. Nếu chịu sức ép vô hình nào đó, họ sẽ khó hưng phấn trong sáng tạo nghệ thuật. Do vậy, công tác quản lý phải linh hoạt, thông thoáng, văn minh, đem lại thuận lợi cho nghệ sĩ sáng tạo, vì vậy dự thảo Nghị định về nghệ thuật biểu diễn sẽ theo hướng phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu phát triển hiện nay.

THÚY HIỀN