Xây dựng NTM ở Hải Hà: Nhìn từ tiêu chí nhà văn hóa

Nhà văn hóa bản Mả Thàu Phố, xã Quảng Đức xuống cấp nghiêm trọng.

Năm 2019, xã Quảng Đức (Hải Hà) thoát khỏi diện 135 và đang tập trung xây dựng, củng cố các tiêu chí, phấn đấu hoàn thành mục tiêu chương trình xây dựng NTM năm 2020. Bên cạnh những khó khăn trong việc thực hiện các tiêu chí về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập; hạ tầng sản xuất thì tiêu chí số 06 về cơ sở vật chất văn hóa hiện cũng đang là một trong những trở ngại đối với một xã miền núi vừa mới thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn.

Người dân bản Mả Thàu Phố hiện không có điểm sinh hoạt cộng đồng.

Sau khi thực hiện sáp nhập các bản, hiện nay, xã Quảng Đức có 12 NVH, nhưng chỉ có 3 NVH thuộc các bản: Kháy Phầu, Tình Á, Chăn Mùi cơ bản đáp ứng được yêu cầu sinh hoạt của nhân dân… còn lại hầu hết đều xuống cấp nghiêm trọng. Thậm chí, NVH bản Nà Lý đã bỏ hoang 5 năm nay không hoạt động.

Nhà văn hóa thôn 7, xã Quảng Phong.

Hiện Hải Hà có 114/114 thôn, bản, khu phố có NVH với tổng vốn đầu tư hơn 44,6 tỷ đồng, trong đó nhà nước đầu tư hơn 41,9 tỷ đồng, nhân dân đóng góp hơn 2,7 tỷ đồng. Trong số 114 NVH thì có 74 NVH thôn, bản, khu phố được đầu tư xây dựng từ trước năm 2010, quy mô nhỏ, chật hẹp đến nay đã xuống cấp nghiêm trọng, không đáp ứng được yêu cầu sinh hoạt cộng đồng. Sau năm 2010, huyện Hải Hà đã hỗ trợ đầu tư xây mới 44 NVH thôn, bản, khu phố với số vốn đầu tư hơn 34,2 tỷ đồng. Chỉ tính riêng từ năm 2015 đến 2018, trên địa bàn huyện có 5 NVH thôn được đầu tư xây dựng mới với nguồn kinh phí 4,873 tỷ đồng và 21 NVH thôn được đầu tư sửa chữa, nâng cấp. Tuy nhiên, hầu hết các NVH này chưa đáp ứng được các nội dung theo Thông tư 06 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định mẫu về tổ chức, hoạt động và tiêu chí của NVH-KTT thôn.

Không có điện, nước, công trình vệ sinh, 5 năm nay nhà văn hóa bản Nà Lý bị bỏ hoang đồng nghĩa với việc người dân bản Nà Lý không có nơi sinh hoạt.

Thông tư 06 quy định: Đối với vùng đồng bằng diện tích đất quy hoạch cho NVH là 300m2 trở lên; KTT là 500m2 trở lên. Miền núi diện tích đất quy hoạch cho NVH từ 200m2 trở lên; KTT từ 300m2 trở lên. Vùng núi cao, hải đảo và thôn ở các xã đặc biệt khó khăn diện tích đất quy hoạch cho NVH từ 100m2 trở lên; KTT từ 200m2 trở lên. Quy mô xây dựng NVH là 100 chỗ ngồi trở lên; miền núi là 80 chỗ ngồi trở lên; vùng núi cao, hải đảo và thôn ở xã đặc biệt khó khăn từ 50 chỗ ngồi trở lên. Theo thống kê, hiện nay Hải Hà có 108 thôn, bản, khu phố có NVH, KTT chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong số 114 NVH thì mới chỉ có 9 NVH có thiết bị tối thiểu cho hoạt động của NVH. Phần lớn NVH thôn, bản, khu phố tại Hải Hà được xây dựng theo đúng quy hoạch nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc bố trí khuôn viên vườn hoa, cây cảnh, ghế đá... tại NVH thôn, bản, khu phố còn hạn chế; đa số sân chơi được cứng hóa bằng bê tông.

Nhà văn hóa thôn 3, xã Quảng Sơn.

Cùng với việc chưa đáp ứng được các tiêu chí về cơ sở vật chất NVH thôn, bản, khu phố, công tác kiện toàn bộ máy quản lý các nhà văn hóa này cũng hạn chế, hình thức, chủ yếu là do trưởng thôn, bản, khu phố phụ trách. Mặc dù 100% NVH có ban chủ nhiệm từ 3-5 người đã được tập huấn về công tác tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao do huyện Hải Hà phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao tổ chức, tuy nhiên, đa số ban chủ nhiệm các NVH thôn chưa phát huy được hết chức năng, nhiệm vụ. Hầu như chưa có địa phương nào thực hiện ban hành kế hoạch hàng năm của NVH. Việc vận động nhân dân đóng góp kinh phí để xây dựng, sửa chữa, mua sắm trang thiết bị cho hoạt động của các NVH chưa được quan tâm, còn phụ thuộc nhiều vào ngân sách nhà nước.

Hữu Việt