Xây dựng vùng an toàn dịch bệnh có ý nghĩa quan trọng trong phát triển chăn nuôi

Công nhân làm việc tại Công ty TNHH QL Vietnam Agroresources (xã Mỏ Công, huyện Tân Biên).

Đồng thời, các sản phẩm động vật trong vùng ATDB khi xuất bán được ưu tiên trong việc lựa chọn cung cấp con giống, động vật và sản phẩm động vật. Bên cạnh đó, cơ sở ATDB còn được phép vận chuyển động vật, sản phẩm động vật ra khỏi vùng dịch. Đây là lợi thế rất lớn trong trường hợp diễn biến dịch bệnh động vật phức tạp. Ngoài ra, đây còn là cơ sở để được xem xét cấp chứng nhận đạt quy phạm thực hành chăn nuôi tốt Việt Nam (VietGAHP), được ưu tiên tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.

Theo báo cáo của UBND tỉnh, từ trước năm 2016, dịch cúm gia cầm đã xảy ra trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là trong các năm 2004, 2005 gây thiệt hại rất lớn; những năm 2013-2014, dịch cúm có xảy ra nhưng ít nghiêm trọng hơn. Từ năm 2016, đến nay, tình hình chăn nuôi gia cầm trên địa bàn tỉnh tương đối ổn định, không xảy ra dịch nghiêm trọng.

Đối với các bệnh trên gia súc ít xảy ra và được khống chế kịp thời, cụ thể: năm 2022 xảy ra 19 ổ dịch tả heo châu Phi trên địa bàn 4 huyện Tân Biên, Tân Châu, Châu Thành và thành phố Tây Ninh và 2 trường hợp bệnh dại trên chó tại thị xã Hòa Thành và Tân Biên; năm 2023 có 4 trường hợp bệnh dại trên chó tại thị xã Hòa Thành và thành phố Tây Ninh. Trong 3 tháng đầu năm 2024 xảy ra 1 trường hợp bệnh dại trên địa bàn huyện Gò Dầu.

Giai đoạn 2021-2025, ngành chăn nuôi Tây Ninh ưu tiên phát triển các dự án chăn nuôi công nghiệp, tập trung, an toàn sinh học, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu. Tuy nhiên, muốn tham gia tốt thị trường xuất khẩu, ngành chăn nuôi phải giải quyết được vấn đề dịch bệnh, xây dựng những thương hiệu lớn với chuỗi liên kết trọn gói các khâu từ con giống, chăn nuôi, chế biến, thị trường…

Tính đến thời điểm hiện nay, toàn tỉnh có 71 cơ sở ATDB đối với bệnh cúm gia cầm (CGC), Newcastle, lở mồm long móng, (LMLM) dịch tả heo cổ điển (DTHCĐ), dịch tả heo châu Phi (DTHCP) và 16 vùng an toàn dịch bệnh (ATDB) đối với bệnh cúm gia cầm, Newcastle, lở mồm long móng trên bò, trong số 16 vùng ATDB có: 1 vùng ATDB cấp huyện (Dương Minh Châu) đối với cúm gia cầm và Newcastle; 15 vùng ATDB cấp xã (6 vùng ATDB đối với cúm gia cầm và Newcastle thuộc huyện Gò Dầu và 9 vùng ATDB đối với LMLM trên bò thuộc huyện Bến Cầu).

Gà của chăn nuôi theo mô hình trang trại lạnh của Công ty TNHH Sài Gòn Tây Tây Ninh (ấp 5, xã Suối Dây, huyện Tân Châu).

Nhằm tiếp tục xây dựng các cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh đối với gia súc, gia cầm phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm (ATTP) trong chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ, sơ chế, chế biến, kinh doanh động vật và sản phẩm động vật. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 345/QĐ-UBND ngày 21.2.2024 về kế hoạch triển khai các nhiệm vụ trọng tâm nhằm tăng cường năng lực quản lý, kiểm soát dịch bệnh động vật và bảo đảm an toàn thực phẩm có nguồn gốc động vật, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2024-2030. Trong đó mục tiêu:

Giai đoạn 2024-2025 phấn đấu: có 3 vùng cấp huyện (Tân Biên, Tân Châu, Gò Dầu) đạt ATDB theo quy định của Việt Nam, 1 vùng cấp huyện (Dương Minh Châu) đạt ATDB theo quy định của Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) đối với bệnh cúm gia cầm và Newcastle.

Giai đoạn 2026-2030: duy trì các vùng đã đạt ATDB; phấn đấu có 5 vùng cấp huyện (thành phố Tây Ninh, thị xã Hòa Thành, thị xã Trảng Bàng, huyện Bến Cầu, huyện Châu Thành) đạt ATDB theo quy định của Việt Nam, 2 vùng cấp huyện (Tân Biên, Tân Châu) đạt ATDB theo quy định của Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) đối với bệnh CGC và Newcastle.

Hiện nay, tỉnh đang khẩn trương hoàn thành 1 vùng ATDB cấp huyện (Tân Châu) đối với bệnh CGC và Newcastle trước ngày 14.5 và 3 vùng còn lại: Tân Biên, Gò Dầu và Bến Cầu dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng 10.2024.

Theo yêu cầu của Tổ chức Thú y Thế giới (OIE), một trong những điều kiện tiên quyết để xuất khẩu thịt sang các thị trường là phải xây dựng được vùng chăn nuôi ATDB. Do đó, có thể thấy, việc xây dựng vùng ATDB là rất cần thiết, không chỉ trong bối cảnh dịch bệnh trên vật nuôi tiếp tục có những diễn biến phức tạp mà còn để hướng đến một nền chăn nuôi bền vững. Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai trên địa bàn tỉnh còn gặp nhiều khó khăn do tỷ lệ chăn nuôi nhỏ lẻ chiếm khoảng 30%, chăn nuôi theo hệ thống tự nhiên, chuồng hở nên quản lý an toàn dịch bệnh còn là bài toán khó.

Một công ty chế biến sản phẩm thịt gà.

Trong khi đó, công tác tiêm phòng Vaccine cho đàn gia súc, gia cầm trong chăn nuôi nông hộ gặp nhiều khó khăn; đặc biệt là tại khu vực nông thôn, do lực lượng thú y cơ sở mỏng, nhận thức của một số người chăn nuôi còn hạn chế, có tư tưởng chủ quan và trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước.

Cơ sở hạ tầng trong các vùng quy hoạch chăn nuôi, giết mổ tập trung còn thiếu, chưa đồng bộ nên việc triển khai thực hiện quy hoạch chăn nuôi, giết mổ còn gặp nhiều khó khăn.

Một rào cản không nhỏ nữa đến từ nguồn kinh phí triển khai. Do phải bố trí kinh phí lấy mẫu, xét nghiệm đối với các loại bệnh khi xây dựng vùng, cơ sở ATDB nên các tỉnh, thành chưa có chính sách cụ thể để hỗ trợ cho người chăn nuôi. Mặt khác, việc xây dựng cơ sở ATDB không thuộc tiêu chí bắt buộc đối với cơ sở, nên chưa khuyến khích được tổ chức, cá nhân thực hiện.

Cùng với đó, kinh phí xét nghiệm hằng năm đối với cơ sở ATDB (nhất là các trang trại lớn) còn cao nên nhiều cơ sở đã không duy trì khi không có chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Hiện nay, các cơ sở còn phải thực hiện các quy định để được cấp giấy chứng nhận điều kiện chăn nuôi đồng nghĩa với việc thực hiện cả hai loại thủ tục hành chính về điều kiện chăn nuôi và ATDB.

Bên cạnh đó, hiện nay, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh, đã có nhiều chuyển biến nhưng thị trường tiêu thụ chỉ phục vụ trong nước là chủ yếu, thị trường xuất khẩu chưa được nhiều, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế về giao thông, địa lý trong xu thế hội nhập. Phần lớn chỉ có các công ty, doanh nghiệp chăn nuôi chủ động đăng ký xây dựng cơ sở an toàn dịch, các trại tư nhân chưa thực sự quan tâm đến việc xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh do giá cả thị trường không ổn định, giá bán sản phẩm từ cơ sở an toàn dịch, sản phẩm tham gia vào chuỗi chưa có sự khác biệt nhiều so với các sản phẩm bình thường.

Nhi Trần – Minh Dương