'Xây' thực phẩm sạch, chống thực phẩm bẩn

Người tiêu dùng ưa chuộng mua thực phẩm tại hệ thống siêu thị hiện đại. Ảnh: Tố Như.

Theo PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Ban Quản An toàn thực phẩm (BQL ATTP) TP.HCM, với mục tiêu “Xây thực phẩm sạch, chống thực phẩm bẩn”, thành phố triển khai quyết liệt có trọng tâm, trọng điểm các hoạt động cải cách hành chính và tăng cường tuyên truyền - giáo dục, hướng dẫn các thông tin về thực phẩm an toàn, xây dựng và triển khai thực hiện các Dự án, Đề án, Chương trình đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố như “Chuỗi thực phẩm an toàn”, “Đề án quản lý, nhận diện và truy xuất nguồn gốc thịt heo, thịt gia cầm và trứng gia cầm” và “Dự án mô hình chợ thí điểm bảo đảm an toàn thực phẩm”.

Đến nay, Ban Quản lý Đề án “Chuỗi thực phẩm an toàn” đã cấp 493 giấy chứng nhận cho 368 trang trại, cơ sở sản xuất, sơ chế, kinh doanh vào chuỗi với tổng sản lượng hơn 231.503 tấn/năm.

Mặt khác, TP.HCM tiếp tục xây dựng và phát triển các vùng nguyên liệu sản xuất nông sản thực phẩm an toàn. Hiện Thành phố có 91 xã, phường sản xuất rau, với diện tích canh tác là 3.524 ha, trong đó, có 1.395 cơ sở đã được chứng nhận VietGAP (rau, quả).

Triển khai dán tem truy xuất nguồn gốc rau củ quả VietGAP tại 7 hợp tác xã nông nghiệp với sản lượng khoảng 21,8 tấn/ngày và được bày bán trên 50 điểm bán tại các hệ thống siêu thị Saigon Co.op, siêu thị Big C, siêu thị Lotte và siêu thị AEON;

Đối với lĩnh vực chăn nuôi, TP.HCM có 31 trang trại và 774 hộ chăn nuôi được chứng nhận VietGAP với tổng sản lượt đạt 865.564 tấn; Tổng sản lượng vùng nuôi trồng thủy sản được chứng nhận VietGAP là 1.080 tấn với 9 cơ sở được cấp giấy chứng nhận bao gồm 300 tấn (cá nước ngọt, nhuyễn thể) trên 14,5ha diện tích khai thác và 780 tấn tôm trên diện tích 19,67ha khai thác.

TP.HCM tiếp tục triển khai và phát triển Đề án quản lý, nhận diện và truy xuất nguồn gốc thịt heo, thịt gia cầm và trứng gia cầm, đặc biệt tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc truy xuất nguồn gốc. Ảnh: Tố Như.

Nhằm xây dựng và phát triển mạng lưới chợ truyền thống đáp ứng các tiêu chí, yêu cầu về điều kiện đảm bảo ATTP, BQL ATTP TP.HCM triển khai xây dựng “Dự án mô hình chợ thí điểm bảo đảm an toàn thực phẩm” và tổ chức tập huấn công tác đảm bảo ATTP tại chợ đầu mối, chợ truyền thống trên địa bàn Thành phố.

Song song đó, triển khai công tác giám sát lấy mẫu; công tác thanh tra, kiểm tra chặt chẽ và rộng khắp nhằm kiểm soát, đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Trong 9 tháng đầu năm 2020, thành phố đã thanh tra, kiểm tra 37.398 cơ sở, trường hợp; phát hiện vi phạm 3.653 cơ sở, trường hợp (9,77%), phạt tiền 1.196 cơ sở với tổng số tiền hơn 15 tỷ đồng.

Đặc biệt, trong tình hình dịch Covid-19, thành phố ban hành Bộ tiêu chí đánh giá an toàn trong phòng chống dịch để kiểm tra, đánh giá hoạt động đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống trên địa bàn.

Tuy nhiên, bà Phạm Khánh Phong Lan nhìn nhận, trong quá trình thực hiện vẫn còn phát sinh một số khó khăn, vướng mắc như các quy định về kiểm soát và xử lý vi phạm đối với chất cấm, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật. Theo quy định, để có cơ sở xử lý đối với các trường hợp phải có kết quả phân tích định lượng tại phòng kiểm nghiệm được chỉ định. Tuy nhiên, kết quả phân tích định lượng thường mất thời gian từ 2 - 4 ngày.

“Hiện nay, chưa có quy định tạm giữ lô hàng trong thời gian chờ kết quả phân tích định lượng, nên khi có kết quả phân tích định lượng thì lô hàng đã được phân phối, không còn tại chợ.

Vì vậy, việc xử lý vi phạm về ATTP đối với các nông sản thực phẩm tươi sống bị nhiễm khuẩn hoặc có hóa chất, chất cấm tại chợ đầu mối chỉ xử lý vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền, việc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả (tịch thu, tiêu hủy) là không thể thực hiện được”, bà Phong Lan cho hay.

Do đó, bà Phạm Khánh Phong Lan đề xuất, có quy định về biện pháp xử lý ngăn chặn vi phạm (đình chỉ kinh doanh, tạm giữ lô hàng, điều kiện bảo quản hàng hóa) trong thời gian chờ kết quả phân tích định lượng để xử lý theo quy định của pháp luật.

Thời gian qua, TP.HCM cũng tăng cường kiểm soát chặt chẽ việc truy xuất nguồn gốc đối với thịt heo, thịt gia cầm và trứng gia cầm trên địa bàn Thành phố. Tuy nhiên, hiệu quả công tác quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc còn hạn chế do quy mô sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, hệ thống phân phối lạc hậu, vẫn còn các chợ tự phát, trôi nổi.

Kiểm tra heo nhập về chợ đầu mối Bình Điền. Ảnh: Tố Như.

Trong khi đó, sản xuất nông nghiệp tại TP.HCM chỉ đáp ứng được khoảng 20 - 30% nhu cầu thực phẩm của người dân, phần còn lại chủ yếu được đưa về từ các tỉnh/thành phố hoặc nhập khẩu. Chính vì vậy, bà Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, cần có sự phối hợp kiểm soát chất lượng thực phẩm từ tỉnh trước khi đưa vào thành phố tiêu thụ.

Bà Phong Lan đề xuất, có quy định hướng dẫn chung từ các Bộ chuyên ngành, theo đó nông sản, thực phẩm khi đưa vào tiêu thụ trên thị trường phải được kiểm tra và chứng nhận từ gốc (quy định thống nhất cách thực hiện việc giám sát, cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm kèm theo lô hàng).

Một trong những vướng mắc hiện nay trong công tác quản lý ATTP, theo bà Phong Lan là thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm đối với sản phẩm nhập khẩu như các chỉ tiêu an toàn, nội dung đối tượng sử dụng trong Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm; các quy định hiện hành chưa có quy định biện pháp chế tài đối với các trường hợp thịt heo nhập chợ không có vòng niêm phong, vòng nhận diện hoặc có vòng nhưng thông tin không đầy đủ.

Nguyễn Thủy - Tố Như