Xe tăng chủ lực T-64: Mọi tượng đài rồi cũng phải sụp đổ

Không phải T-80 mà chính xe tăng chủ lực T-64 mới là biểu tượng của quân đội Liên Xô. Đây là dòng xe tăng đầu tiên trên thế giới trang bị giáp composite, hệ thống nạp đạn tự động cùng nhiều công nghệ tối tân khác lúc bấy giờ.

Nếu như T-54/55, T-62 và sau này là xe tăng chủ lực T-72 đều được xuất khẩu đại trà thì T-64 và T-80 (được phát triển từ T-64) lại bị Liên Xô cấm xuất khẩu nhằm bảo toàn công nghệ.

Chương trình phát triển xe tăng T-64 được khởi động ngay từ giữa thập niên 1950 với đề án Object 430 tạo ra mẫu xe tăng vượt trội, đáp ứng yêu cầu từ các cuộc chiến chống lại xe tăng phương Tây thời bấy giờ.

Sau nhiều cải tiến, nghiên cứu và thử nghiệm, đến năm 1966 xe tăng T-64 mới được Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô và Hội đồng bộ trưởng Liên Xô chấp nhận trang bị cho Hồng quân.

T-64 có trọng lượng nặng 38 tấn, dài 9,22m, rộng 3,41m và cao 2,17m. Xe tăng được trang bị hàng loạt công nghệ mới nhất thế giới khi đó, chủ yếu tập trung vào hỏa lực và giáp bảo vệ.

Xe tăng chủ lực T-64 ban đầu được trang bị pháo 110mm, nhưng sau đó chúng nhanh chóng được lắp pháo nòng trơn 125mm có khả năng bắn tên lửa chống tăng có điều khiển qua nòng.

Đặc biệt, T-64 được tích hợp hệ thống nạp đạn tự động cho tốc độ bắn nhanh và nhất là rút bớt thành viên kíp lái xuống chỉ còn 3 thay vì 4 người như trước đây.

Hệ thống nạp đạn tự động của T-64 bằng thủy lực cho tốc độ nạp rất cao 6-13 giây/lần, độ tin cậy cao, ít bị hỏng do dằn xóc. Hệ thống nạp còn có chế độ nạp chuỗi nhanh hơn, lên tới 5 giây/lần.

T-64 cũng là xe tăng đầu tiên trên thế giới sử dụng giáp composite có thể chống chịu mọi loại đạn xuyên giáp mà không cần tăng cường độ dày như giáp thép truyền thống.

Hệ truyền động của T-64 khá hiện đại với 4 con lăn hồi chuyển mỗi bên, bánh răng phát động với 12 răng, 6 bánh xích nhỏ và bề mặt lồi ra ngoài giống như đáy một con dấu.

Động cơ diesel đa nhiên liệu 5DTF 750 cho công suất 700 mã lực để xe tăng đạt tốc độ từ 45-60km/h, tầm hoạt động 500km hoặc 700km với thùng nhiên liệu gắn ngoài.

T-64 cũng có khả năng lội nước sâu tới 5m với khí tài ống thông khí hỗ trợ. Sau khi Liên Xô tan rã, xe tăng T-64 được chia cho các nước cộng hòa - hai quốc gia chiếm nhiều nhất là Liên bang Nga (đến 4.000 chiếc) và Ukraine (2.345 chiếc).

T-64 đóng vai trò chủ lực trong lực lượng tăng thiết giáp Ukraine. Do các nhà máy sản xuất T-64 nằm trên đất Ukraine, nên Kiev có thể liên tục nâng cấp chúng lên chuẩn BV1 và BM Bulat.

Tuy được coi là bước đột phá về công nghệ với nhiều kỳ vọng, nhưng khi thực chiến T-64 lại cho thấy chúng là loại xe tăng cực kỳ dễ tổn thương, rất nhiều xe tăng T-64 của Ukraine bị phá hủy, đôi khi là từ súng chống tăng RPG-7.

Ngay cả các biến thể hiện đại nhất của T-64 của Ukraine cũng nhanh chóng bị loại khỏi vòng chiến khi vừa tiến vào chiến trường phía Đông nước này.

Theo số liệu mới nhất ước tính, lực lượng tăng thiết giáp Ukraine đã mất lên đến 100 chiếc T-64 với các phiên bản tại chiến trường miền Đông nước này.

Theo Việt Hùng/ANTĐ