Xoay xở bù lấp khoảng trống thiết bị dạy học

Thiết bị dạy học là yêu cầu quan trọng trong đổi mới giáo dục phổ thông. Ảnh minh họa

Trường mừng, trường lo

Trước thềm năm học mới, thiết bị dạy học vẫn là “bài toán” khó giải, nỗi trăn trở của nhiều nhà trường. Cô Dương Thanh Huyền, Hiệu trưởng Trường Mầm non xã Thanh Vân (Quản Bạ, Hà Giang) trao đổi: Hiện 5/7 nhóm lớp học ở trường chính đã lắp màn hình tivi, máy chiếu, còn 24/29 nhóm lớp tại 7 điểm lẻ và chính vẫn dạy học với thiết bị thô sơ, cơ bản. Giáo viên không thể khai thác các học liệu điện tử vào quá trình dạy học và phát triển tư duy, khả năng nhận biết cho trẻ ở mức độ cao hơn…

Theo cô Huyền, việc trang bị, đầu tư đồ dùng dạy học phụ thuộc vào nguồn kinh phí hạn hẹp hàng năm cấp cho trường. Do đó, dù mục tiêu giáo dục mầm non đã cao hơn nhưng trường vẫn thiếu các loại thiết bị hiện đại. Hàng năm, phải huy động giáo viên tự trang trí lớp học, làm đồ dùng dạy học bổ sung vào các góc hoạt động của trẻ từ nguyên vật liệu rẻ tiền, có sẵn tại địa phương. Điều đó đồng nghĩa thiết bị dạy học chỉ đáp ứng được phần nào về số lượng, còn chất lượng… không tính đến.

Cũng chung cảnh khó khăn, theo thầy Trần Đăng An, Hiệu trưởng Trường THCS & THPT Đakrong (Quảng Trị), thiết bị dạy học cho năm học này vẫn chưa về tới trường. Điều này không ngạc nhiên bởi nhiều năm nay thiết bị dạy học được trang cấp thường về muộn hơn so với tiến độ triển khai năm học, đó là chưa nói tới số lượng được cấp còn hạn hẹp. Hiện tại các thiết bị dạy học cho 2 khối THCS và THPT, đặc biệt với các lớp 6, 7, 10 triển khai Chương trình GDPT 2018 rất thiếu. Số đã có chỉ là thiết bị cơ bản và khai thác đơn giản.

Thầy An cho rằng, thiếu thiết bị dạy học ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả dạy học. Giáo viên học sinh vẫn phải tiến hành những thí nghiệm “chay”, hoặc chỉ nghiên cứu trên lý thuyết. Trường đã khắc phục phần nào bằng cách mua sắm một số thiết bị cơ bản có kinh phí nhỏ, nhưng để đáp ứng yêu cầu dạy học với chương trình và sách giáo khoa mới thì thiết bị vẫn đang còn khoảng trống chưa thể lấp đầy.

“Do trường mới được công nhận chuẩn cấp độ 2 nên cơ sở vật chất, thiết bị vẫn đáp ứng tốt việc dạy học. Vì vậy, trường chủ động khắc phục bằng cách đẩy mạnh khai thác công nghệ thông tin vào dạy học; huy động giáo viên làm đồ dùng dạy học, tận dụng lại thiết bị dạy học cũ để giáo viên và học sinh không vì thiếu thiết bị mà phải học “chay”...”, cô Thúy khẳng định.

Trái ngược với một số trường vùng khó, các trường thành phố/huyện thị việc đảm bảo thiết bị dạy học năm học mới có sự khởi sắc đáng kể. Cô Trần Thị Minh Thúy, Hiệu trưởng Trường THCS Hợp Tiến (Nam Sách, Hải Dương) cho biết thực trạng: Trường có 13 phòng học đã đầu tư máy chiếu, 6 phòng học được lắp đặt màn hình tivi 65 inh. 100% các lớp học có đường kết nối mạng… Trang thiết bị dạy học triển khai Chương trình (CT) GDPT 2018 với lớp 6, 7 và lớp 8, 9 theo CT GDPT hiện hành có đủ và thuận lợi.

Dù trường đã sẵn sàng thiết bị dạy học và giải pháp tháo gỡ thiết bị còn thiếu song cô Thúy cho biết việc cấp phát thiết bị dạy học về trường thường chậm hơn nhiều thời điểm triển khai dạy học. Thậm chí, bước sang năm thứ 2 triển khai CT GDPT mới với lớp 6 mà thiết bị dạy học chưa về tới trường.

Thầy Nguyễn Mạnh Hà, Hiệu trưởng Trường THPT Kim Sơn B (Kim Sơn, Ninh Bình) vui mừng chia sẻ: Để chuẩn bị cho năm học mới, tỉnh Ninh Bình đã cấp ngân sách cho việc mua sắm trang thiết bị triển khai CT GDPT mới đối với lớp 10. Do đó, thiết bị, đồ dùng dạy học đã đảm bảo khi bước vào năm học mới. Về phía nhà trường, gần 100% lớp học đã có màn hình tivi, máy chiếu. Trường mới đầu tư thêm 15 tivi, 10 máy chiếu thay thế cho các lớp học và phòng chức năng…

Trường Tiểu học Sa Pa (thị xã Sa Pa, Lào Cai) trang bị phòng máy tính trước thềm năm học mới vừa tập huấn giáo viên, vừa dạy học Tin học cho học sinh. Ảnh: NTCC

Gỡ bài toán thiết bị dạy học

Thiếu và chậm thiết bị dạy học khi bước vào năm học mới không còn là vấn đề mới nên hầu hết các trường đã chủ động tháo gỡ theo nhiều cách và trong điều kiện của nhà trường để đảm bảo triển khai dạy học.

Cô Dương Thanh Huyền, Hiệu trưởng Trường Mầm non xã Thanh Vân (Quản Bạ, Hà Giang) chia sẻ: Khi kinh phí đầu tư cho trang thiết bị dạy học hiện đại khó khăn bởi nguồn kinh phí của trường hạn hẹp; việc xã hội hóa từ phụ huynh là không thể bởi gần 100% trẻ là con em đồng bào dân tộc, điều kiện thiếu thốn…, ban giám hiệu đã yêu cầu giáo viên phát huy học liệu có sẵn, phù hợp, tăng cường tự làm đồ dùng dạy học.

Ngoài ra, trường cũng thực hiện tiết kiệm chi để có nguồn kinh phí đủ mua sắm thiết bị dạy học hiện đại. Ban giám hiệu, giáo viên cũng tích cực vận động các tổ chức, cá nhân hảo tâm ủng hộ vật chất hoặc thiết bị dạy học theo yêu cầu thực tế nhà trường…

Tại Trường THCS & THPT Đakrong (Quảng Trị), ban giám hiệu và giáo viên tiếp tục tận dụng các thiết bị cũ còn phù hợp, mua bổ sung một số thiết bị cơ bản theo đề xuất của giáo viên. Đặc biệt yêu cầu giáo viên tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác học liệu điện tử (tranh ảnh, bản đồ, tư liệu, làm thí nghiệm ảo…); Tổ chức cuộc thi giáo viên làm đồ dùng dạy học hàng năm để tăng cường về số lượng và chất lượng.

“Thiếu thiết bị dạy học buộc giáo viên phải đầu tư thời gian, công sức nhiều hơn trong việc khai thác công nghệ thông tin vào soạn giáo án, tăng cường học liệu điện tử, không để học sinh phải học “chay”. Để làm được điều đó, nhà trường cũng động viên, khuyến khích, tạo cảm hứng chứ không đơn thuần là “yêu cầu bắt buộc”…”, thầy An chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Lịch, Trưởng phòng GD&ĐT Yên Bình (Yên Bình, Yên Bái) chia sẻ kinh nghiệm riêng trong đảm bảo thiết bị dạy học: Phòng GD&ĐT tham mưu huyện đầu tư cơ sở vật chất, các hạng mục thiết bị dạy học cho trường chưa có, còn thiếu. Các trường đã ổn định, yêu cầu và hướng dẫn tận dụng tiếp hoặc dùng chung giữa các khối lớp liền kề (khối 1 và 2; khối 2 và 3; khối 4 và 5…); Sắp xếp lịch hợp lý, trang thiết bị đầy đủ hiện đại để dạy nhiều lớp. Đặc biệt, khuyến khích giáo viên khai thác học liệu điện tử dạy học trên lớp để thay thế thiết bị dạy học trực tiếp còn thiếu…

“Với 200 máy tính bảng mới được tặng, Phòng GD&ĐT Sa Pa (Lào Cai) triển khai lắp đặt phòng học kết nối thông minh cho các trường trọng điểm chất lượng cao và trường khó khăn. Như vậy, có thể hỗ trợ thiết bị dạy học cho nhiều trường để đảm bảo dạy học theo CT, SGK mới, đặc biệt dạy học Tiếng Anh, Tin học bắt buộc...”. - Ông Nguyễn Trường Chinh, Trưởng phòng GD&ĐT Sa Pa

Đức Trí