Xu hướng đọc sách của trẻ em trên thế giới

Mới đây, Renaissance Learning (công ty chuyên phân tích vấn đề học tập và tạo ra các phần mềm giáo dục có trụ sở tại Anh, Mỹ, Canada, Hàn Quốc, Australia) thực hiện hàng loạt nghiên cứu với chuyên đề What kids are reading report? (tạm dịch: Trẻ em đang đọc gì?).

Cụ thể, Renaissance Learning thực hiện khảo sát hơn một triệu học sinh tại 6.049 trường học khác nhau trong khoảng thời gian 1/8/2020-31/7/2021 về thói quen và sở thích đọc. Kết quả cho thấy tổng cộng các em này đã đọc gần 22 triệu cuốn sách, nhiều hơn 11% so với báo cáo cùng kỳ năm trước.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng số sách mà trẻ em đọc ngày càng tăng. Ảnh: Thebookseller.

Trẻ đọc nhiều sách hơn

John Moore - đại diện Renaissance Learning ở Anh và Australia - cho biết: “Năm vừa qua tiếp tục là thời điểm thách thức khi học sinh phải thích nghi với cuộc sống trong và sau đại dịch. Sách chưa bao giờ dễ tiếp cận hơn hiện nay, từ việc ghé thăm các thư viện, hiệu sách địa phương đến truy cập sách trên myON hoặc Accelerated Reader. Điều này giúp trẻ có thể tận dụng tối đa cơ hội đọc sách”.

Các đợt giãn cách xã hội liên tiếp diễn ra khiến giới làm sách chịu nhiều tổn thất. Tuy nhiên, đây được coi là thời điểm thích hợp để xây dựng thói quen đọc và tìm đến với sách.

Global English Editing - công ty xuất bản và hiệu đính trực tuyến hàng đầu tại Mỹ và trên thế giới - trước đó đã đưa ra báo cáo nghiên cứu về thói quen đọc sách và tình hình xuất bản trong mùa dịch, trong đó có đề cập tới xu thế đọc sách của trẻ nhỏ.

Đại dịch ập đến và bùng phát ở nhiều quốc gia kể từ tháng 3/2020. Riêng trong tháng này, có tới 1,51 tỷ lượt truy cập vào các trang trực tuyến để đọc hoặc nghe sách, tăng 8,5% so với tháng hai - thời điểm trước đại dịch.

Theo đó, thế hệ gen Y, Z và X lần lượt là các nhóm đối tượng có tần suất đọc và nghe sách nhiều trong mùa dịch. Tiếp đến là thiếu nhi.

Báo cáo chỉ ra rằng các tựa sách về chủ đề thiên nhiên, nấu ăn và giáo dục, kỹ năng là những ấn phẩm được bán nhiều, phù hợp cho trẻ em đọc trong những ngày chưa thể đến trường. Dịch bệnh khiến doanh số bán sách giáo dục và thiếu nhi tăng mạnh.

Tại Tây Ban Nha, báo cáo về thói quen đọc và mua sách năm 2021 (do Liên đoàn các nhà xuất bản Tây Ban Nha thực hiện) chỉ ra rằng 64,4% người dân nói họ tìm đến sách để giải trí trong thời gian đại dịch. Trong đó, số sách mà trẻ ở độ tuổi 6-9 đọc (ngoài sách giáo khoa) tăng. 75,9% hộ gia đình có trẻ em dưới 6 tuổi đọc sách cho con nghe.

Nếu 77,5% trẻ em trong độ tuổi 10-14 ở quốc gia này có thói quen đọc sách trong thời gian rảnh rỗi, thì từ 15 tuổi, tỷ lệ này giảm xuống còn 64,9%. Tuy nhiên, số lượng sách đọc trung bình ở cả 2 nhóm tuổi này đều tăng khoảng 12% so với năm ngoái.

"Trẻ đọc nhiều sách nhưng chúng có thật sự hứng thú khi đọc?" là câu hỏi các chuyên gia đề ra. Ảnh: Little Guide.

Số lượng sách không tỷ lệ thuận với mức độ thích đọc

Văn học dành cho trẻ em và thanh thiếu niên tiếp tục giành được vị trí cao tại thị trường xuất bản Tây Ban Nha. Bên cạnh đó, sự trỗi dậy của kỹ thuật số là một trong những yếu tố tác động tới thói quen đọc của giới trẻ. 30% độc giả từ 14 tuổi trở lên nói họ đọc sách ở định dạng kỹ thuật số ít nhất mỗi quý một cuốn.

Báo cáo của Renaissance Learning cũng chỉ ra rằng số lượng sách mà trẻ em đọc ngày càng tăng lên. Tuy nhiên, các chuyên gia lại đưa ra cảnh báo rằng những năm gần đây, chúng ta đang phải chứng kiến “sự suy giảm đáng lo ngại ở sở thích đọc của trẻ” với mức độ thích thú “rất thấp” vào đầu năm 2020.

Số lượng sách mà trẻ đã đọc còn được phản ánh bởi doanh số tăng vọt. Trang Nielsen BookScan thống kê trong danh mục sách dành cho trẻ, có hơn 60 triệu cuốn sách được bán ra, thu về 372,4 triệu bảng Anh. So với cùng kỳ năm 2019, con số này tăng 16,8% về số lượng đầu sách và 15% về giá trị doanh thu.

Tiếp đó, trong 16 tuần đầu tiên của năm 2022, tổng doanh số bán sách dành cho trẻ đạt 117,4 triệu bảng Anh, tăng 14% về số lượng đầu sách và 13,7% về giá trị doanh thu so với cùng kỳ năm 2019.

Việc đóng cửa trường học trong thời gian đại dịch đã khiến học sinh đọc sách nhiều hơn, vừa với mục đích giải trí, vừa phục vụ việc học từ xa. Song một thực trạng cần nhìn nhận là mức độ thích thú của trẻ trước cuốn sách lại không như mong đợi. Trẻ đọc nhiều sách nhưng chúng có thật sự hứng thú khi đọc?

Trong khi 58,6% trẻ em từ 8 đến 18 tuổi nói thích đọc sách vào năm 2016, con số này đã giảm xuống chỉ còn 47,8% (giảm hơn 10%) vào đầu năm 2020.

TS Christina Clark - người đứng đầu nghiên cứu tại tổ chức xóa mù chữ National Literacy Trust của Anh - chia sẻ: “Thật vui khi thấy nhiều trẻ em đọc sách hơn so với đầu năm 2020”. Trong khi đó, GS Keith Topping - tác giả chính của nghiên cứu What kids are reading report? (do Renaissance Learning thực hiện) - lại cho rằng cần phải xem sự gia tăng tỷ lệ đọc này có thể duy trì được bao lâu sau đại dịch.

Thu Huệ