Xuất khẩu dệt may đối mặt nhiều thách thức trong 2019

Đổi mới công nghệ, đầu tư thiết kế

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), tiếp nối đà tăng trưởng của năm 2017, 8 tháng đầu năm 2018, giá trị XK dệt may đã đạt trên 23 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Dự báo, xuất khẩu cả năm 2018, XK dệt may có thể đạt 35 tỷ USD.

Liên quan tới câu chuyện XK dệt may, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) đưa ra dự báo: Cả năm nay, XK dệt may chắc chắn đạt 34-34,5 tỷ USD. Về mặt thị trường, XK sẽ tăng trưởng cao nhất ở Hoa Kỳ. Hiện nay, Hoa Kỳ chiếm gần 50% tỷ lệ NK hàng dệt may Việt Nam, tiếp đó là đến EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga-Belarus, các nước Trung Đông. Dệt may Việt Nam có lợi thế ở các Hiệp định thương mại tự do (FTA), xu thế tự động hóa, sự ổn định chính trị. Vì vậy, tốc độ đầu tư tăng rất nhanh. Với tốc độ phát triển hiện nay, theo ông Giang, tới năm 2035, XK dệt may thậm chí có thể đạt tới 200 tỷ USD.

Nhìn nhận cả chặng đường dài có phần khả quan, xét riêng trong năm 2019, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cũng cho rằng, ngành dệt may sẽ tiếp tục có sự tăng trưởng tốt. Tuy nhiên, 2019 sẽ là năm toàn ngành phải đối mặt nhiều thách thức.

"Đây là giai đoạn ngành dệt may cần sự bứt phá chuyển mình tiến lên một vị thế mới, một vai trò mới trong chuỗi cung ứng dệt may toàn cầu. Đó là việc chuyển từ sản xuất gia công (CMT) sang mua nguyên liệu, bán thành phẩm (FOB), sản xuất theo thiết kế và thương hiệu riêng (ODM và OBM) nhằm mang lại giá trị cao hơn trong chuỗi cung ứng", ông Hải nói.

Xung quanh câu chuyện phát triển ngành dệt may, TS. Trần Văn Quyến, đại diện Công ty The Woolmark đánh giá: Thời gian qua, ngành dệt may tăng trưởng khá nhanh, có sự tham gia của nhiều thương hiệu thời trang và nhà bán lẻ quốc tế như H&M, Zara…, song phát triển vẫn chưa cân đối. Trong khi lĩnh vực may mặc phát triển khá nhanh thì các lĩnh vực khác như dệt nhuộm, thiết kế vẫn còn nhiều khoảng trống. “Quy mô của các DN trong ngành chủ yếu là vừa và nhỏ, phương thức sản xuất vẫn chủ yếu là gia công, FOB chiếm tỷ lệ thấp, khả năng sản xuất ODM còn hạn chế... Trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, tất cả bất cập này đặt ra yêu cầu phải nhanh chóng tìm lời giải cho toàn ngành dệt may", ông Quyến nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, theo ông Hải, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có tác động lớn đến ngành dệt may, buộc DN phải thay đổi, đầu tư mạnh mẽ hơn cho thiết bị, nhân sự. Thời gian tới, thay vì đơn thuần đánh giá xem số lượng đơn hàng nhận được bao nhiêu, mức tăng trưởng hàng năm ra sao, DN trong ngành cần nỗ lực đổi mới công nghệ, thiết bị, đẩy mạnh đầu tư vào thiết kế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực...

Làm tốt truy xuất nguồn gốc

Trong quá trình hội nhập kinh tế sâu rộng, cơ hội với dệt may Việt Nam mở ra khá lớn, nhưng những rào cản, thách thức đặt ra cũng không hề nhỏ. Điển hình trong số đó phải kể tới yêu cầu về truy xuất nguồn gốc đến từ các thị trường NK.

Theo ông Bùi Viết Hồng, Tổng giám đốc Công ty Chống hàng giả Việt Nam (Vina CHG): Hiện nay, truy xuất nguồn gốc là một trong những quy định bắt buộc của một số nước như Hoa Kỳ, Anh, EU, Canada… đối với hàng hóa trong nước và hàng hóa NK. Trong khi các nước thực hiện truy xuất nguồn gốc từ khá lâu thì tại Việt Nam, vấn đề này mới nổi lên trong vài năm trở lại đây, khi Việt Nam thực hiện cam kết trong các FTA. Tỷ lệ DN Việt ứng dụng truy xuất nguồn gốc mới chỉ khoảng 10%. "Đây là một trong những thách thức đối với các DN XK dệt may nói riêng cũng như các lĩnh vực khác nói chung. Nếu thực hiện tốt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc thì việc hàng hóa bước chân vào các thị trường không phải bài toán khó", ông Hồng nói.

Xung quanh vấn đề này, ông Quyết phân tích thêm: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm, có yêu cầu với sản phẩm về chứng nhận xuất xứ hàng hóa, đảm bảo yếu tố bảo vệ môi trường cũng như các yếu tố liên quan đến dư lượng hóa chất. Để đáp ứng được yêu cầu của người tiêu dùng, tiêu chuẩn từ các thị trường NK dệt may, điển hình là thị trường EU, trong khâu sản xuất, gia công sản phẩm, DN cần hết sức chú ý tới các yếu tố xuất xứ nguồn nguyên liệu, quy trình xử lý, giảm thiểu ô nhiễm môi trường...

Ở một góc độ khác, khi cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng "leo thang", một số chuyên gia bày tỏ, ngoài giúp định vị được sản phẩm trong toàn chuỗi cung ứng, minh bạch thông tin, truy xuất nguồn gốc còn có thể giúp các DN dệt may ngăn chặn tối đa nguy cơ gian lận nguồn gốc xuất xứ trong trường hợp hàng Trung Quốc có khả năng tràn vào Việt Nam gắn mác hàng Việt, sau đó XK trở lại thị trường Hoa Kỳ.

Uyển Như