Xuất khẩu đồ gỗ tăng trưởng ấn tượng

2 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu gỗ và đồ gỗ đạt 1,5 tỷ USD, tăng 10,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Dịch Covid-19 khiến nhiều ngành hàng xuất khẩu bị ảnh hưởng, riêng ngành lâm sản vẫn tăng trưởng cả về sản lượng lẫn kim ngạch xuất khẩu.

Trong rủi có may!

Nhìn nhận khách quan thì Covid-19 ảnh hưởng đến cả 2 mặt. Hội chợ quốc tế đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ thường niên (Vifa Expo 2020) dự kiến khai mạc 11-3-2020 phải tạm hoãn do diễn biến dịch Covid-19 lây lan nhanh trên thế giới.

Vifa Expo 2020 là hội chợ đầu năm và là mùa bán hàng quan trọng, nhiều doanh nghiệp (DN) đã chuẩn bị cả năm để tung ra các mẫu sản phẩm mới cũng như ý tưởng kinh doanh cho năm 2020. Trước đó, cũng vì Covid-19 đã làm trì hoãn hàng loạt các hội chợ nội thất trên toàn thế giới như Trung Quốc, Malaysia...

Kiến trúc sư Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TPHCM (Hawa), cho biết ban tổ chức Vifa Expo 2020 đã tham vấn nhiều kênh, khảo sát ý kiến đơn vị tham gia, phần lớn DN đề nghị dời ngày tổ chức hội chợ vì số đông khách hàng từ Mỹ, châu Âu, Nhật Bản… đều hủy kế hoạch tham quan. Cộng thêm mạng lưới AFIC (Hội đồng Công nghiệp nội thất Đông Nam Á) cũng đã dời chuỗi hội chợ chuyên ngành tại ASEAN.

Ở góc độ khác, tác động của việc áp thuế chống bán phá giá nhiều sản phẩm đồ gỗ Trung Quốc trước đây của Mỹ buộc nhiều công ty phải chuyển ra khỏi Trung Quốc, nay dịch Covid-19 làm cho việc sản xuất đồ gỗ tại đất nước đứng đầu thế giới là Trung Quốc càng bị đình trệ, hầu hết nhà máy chưa hoạt động hoặc chỉ sản xuất cầm chừng, gây ra sự đứt gãy chuỗi cung ứng, làm khủng hoảng nguồn cung ra thế giới.

Mặt hàng đồ gỗ Việt Nam được thị trường thế giới yêu chuộng. Ảnh: CAO THĂNG

Mặt hàng đồ gỗ Việt Nam được thị trường thế giới yêu chuộng. Ảnh: CAO THĂNG

Những khách hàng lớn tại Mỹ, Australia, Nhật Bản hay các nước châu Âu càng có thêm động lực để chuyển sự quan tâm đến các nước khác, trong đó Đông Nam Á là thị trường thay thế lý tưởng, và Việt Nam - nước đứng thứ 2 ở châu Á và thứ 5 thế giới về kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ - trở thành ứng viên sáng giá nhất khi nguồn lực sản xuất Việt Nam đều sẵn sàng.

Ông Điền Quang Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ Bình Dương (Bifa), nhận định, cùng với lợi thế nguồn gỗ nguyên liệu chủ yếu khai thác từ rừng trồng trong nước hoặc được nhập khẩu từ Mỹ, Canada, các nước châu Phi, trong khi thị trường tiêu thụ sản phẩm gỗ Việt Nam là các nước châu Âu, Mỹ, Nhật Bản…, nên có thể nói ảnh hưởng của dịch bệnh chưa đáng kể.

Ngoài ra, Việt Nam còn có rất nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, như CPTPP, đặc biệt là EVFTA mới được Nghị viện châu Âu phê chuẩn và có hiệu lực trong năm nay, sẽ tạo động lực tốt để ngành gỗ phát triển khi thuế xuất khẩu các sản phẩm vào EU sẽ giảm về 0%, cũng như các ưu đãi thuế quan giữa Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới, nhiều thị trường mới được mở ra. Điều quan trọng là DN cần phải nhạy bén đón lấy cơ hội.

Động lực để chuyển đổi số

Hawa nhận định, trước một cuộc khủng hoảng thường là điểm mốc của sự thay đổi, DN có khả năng thích ứng nhanh sẽ tận dụng tốt các cơ hội phát triển thị trường. Hiện nay, dịch bệnh lây lan nhanh đã làm thái độ tiêu dùng của khách hàng thay đổi. Điều này đang tạo ra áp lực và thách thức buộc các DN phải đổi mới, cải tiến ở tất cả các khâu, từ thiết kế, sản xuất đến thương mại, trong đó chuyển đổi số là chìa khóa cốt lõi.

Hiện nay, mô hình kinh doanh chuỗi cửa hàng truyền thống gặp khó khăn vì chi phí vận hành lớn, kém năng động. Gần đây, việc đăng ký phá sản của Pier 1 Import - hệ thống kinh doanh đồ nội thất rất lớn tại Mỹ, phải cải tổ để thích ứng bối cảnh mới. Vì vậy, có thể nói, Covid-19 là động lực để sự chuyển đổi không gian số nhanh hơn.

Việc chuyển đổi số về cơ bản được các DN đồng thuận, nhưng băn khoăn cách thức tiến hành. Ông Trần Hiến, đồng sáng lập Công ty Ecomstone - đối tác Amazon tại Việt Nam, cho rằng dịch bệnh làm cản trở nhưng cũng là cơ hội chuyển sang kinh doanh online để cơ hội chuyển biến tích cực hơn.

Ông dẫn chứng một công ty của Thái Lan quyết tâm xây dựng cửa hàng online trên Amazon; sau hơn 1 năm, tăng trưởng trên 30%. Hawa có thể cùng với Ecomstone phân tích tiềm năng, nhận định đối thủ cũng như khách hàng để đánh giá thị trường và từng bước xây dựng gian hàng chung trên Amazon, qua đó xây dựng thương hiệu riêng cho đồ nội thất gỗ Việt Nam thay vì sản xuất gia công, giá trị thấp, khách hàng không biết nhà sản xuất.

Theo kiến trúc sư Nguyễn Chánh Phương, Phó chủ tịch Hawa, để đạt doanh số xuất khẩu 20 tỷ USD năm 2025, cần phải tiếp cận theo hướng mới, đa kênh bán hàng, gia tăng giá trị sản phẩm.

Khởi điểm công nghệ số hiện nay giữa các DN chế biến gỗ Việt Nam và các nước phát triển chưa có sự cách biệt nhiều, nhưng nếu DN vẫn chậm chân trong giai đoạn này, sẽ bị vượt qua. Vì vậy, cộng đồng DN Việt Nam cần mạnh dạn chuyển đổi.

Sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở TPHCM. Ảnh: CAO THĂNG

Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, nhấn mạnh thời công nghệ số không phải công ty to thắng công ty bé mà là công ty hành động nhanh thắng công ty hành động chậm. Tuy nhiên, ông Bình cũng lưu ý, trên thế giới hiện nay, 70% công ty chuyển đổi số gặp thất bại nếu vội vàng khi chưa có những bước chuyển căn cơ, làm cho một bộ phận không theo kịp, trở thành lực cản.

Hawa giới thiệu mô hình doanh số trực tuyến (online) kết hợp với bán hàng truyền thống (offline), “mô hình O2O”, cũng như tiếp cận chiến lược chuyển đổi số toàn diện cho ngành gỗ giúp tăng khả năng tiếp cận khách hàng, mở rộng thị trường, tối ưu hóa cơ hội bán hàng.

Các tổ chức lớn như FPT, Silversea Media Group (Singapore), Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) hỗ trợ DN tìm ra điểm khởi động thông minh trên hành trình chuyển đổi số, cũng như cập nhật xu hướng phát triển của thương mại điện tử, mô hình phối hợp các nền tảng thương mại “online” với hệ thống “offline” hiện hữu, tạo nên động lực phát triển mới cho DN.

Ông TRẦN VIỆT TIẾN, Ủy viên Ban Thường trực HAWA:

Tạo giá trị gia tăng cao cho sản phẩm đồ gỗ

Không phải khi có dịch Covid-19 chúng tôi mới làm thương mại điện tử. Trước đó Hawa đã làm việc với Công ty FPT và các tổ chức liên quan như Silversea, Vecom, OnBrand hay Cộng đồng các giám đốc công nghệ thông tin Việt Nam (CIO)... để giúp ngành đồ gỗ chuyển đổi số, nâng khả năng cạnh tranh.

Nhưng có thể nói, dịch Covid-19 lại là thời điểm thích hợp để cộng đồng DN chú ý, là động lực để các DN có sự tập trung nhiều hơn, làm nhanh hơn. Chúng tôi xác định, thương mại điện tử là giải pháp ngắn hạn, về dài hạn là chuyển đổi số.

Ngành đồ gỗ có 4 giá trị. Đó là giá trị sản xuất, thiết kế, thương mại và thương hiệu. 4 giá trị này có lượng giao dịch lên đến 450 tỷ USD/năm. Hơn 20 năm qua, cộng đồng DN đồ gỗ Việt Nam tập trung nhiều đến giá trị sản xuất với giao dịch hàng năm trên thế giới là 140 tỷ USD. Do chủ yếu là sản xuất gia công và bán sỉ nên lợi nhuận thấp.

Trong khi đó, 3 giá trị còn lại (thiết kế, thương mại và thương hiệu) mới tạo ra giá trị gia tăng cao cho sản phẩm, với mức giao dịch 310 tỷ USD/năm. Vì vậy, khi làm tốt giá trị thương mại sẽ kéo theo giá trị về thiết kế và thương hiệu. Bởi muốn bán sản phẩm phải có thiết kế và thương hiệu riêng mới có thể nói là phát triển bền vững.

Vậy tại sao lâu nay DN chưa làm? Hệ thống kinh doanh offline cần phải có năng lực tài chính mạnh, đầu tư lớn với chuỗi cửa hàng bán lẻ rộng khắp. Điều này ngoài khả năng của phần lớn DN, khi mà đa phần các DN đồ gỗ là vừa và nhỏ. Nhưng với thương mại điện tử, buôn bán online, khi có gian hàng trên Amazon, Wayfair, Alibaba... không cần DN lớn vẫn làm được. Vì vậy, Hawa đưa ra mô hình O2O, giới thiệu nhà tư vấn... khuyến khích DN kinh doanh với nhiều giá trị để có được sản phẩm giá trị gia tăng cao hơn, giúp DN phát triển bền vững hơn. Nhưng để tránh thất bại, Hawa cũng khuyến cáo, giai đoạn đầu, DN nên liên kết, hợp tác với người làm chuyên nghiệp cũng như tuyển dụng những người chuyên môn cao, biết làm, nhưng tốt nhất nên qua các công ty tư vấn. Bởi thương mại điện tử cũng là nơi cạnh tranh khốc liệt.

Khi việc khai thác thương mại điện tử hiệu quả sẽ giúp khai thác tốt giá trị thương mại cũng như các giá trị về thiết kế, thương hiệu. Có như vậy mới có thể nâng cao giá trị sản phẩm đồ gỗ của DN Việt làm ra.

CÔNG PHIÊN

Nguồn SGGP: http://sggp.org.vn/xuat-khau-do-go-tang-truong-an-tuong-650661.html