Xuất khẩu gạo tiếp tục khởi sắc

Giá xuất khẩu tăng 10 - 15 USD/tấn

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, trong tháng 5, xuất khẩu gạo đạt mức cao nhất trong vòng một năm trở lại đây với 710,3 nghìn tấn; trị giá 347,1 triệu USD, tăng 27,8% về lượng và 25,8% về trị giá so với tháng trước.

Mặc dù vậy, do xuất khẩu gạo không mấy khả quan ở những tháng trước đó nên tính chung 5 tháng, cả nước xuất khẩu gần 2,77 triệu tấn, tương đương trên 1,35 tỷ USD, giá trung bình đạt 489 USD/tấn, tăng 6,6% về khối lượng, nhưng giảm 4% về kim ngạch và giảm 9,9% về giá so với cùng kỳ năm 2021.

Philippines vẫn đứng đầu về tiêu thụ gạo của Việt Nam, chiếm 45,9% trong tổng lượng và 43,6% trong tổng kim ngạch, đạt 1,27 triệu tấn, tương đương 589,81 triệu USD, giá trung bình 464,2 USD/tấn. Trung Quốc đứng thứ 2, chiếm trên 14% trong tổng lượng và chiếm 15% trong tổng kim ngạch, đạt 388,6 nghìn tấn, giá trung bình 523,2 USD/tấn.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam đánh giá, tình hình xuất khẩu gạo khá ổn định, nhu cầu mua ở mức cao. Đặc biệt, những ngày đầu tháng 6, giá gạo xuất khẩu tiếp tục tăng 10 - 15 USD/tấn so với tháng 5. Hiện, gạo 5% tấm Việt Nam đã tăng trở lại mức 423 USD/tấn; gạo 25% tấm giá chào bán 403 USD/tấn; gạo 100% tấm giá bán 378 USD/tấn và gạo Jasmine 528 - 532 USD/tấn. Đối với các loại gạo thường của Việt Nam (504, 5451, Đài thơm 8...) đang có giá tốt nhờ nhiều nước tăng lượng mua.

Giới chuyên gia cho rằng, giá gạo xuất khẩu tăng cao là do nhu cầu của thế giới đang tăng, đặc biệt ở các thị trường châu Á và châu Phi, trong khi các nước sản xuất lớn như Ấn Độ, Trung Quốc hạn chế xuất khẩu một số mặt hàng. Xung đột giữa Nga - Ukraine kéo dài khiến cũng làm cho xuất khẩu lúa mỳ của hai nước này bị gián đoạn, từ đó có nhiều nước quan tâm hơn tới việc dự trữ lương thực. Cùng với đó, tác động giá lương thực thế giới tăng cũng sẽ ảnh hưởng đến giá gạo xuất khẩu.

Muốn giữ giá cao phải có chất lượng

Với kinh nghiệm xuất khẩu gạo hơn 10 năm, ông Phan Văn Có, Giám đốc Marketing Công ty TNHH VRICE cho rằng, dù có những tín hiệu tích cực từ thị trường nhưng xuất khẩu gạo vẫn còn nhiều yếu tố tác động cả về khách quan lẫn chủ quan.

Đơn cử, châu Phi đã chuyển sang mua gạo của Ấn Độ do giá tốt và chi phí vận chuyển rẻ. Trong khi đó, chi phí sản xuất cùng với giá cước vận tải ở mức cao khiến gạo Việt bị giảm sức cạnh tranh trên thị trường. Giá cước đi các cảng chính tại châu Âu vẫn ở mức 9.000 - 10.000 USD cho mỗi container 20 feet, tình trạng thiếu container rỗng vẫn xảy ra. Ở trong nước, xăng dầu, phân bón, thuốc trừ sâu tăng giá quá cao, người nông dân không có lời nên hạn chế sản xuất.

Để giữ được mức giá xuất khẩu cao cũng là bài toán khó bởi phụ thuộc vào tình hình thế giới, nhất là căng thẳng Nga - Ukraine. Đặc biệt, còn phụ thuộc vào diễn biến mùa mưa của các nước châu Á như Trung Quốc, Philippines, Indonesia... Nếu thời tiết thuận lợi, vụ mùa thu hoạch cao họ sẽ giảm nhập khẩu, nếu có nhiều thiên tai thì sẽ tăng cường nhập khẩu như các năm trước.

Theo ông Phan Văn Có, doanh nghiệp cần dựa vào xu hướng trên thị trường thế giới để đàm phán, ký kết hợp đồng. Ngoài ra,phải chú ý tăng sản lượng, chất lượng và giảm chi phí sản xuất mới mang đến lợi nhuận. Dòng gạo thơm của ta trên thị trường đang có giá tốt, cạnh tranh được Thái Lan, Campuchia, bảo đảm được chất lượng mới tạo ra uy tín, được khách hàng tôn trọng, từ đó mua hàng sẽ tốt hơn.

Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải cho rằng, muốn tăng giá trị bền vững, doanh nghiệp nên tập trung vào dòng sản phẩm gạo thơm, gạo cao cấp để xuất khẩu, nhất là những thị trường khó tính. Đồng thời, cần quan tâm đến thương hiệu, khi có thương hiệu tốt giá bán sẽ cao hơn 10 - 20%.

Bộ Công thương dự báo xuất khẩu gạo năm nay sẽ đạt trên 6,4 triệu tấn, cao hơn 200 - 300 tấn so với năm 2021. Xuất khẩu gạo vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng khi nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc tăng lên; nguồn gạo dự trữ của Philippines cũng đang ở mức thấp. Bộ đang tổ chức nhiều phiên tư vấn để thông tin về thị trường sớm nhất cho các doanh nghiệp có thể nắm và đề ra kế hoạch xuất khẩu phù hợp.

Hạnh Nhung