Xung đột Sudan có thể leo thang mức độ khốc liệt

Những cột khói cao sau một màn giao tranh ở Thủ đô Khartoum của Sudan. Ảnh: Reuters

Bình luận quốc tế cùng chỉ ra rằng, xung đột Sudan nghiêm trọng thể hiện dễ thấy ngay ở việc tâm điểm của cuộc chiến diễn ra tại Thủ đô Khartoum. Xét về lực lượng, cuộc xung đột bùng phát như một “giọt nước tràn ly” sau khoảng thời gian dài ngấm ngầm mâu thuẫn ngay trong giới cầm quyền đất nước. Cụ thể, chính quyền Sudan được lãnh đạo bởi Hội đồng Chuyển tiếp với Chủ tịch Hội đồng là Tổng tư lệnh Abdel Fattah Al-Burhan, Phó Chủ tịch Hội đồng là Tướng Mohamed Hamdan Dagalo - Chỉ huy của nhóm bán quân sự Các lực lượng hỗ trợ nhanh (RSF).

Mối quan hệ của hai vị này ngày càng xấu đi, khiến bất đồng giữa hai lực lượng thêm nhiều phần trầm trọng, đặc biệt là đề xuất sáp nhập RSF vào quân đội Sudan. Từ đó, ngày 15/4/2023, các cuộc giao tranh đầu tiên nổ ra và leo thang nghiêm trọng. Những ngày cuối tháng 5/2023, hai bên đạt được lệnh ngừng bắn do Saudi Arabia làm trung gian có thời hạn 7 ngày. Tuy nhiên, trái với những kỳ vọng lệnh ngừng bắn sẽ được gia hạn, việc đối thoại giữa các bên còn khá xa vời nên hy vọng sớm bị dập tắt khi lệnh ngừng bắn hết hạn và tái diễn giao tranh từ đầu tuần này.

Theo giới quan sát, cuộc chiến “huynh đệ tương tàn” này dường như bước sang một giai đoạn mới với nguy cơ leo thang mức độ khốc liệt. Trên thực tế, cuộc xung đột ngày càng lan rộng ra ngoài khu vực Thủ đô Khartoum và vùng Darfur, dự báo có thể sẽ bùng nổ chiến sự ở quy mô rộng khắp cả nước, đặc biệt đe dọa đến các vùng biên giới với các quốc gia láng giềng.

Các phân tích tình hình chiến sự, cũng như chính trị chỉ ra rằng, lãnh đạo hai phe ở Sudan cho thấy những động thái thể hiện thái độ bất chấp đối với nỗ lực của cộng đồng quốc tế khi liên tục “lên gân”, sẵn sàng mở rộng quy mô chiến sự. Điển hình trong đó, truyền thông khu vực đưa tin, quân đội Sudan đang điều động lực lượng lớn từ khắp cả nước tiến về Thủ đô Khartoum nhằm gia tăng sức mạnh đối đầu với RSF. Trong khi đó, RSF huy động lượng lớn phương tiện chiến đấu hiện đại tiến đánh các mục tiêu địa lý trọng yếu.

Truyền thông quốc tế dẫn các nguồn thống kê thương vong ở Sudan cho hay, chỉ riêng đợt bùng phát bạo lực sau khi lệnh ngừng bắn hết hiệu lực từ đầu tuần này, đã có ít nhất 40 người thiệt mạng. Hãng thông tấn Reuters (Anh) dẫn lời thường dân ở tâm điểm chiến sự Thủ đô Khartoum cho biết, họ đang sống trong “địa ngục” bởi nỗi kinh hoàng từ các cuộc bắn phá ác liệt cùng điều kiện sống tồi tệ.

Đánh giá từ các tổ chức quốc tế cho hay, Sudan vốn đã phải vật lộn trong tình trạng bất ổn và những thách thức nhân đạo. Vì vậy, cuộc nội chiến này diễn ra càng làm trầm trọng hơn sự khắc nghiệt đối với cuộc sống của thường dân. Cộng đồng quốc tế ngày càng quan tâm đặc biệt đến sự bất ổn ở Sudan, đặc biệt là những quốc gia trong khu vực đang đẩy mạnh hỗ trợ giảm xung đột, ngăn chặn chiến sự lan rộng. Thống kê từ các tổ chức quốc tế cho hay, bất ổn ở Sudan đã thực sự gây mất ổn định toàn khu vực, điển hình là hơn 1,2 triệu người phải di tản trong nước và 400 nghìn người sơ tán sang các quốc gia láng giềng.

Dù lệnh ngừng bắn không được gia hạn, cũng như những triển vọng giảm căng thẳng còn khá mờ mịt, song, giới chuyên gia tin rằng, nỗ lực của cộng đồng quốc tế hiện nay sẽ tiếp tục được đẩy mạnh đáng kể trong thời gian tới nhằm góp phần tái thiết lập trật tự tại Sudan. Trong đó, việc thúc đẩy đối thoại, đàm phán, giải quyết bất đồng, chia sẻ lợi ích giữa các phe phái bằng biện pháp hòa bình sẽ là trọng tâm chính.

Trên thực tế, Mỹ và Saudi Arabia là hai quốc gia đang dẫn đầu các nỗ lực làm trung gian cho những cuộc đàm phán, duy trì đối thoại giữa hai phe ở Sudan. Hai quốc gia này đang đặt mục tiêu giúp hai phe giải quyết nhiều vấn đề quan trọng có tính căn bản, thay vì chỉ tìm kiếm thêm một lệnh ngừng bắn mong manh khác.

Thanh Trúc