Xung quanh việc giải phóng mặt bằng, thu hồi đất tại huyện Văn Yên

Người dân tự nguyện tháo dỡ tường rào, vật kiến trúc để thực hiện công tác GPMB. (Ảnh: Thu Trang - Đức Toàn)

>> Văn Yên- điểm sáng giải phóng mặt bằng các dự án giao thông trọng điểm

>> Văn Yên: Lan tỏa phong trào "Dịch rào hiến đất” xây dựng nông thôn mới

Thực tiễn cho thấy, việc giải phóng mặt bằng luôn gặp phải những khó khăn, vướng mắc, cả về chủ quan và khách quan, ngay cả những dự án trọng điểm, được triển khai hết sức bài bản, đúng quy trình, đúng chính sách, pháp luật. Có những dự án, chính quyền địa phương còn vận dụng thêm nhiều cơ chế, chính sách, giúp người dân được hưởng thêm quyền lợi...

Vậy mà, khó khăn vẫn diễn ra, từ ý kiến phản đối, đơn thư gửi đến nhiều cấp, nhiều ngành; rồi tụ tập đông người, mang theo loa phóng thanh, băng rôn để phản đối. Các cơ quan, ban, ngành phải mất nhiều công sức tuyên truyền, giải thích, vận động, thuyết phục nhưng vẫn chưa mang lại kết quả tuyệt đối, rồi biện pháp cuối cùng là tổ chức cưỡng chế đã được đưa ra.

Quá trình thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng Dự án xây dựng khu dân cư nông thôn mới (khu 1 và khu 2) khu vực cầu vượt An Bình, tại thôn Tân Hoa và thôn Trái Hút, xã An Bình, huyện Văn Yên và Dự án xây dựng khu dân cư nông thôn mới (khu vực nút giao IC14), xã An Thịnh, huyện Văn Yên cũng là một thí dụ.

Dự án xây dựng khu dân cư nông thôn mới khu vực cầu vượt An Bình có tổng diện tích thu hồi 5,5 ha. Trong đó, diện tích đất hộ gia đình, cá nhân đang quản lý, sử dụng 5,3 ha; diện tích đất do UBND xã An Bình quản lý 0,18 ha; tổng số tổ chức và hộ dân bị ảnh hưởng phải thu hồi đất là 56; trong đó: có 1 tổ chức và 50 hộ gia đình, cá nhân có đất thu hồi, 5 hộ gia đình, cá nhân chỉ có tài sản trên đất.

Tính đến ngày 23/6/2023, đã có 2,5 ha có Quyết định thu hồi đất và Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ của UBND huyện Văn Yên cho 32 hộ gia đình, cá nhân, 1 tổ chức. UBND huyện Văn Yên đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho 32 hộ gia đình, cá nhân 1 tổ chức và phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ với số tiền hơn 7,2 tỷ đồng.

Ngày 20/6/2023, Ban Cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc đã thực hiện thi hành cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc đối với 3/14 hộ gia đình ông (bà): Đặng Thị Phương Ly, Nguyễn Văn Tất, các đồng thừa kế: Vương Thị Mai, Nguyễn Đức Chính, Nguyễn Đức Cường, Nguyễn Thị Thu Phương (là hàng thừa kế thứ nhất của ông Nguyễn Đức Tân đã chết). Ngày 8/6/2023, UBND huyện Văn Yên đã ban hành 9 quyết định cưỡng chế thu hồi đất của 9/15 hộ chưa nhận kinh phí bồi thường.

Đối với Dự án xây dựng khu dân cư nông thôn mới (khu vực nút giao IC14), xã An Thịnh, huyện Văn Yên, tổng diện tích đất thu hồi là 19,8 ha, tổng số tổ chức và hộ dân bị ảnh hưởng phải thu hồi đất là 240, trong đó có 2 tổ chức và 238 hộ gia đình, cá nhân. Hội đồng bồi thường hỗ trợ, tái định cư huyện Văn Yên đã thực hiện kiểm kê được 238/238 hộ gia đình cá nhân và 1 tổ chức có đất và tài sản thu hồi trong đó 234 hộ đã ký biểu kiểm kê, còn 4 hộ chưa nhất trí ký biểu kiểm kê đề nghị chia tách thửa cho các con.

Đối chiếu với Quyết định số 525/QĐ-UBND ngày 11/4/2023 của UBND tỉnh Yên Bái về việc phân công nhiệm vụ các sở, ngành, địa phương thực hiện công tác phát triển quỹ đất thu ngân sách từ nguồn sử dụng đất năm 2023 tỉnh Yên Bái, Hội đồng bồi thường hỗ trợ, tái định cư huyện Văn Yên đã thực hiện đúng kế hoạch đề ra như: lập phương án và trình UBND huyện Văn Yên phê duyệt kinh phí cho 9 hộ gia đình cá nhân cần di chuyển mộ các hộ đã nhận kinh phí và di chuyển mộ trong tháng 12/2022; đã xác minh nhân khẩu được 200/238 hộ; xác minh nguồn gốc đất được 180/238 hộ; xác nhận tỷ lệ phần trăm mất đất nông nghiệp được 125/238 hộ; chép biểu nhân khẩu được 200/238 hộ đã kiểm kê; thu thập giấy tờ được 230/238 hộ gia đình cá nhân đã kiểm kê; công khai phương án được 101/238 hộ; có 34/101 hộ công khai phương án đợt 2 đồng thuận ký phương án.

Đánh giá của UBND huyện Yăn Yên và một số ngành chức năng tỉnh Yên Bái cho thấy: Quá trình triển khai dự án và việc tiến hành các phương án đền bù, giải phóng mặt bằng tại xã An Bình, huyện Văn Yên đều đúng quy trình, đúng chính sách pháp luật, không có hiện tượng sai sót, tắc trách và có những biểu hiện tham nhũng, tiêu cực… của đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện dự án và chính quyền địa phương.

Tuy vậy, bên cạnh những tồn tại, vướng mắc phải tiếp tục thực hiện như: đơn giá hỗ trợ di chuyển bầu quế chưa được phê duyệt; một số loại cây trồng trên đất lúa chưa có đơn giá hỗ trợ; 24 hộ xin chia tách thửa phân chia thừa kế của bố mẹ đã chết nhưng chưa làm thủ tục.

Quá trình triển khai, phần lớn các hộ dân đều đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên, một số ít hộ dân lại có phản ứng khá gay gắt. Có mặt tại khu vực triển khai dự án, trực tiếp gặp gỡ người dân chúng tôi nhận thấy hai lý do chính mà người dân chưa đồng thuận là mức giá đền bù (được cho là thấp) và mong muốn được tái định cư tại chỗ.

Dự án xây dựng khu dân cư nông thôn mới khu vực cầu vượt An Bình hiện còn 34 hộ gia đình cá nhân vướng mắc. Trong đó, đối với 15 hộ chưa nhận kinh phí ngày 8/6/2023, UBND huyện Văn Yên đã ban hành 9 quyết định cưỡng chế thu hồi đất của 9/15 hộ còn 6/15 hộ chưa nhận kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư, trong đó: 1 hộ đang xem xét điều chỉnh lại phần diện tích thu hồi, do phần diện tích còn lại sau khi thu hồi đất sẽ không đủ làm công trình vệ sinh của gia đình; 1 hộ đồng ý nhận kinh phí, đang làm thủ tục ủy quyền do gia đình đang thường trú tại tỉnh Hải Dương; 1 hộ đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường đang hoàn thiện hồ sơ để chi trả kinh phí; 2 hộ chưa ra quyết định cưỡng chế thu hồi đất do có nhà trên phần đất ở; 1 hộ chưa nhận kinh phí đợt 4, đang hoàn thiện hồ sơ cưỡng chế thu hồi đất trình Phòng Tư pháp, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện xem xét.

Còn 11/14 hộ đã có quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc. Ngày 8/6/2023, UBND huyện Văn Yên đã ban hành Quyết định số 1449/QĐ-UBND về việc gia hạn thời gian cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc.

Ngày 15/6/2023, Ban Cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc đã ban hành Phương án số 06/PA-BCCTHQĐKĐBB về việc tổ chức thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc. Ngày 16/6/2023, UBND huyện Văn Yên đã ban hành Quyết định số 1565/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc...

Việc tổ chức cưỡng chế chỉ là biện pháp cuối cùng và cần phải được tính đến. Chính quyền huyện Văn Yên đang tiếp tục vận động, thuyết phục người dân, xem xét từng trường hợp cụ thể, vận dụng, lồng ghép tối đa những chương trình hỗ trợ, đặc biệt đối với những hộ mất đất sản xuất; ưu tiên tái định cư tại chỗ cho người dân nếu đủ điều kiện cho phép.

Với người dân thuộc diện giải phóng mặt bằng, mỗi người cần phải hiểu rằng, chính sách cần được thực thi đúng và việc ủng hộ chủ trương lớn, việc làm chung... là điều cần thiết, ngay cả khi bản thân, gia đình chịu thiệt thòi.

Điểm rất đáng ghi nhận ở Văn Yên thời gian qua là người dân nơi đây đã hăng hái đóng góp công, của xây dựng nông thôn mới. Nhiều tấm gương dịch rào, hiến đất mở đường đã xuất hiện. Ngay cả những hộ thuộc diện giải tỏa cũng tuyệt nhiên không có hiện tượng cơi nới nhà cửa, dựng rào, trồng cây, xây bể... hòng trục lợi chính sách.

Lê Phiên