Ý nghĩa của giải Nobel Hòa bình dành cho nhà báo Philippines Maria Ressa
Giải Nobel Hòa bình năm 2021 vừa vinh danh 2 nhà báo: Dmitry Muratov người Nga và Maria Ressa người Philippines. Đây là lần đầu tiên giải thưởng này được trao cho nhà báo kể từ năm 1935. Riêng với bà Maria Ressa, vinh dự này đã thu hút sự chú ý toàn cầu đối với cuộc đấu tranh cho nhân quyền và tự do báo chí ở Philippines.
Nhà báo Maria Ressa hy vọng giải Nobel Hòa bình 2021 sẽ mang lại nguồn năng lượng mới cho các nhà báo Philippines
“Chúng tôi không đơn độc”
Hôm 8-10, Ủy ban Giải Nobel Na Uy tuyên bố Giải Nobel Hòa bình năm 2021 thuộc về 2 nhà báo đã nỗ lực bảo vệ quyền tự do ngôn luận hay tự do báo chí. Đó là bà Maria Angelita Ressa, sinh năm 1963, một nhà báo nổi tiếng gốc Philippines, đồng sáng lập và là Giám đốc điều hành của tờ Rappler. Đồng chủ nhân giải thưởng là Dmitry Muratov - chủ bút của tờ báo tiếng Nga Novaya Gazeta, vốn nổi tiếng với những bài báo chống tham nhũng và bảo vệ nhân quyền.
Những người nổi tiếng và chính trị gia trên khắp thế giới đã hoan nghênh giải thưởng vừa được công bố, trong đó có ban nhạc rock U2 và cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama. Froilan Gallardo, một phóng viên ảnh có trụ sở tại miền Nam Philippines cho biết, giải Nobel Hòa bình 2021 xác thực những rủi ro mà anh và những người làm công tác truyền thông khác phải gánh chịu khi dấn thân vào công việc này.
Hai năm trước, Gallardo bị “gắn thẻ đỏ”, tức là có nguy cơ bị bắt bất cứ lúc nào vì hình ảnh của anh được phân phát trong các nhà thờ và trung tâm thương mại. “Tôi phải sống ẩn dật vài tháng, luôn lo sợ các tay súng sẽ tấn công tôi bất cứ ngày nào”, Gallardo cho biết. “Philippines là một trong những nơi nguy hiểm nhất đối với các nhà báo, nhất là những người làm việc ở xa Manila. Việc trao giải Nobel Hòa bình cho Maria Ressa cho thấy chúng tôi không đơn độc”, anh nói thêm.
Kể từ năm 2016, Liên đoàn các nhà báo quốc gia Philippines (NUJP) đã ghi nhận 30 trường hợp nhà báo bị gán cho là “kẻ lật đổ” hoặc “kẻ thù” của nhà nước, dẫn đến bị giám sát, sách nhiễu và một số trường hợp bị bắt giữ. Từ năm 2016-2020, 19 nhà báo nước này đã bị sát hại, theo số liệu của NUJP.
Tiếp tục đương đầu với hàng loạt cáo buộc
Về phần mình, bà Ressa, 58 tuổi, năm ngoái đã bị kết tội phỉ báng trên mạng và đang phải đối mặt với một số vụ án pháp lý có thể khiến bà bị phạt tù tới 100 năm và tòa soạn Rappler đã phải đóng cửa. Bà Ressa cũng là người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel năm nay, một thực tế đã được chứng minh là có ý nghĩa đối với các nữ nhà báo làm việc trong môi trường ngày càng khắc nghiệt hơn. Hồi năm 2018, Tổng thống Rodrigo Duterte từng gọi Rappler là “trang tin giả” và cáo buộc tờ báo là công cụ của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA). Bà Ressa thời điểm đó đã bác bỏ cáo buộc của ông Duterte.
Nhưng kể cả giải thưởng danh giá như giải Nobel cũng sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến các vụ việc mà bà Ressa đang phải đối mặt. Ông Theodore Te, cố vấn pháp lý của bà Ressa cho biết, cho dù như vậy, tính biểu tượng của việc trao giải Nobel Hòa bình cho các nhà báo vẫn không bị suy giảm.
Ba ngày sau khi giải thưởng được công bố, Văn phòng của Tổng thống Duterte đã đưa ra một tuyên bố chính thức. “Giải thưởng là chiến thắng của một phụ nữ Philippines và chúng tôi rất vui vì điều đó”, ông Harry Roque - người phát ngôn của Tổng thống cho biết trong cuộc họp báo hàng tuần hôm 11-10. Trong khi đó, Điện Kremlin đã chúc mừng nhà báo Muratov ngay sau khi thông tin về giải thưởng được công bố.
Tôi vô cùng ngạc nhiên khi biết tin mình là người giành giải Nobel Hòa bình năm nay. Tôi hy vọng giải thưởng danh giá này mang lại nguồn năng lượng mới cho các nhà báo Philippines rằng chúng tôi không đơn độc, cả thế giới đang theo dõi và hy vọng đây là một ngã rẽ tốt hơn. Công việc này không bao giờ là chuyện cá nhân. Các nhà báo chúng tôi làm công việc của mình. Tôi nghĩ Ủy ban Nobel trao giải năm nay cho các nhà báo bởi vì chúng tôi có quyền lực được trao, đó là sự phản ánh sức mạnh của nhân dân”
