Zidane lỡ hẹn và lịch sử của Tuchel cùng Chelsea

Chung kết Champions League toàn Anh giữa hai màu áo xanh. Chelsea chỉ còn cách một trận nữa thôi, để lần thứ hai trở thành nhà vô địch của châu Âu. Và nếu họ lên được đỉnh cao đó ở mùa giải này, sẽ có những con người ở đội bóng ấy có thể viết nên một trang sử mới.

Khi Tuchel khiến Zidane lỗi hẹn

Trong khoảng 2 thập niên qua, nếu đánh giá bằng thành tích Champions League, có lẽ không huấn luyện viên (HLV) nào có thể vượt qua 4 cái tên: Carlo Ancelotti, Jose Mourinho, Pep Guardiola và Zinedine Zidane. Và nếu coi Ancelotti (61 tuổi), Mourinho (58 tuổi) thuộc thế hệ đi trước, Zidane và Pep Guardiola là hai cái tên nổi bật nhất ở thế hệ kế cận.

Sẽ thực sự là một cuộc đấu để đời nếu như Real vượt qua được Chelsea để vào chung kết gặp Man City. Khi đó, một bên sẽ là Pep lẫy lừng với triết lý rõ ràng, tư duy cấp tiến cùng bản lý lịch thành tích đáng nể ở Barca, và phía đối diện là một Zidane khôn ngoan, khó lường với kỳ tích 3 lần liên tiếp giành chức vô địch. Nó sẽ thực sự là cuộc phân định ngôi thứ rõ rệt (chứ không phải phân định tài năng) xem ai mới thực sự là bậc quân vương đương đại của đấu trường này.

Tuy vậy, Zidane đã lỡ cuộc hẹn lớn. Ông không tới được trận chung kết ấy. Và rất có thể sẽ không bao giờ có trận chung kết Champions League giữa Zidane và Pep trong tương lai. Champions League là đấu trường vô cùng gian khó mà mỗi một giai đoạn (thường là 5 năm) sẽ chỉ có vài ứng viên nhất định có thể vào trận chung kết lớn. Rất có thể Zidane sẽ đi khỏi Real sau mùa giải này, và nơi ông đến chắc gì đã có đủ tiềm lực như CLB Hoàng gia Tây Ban Nha để giúp ông đi tới trận đấu cao quý nhất mỗi mùa giải.

Zidane đã từng hơn một lần nói đến sự kiệt sức của mình trong mùa giải này. Và Real, sau thất bại ở bán kết, sẽ phải tiếp tục quá trình xây dựng lại đội hình chinh phục. Để tạo dựng đội hình như thế cần bao lâu? Zidane có chịu nổi áp lực cả về thể chất lẫn tinh thần cho một quá trình lâu dài như thế? Còn nếu ra đi, nơi nào có thể là lựa chọn để ông trở lại với trận chung kết một cách sớm nhất đây?

Và nếu Zidane có may mắn để kịp trở lại sớm với trận chung kết Champions League nào đó trong tương lai, liệu Pep có thể song hành cùng đi tới điểm hẹn? Để có trận chung kết Champions League đầu tiên của mình ở thời kỳ hậu Barca, Pep đã mất 10 năm, ở hai CLB lớn.

Người đã khiến Zidane bỏ lỡ cuộc hẹn chính là Thomas Tuchel, cái tên mà bây giờ nhiều người vẫn gọi là TuChelsea. Và cuộc chiến giữa họ ở bán kết cho thấy rất rõ đặc tính huấn luyện của cả hai. Tuchel thắng vì sự ổn định mà ông tạo ra cho mình. Zidane thất bại vì sự dằn vặt với phương cách đối phó với một đối thủ, thứ đã khiến cho ông chịu nhiều áp lực.

Tuchel khuất phục Zidane. Ảnh: Reuters.

Kể từ ngày sang Chelsea thay thế Lampard, Tuchel luôn kiên định với lựa chọn chơi hàng thủ 3 người. Đó cũng là nguyên nhân tại sao Marcos Alonso bỗng được trọng dụng trở lại và cạnh tranh mạnh mẽ với Ben Chilwell.

Chilwell mạnh hơn khi chơi như một hậu vệ biên thuần túy (full back), còn Alonso lại có nhiều ưu điểm để chơi chạy cánh (winger). Trong sơ đồ hàng thủ 3 người của Tuchel, một winger sẽ hữu dụng hơn là một full back đơn thuần, và Tuchel muốn Chilwell cũng phải tập quen với vai trò này hơn.

Trước Real, đối thủ mạnh và già dặn kinh nghiệm, Tuchel không thay đổi hệ thống ở lượt về. Tại sao lại phải thay đổi một công thức đã mang lại kết quả tích cực? Còn Zidane, ông thay đổi công thức quen thuộc của mình khi gặp Chelsea. Sự thay đổi ấy là một trong số những nguyên nhân khiến Real thất bại.

Chỉ mới cách đây chưa lâu, Real vượt qua Liverpool một cách thuyết phục và sau đó thắng Barca ở siêu kinh điển với hệ thống hàng thủ 4 người. Tuy nhiên, sự ám ảnh trong việc tìm cách đối phó với đối thủ đã khiến Zidane lựa chọn một hàng thủ 3 người để đối phó với Chelsea. Điều đó dẫn tới những xáo trộn trong cách chơi của Real ở hai biên và đặc biệt là ở trung tâm hàng tiền vệ. Xáo trộn này đã dẫn tới việc hàng tiền vệ xuất sắc của họ, với những Kroos, Modric, Asensio... bất lực trước cặp Jorginho - Kante của đối phương.

Không thể nói lựa chọn của Zidane là sai lầm. Mỗi HLV đều có lý do cụ thể để đi đến một quyết định chiến thuật. Kết quả cuối cùng dễ làm khách quan đánh giá đúng - sai nhưng thực chất, ít ai hiểu được mỗi HLV đã phải cân não đến mức nào để đưa ra phương án cho đội bóng của mình. Giả sử, Real mà thắng ở lượt về, sẽ đầy rẫy những ngợi khen Zidane. Còn thực tế, với đội hình có tuổi và đi đến điểm giới hạn của thể chất, việc Real vào đến bán kết đã có thể coi là kết quả tích cực.

Điều đọng lại chỉ là Real và Chelsea đã mang lại hai trận cầu hấp dẫn. Nó bày ra mọi mảng miếng của hai HLV, và nó có những pha bóng mãn nhãn thực sự. Nhiều khi, nó cho chúng ta cảm giác rằng thắng - bại giữa họ chỉ cách nhau có một lằn ranh mong manh, đến từ sự xuất sắc của một vài cá nhân nổi trội ở những khoảnh khắc xuất thần.

Những người có thể viết nên lịch sử ở Chelsea

Khi trận bán kết lượt về kết thúc, trong màn ăn mừng của Chelsea bật lên hình ảnh Thiago Silva quỳ xuống tạ ơn trên. Và sau đó là cảnh Tuchel ôm lấy Silva sẻ chia gì đó. Không ai biết họ đã nói gì với nhau nhưng trong ánh mắt, dường như có một thông điệp của Tuchel cho trung vệ lão luyện của mình kiểu như “Này cậu, chúng ta lại làm được điều đó lần nữa”.

Ít ai ngờ Tuchel phải rời khỏi PSG sau khi đưa đội bóng ấy trở thành á quân Champions League lần đầu tiên trong lịch sử. Những khác biệt giữa ông và Giám đốc Thể thao (GĐTT) Leonardo đã khiến cuộc chia tay không mong muốn ấy xảy ra. Người ta nói về hai lý do: Thành tích không tốt ở Ligue 1 và PSG không cho thấy rõ một phong cách chơi bóng nào cả, và Tuchel sang Chelsea, mang theo hành trang là gì? Một phong cách thực sự cuốn hút cho CLB của tỷ phú Abramovich.

Sẽ quá dư thừa để khen ngợi kẻ chiến thắng, nhưng chúng ta nên thừa nhận với nhau rằng việc Chelsea vào chung kết sẽ hấp dẫn hơn Real dù có nhiều người mong mỏi một cuộc hội ngộ thượng đỉnh giữa Zidane và Pep.

Chelsea tươi mới hơn, trẻ trung hơn. Đó là đội bóng của tương lai rất gần, với những cái tên như Mason Mount, Ziyech, Havertz, Werner, Chilwell, James và Mendy. Còn Man City, đó là đội bóng vừa bước vào độ chín của một lứa cầu thủ. Cuộc chiến ấy sẽ sôi nổi hơn nhiều so với việc Man City đối diện những chiến binh dày dạn kinh nghiệm đã bao năm quen mặt ở Champions League như Ramos, Modric, Kroos, Benzema.

Silva rời PSG cũng cay đắng không kém gì Tuchel. Người đội trưởng 8 năm của PSG rời CLB không một cuộc chia tay đáng nhớ nào cả. Không có trận đấu cuối cùng với lời tạm biệt và tri ân. Không cả một lời hẹn gặp lại ở một cương vị khác trong tương lai. Trớ trêu thay, người tạo ra sự lặng lẽ ấy lại là một người đồng hương của Silva, GĐTT Leonardo.

Ở giai đoạn mọi giải đấu ngưng lại vì dịch Covid-19 hồi năm 2020, Silva về Brazil, và anh nhận được điện thoại của Leonardo. Sau những lời có cánh là thông báo CLB sẽ không giữ chân anh lại khi hết mùa giải. Nhưng Leonardo cũng nói rõ, vì hợp đồng của anh sẽ hết vào tháng 06/2020 nên PSG muốn anh ký một gia hạn... 3 tháng nhằm chuẩn bị cho việc có thể vào chung kết Champions League. Silva nhận lời với đề nghị kỳ quái và bạc bẽo đó.

Để rồi khi PSG vào chung kết, Leonardo thay đổi thái độ và muốn Silva ở lại lâu dài. Nhưng lúc đó đã muộn rồi. Anh đã đồng ý với Chelsea và không bao giờ nuốt lời. Vài tháng sau khi anh ra mắt Chelsea, Tuchel đến và đoàn tụ. Bây giờ, họ là hai cá nhân hiếm hoi còn sót lại của trận chung kết 2020 đĩnh đạc chơi ở chung kết 2021.

Thầy trò Tuchel lại được tận hưởng bầu không khí chung kết Champions League. Ảnh: Reuters.

PSG không tin vào khả năng Tuchel và Silva sẽ đưa họ lên ngôi vô địch Champions League. Với Tuchel, họ đánh giá rất nhanh chỉ sau thất bại ở Lisbon còn với Silva, họ nhìn vào những thất bại mà PSG đã gặp suốt từ thời kỳ Ancelotti cho tới sau này. Trớ trêu cho họ, và mỉa mai cho họ nữa, hai cá nhân “thất bại” ấy đang sắp nói chuyện thành bại ở Champions League cùng Chelsea trong trận chung kết mà cửa của Chelsea không hề nhỏ hơn Man City chút nào.

Trong lịch sử, cực kỳ hiếm cầu thủ nào 2 mùa liên tiếp chơi 2 trận chung kết Champions League cho 2 CLB khác nhau. Những người như Marcel Desailly, với hai chức vô địch 2 năm liền trong màu áo Marseille và Milan, là kỳ nhân. Còn HLV mà hai mùa liên tiếp đưa hai đội bóng khác nhau vào chung kết Champions League thì chỉ có mình Tuchel mà thôi. Nói tới đây, chúng ta đã nhận thấy bộ đôi thầy trò này đã viết nên lịch sử ngay từ khi bóng chung kết còn chưa lăn trên sân Artatuk - Istanbul.

Tuy nhiên, Tuchel và Silva không đến Chelsea chỉ để thỏa mãn với thứ lịch sử “cò con” ấy. Họ muốn chức vô địch. Đó là sự khẳng định lớn nhất mà Tuchel kiếm tìm sau những gì ông đã trải qua ở Dortmund, ở PSG. Chỉ có chức vô địch mới đưa ông lên một thứ hạng khác trong làng huấn luyện. Như Zidane vậy thôi. Phải nhờ chức vô địch năm 2016 ông mới được “lên đai” trong làng huấn luyện để rồi từ nền tảng ấy, hai mùa bóng sau, ông trở thành một huyền thoại, một tượng đài.

Và nếu năm nay Chelsea vô địch Champions League, điều hoàn toàn có thể xảy ra, sẽ còn có thể có những cá nhân khác nữa đi vào lịch sử. Đó có thể là Mason Mount, có thể là Mendy, những người rất trẻ. Và đó cũng có thể là Kante, cầu thủ chơi hay nhất phía Chelsea trong 2 trận bán kết trước Real. Nếu giữ phong độ này và đưa Chelsea lên ngôi vương đồng thời có thành tích tích cực ở EURO 2020 cùng "Les Bleus", anh sẽ là ứng viên nặng ký cho danh hiệu Quả bóng Vàng.

Hai bàn thắng của Chelsea trước Real đều in nguyên vẹn dấu giày của Kante ở đó. Linh hoạt, cơ động, phán đoán tốt, chọn thời điểm chuẩn xác, cắt bóng hiệu quả, chuyền bóng nhanh gọn đúng không gian tạo ra cơ hội, Kante chính là phần động năng cơ bản của Chelsea trong thành tựu này. Và chưa bao giờ anh được xem là một tiền vệ tài hoa cả. Họ quen nhìn anh như một tiền vệ xuất sắc và năng nổ với tầm hoạt động, sự cống hiến. Nhưng những pha đập nhả của anh với đồng đội ở bán kết có thể buộc họ phải thay đổi quan điểm. Ở Chelsea, Kante đang chơi bóng chứ không phải đang lao động với bóng.

Tất nhiên, cạnh tranh với Kante là rất nhiều cái tên tiềm năng khác. Nếu Man City vô địch, De Bruyne, Gundogan hay thậm chí Dias cũng có thể là ứng viên tiềm tàng. Nhưng kết quả trận chung kết sẽ giúp một phần lớn để nói ra đáp án cuối cùng. Ở trận đấu tại Thổ Nhĩ Kỳ ấy, nếu Kante tiếp tục khiến hàng tiền vệ đối thủ phải “liệt”, anh sẽ xứng đáng đi vào lịch sử của Quả bóng Vàng.

Kante chơi được như thế, chúng ta phải thừa nhận Tuchel đã rất biết dùng người. Khác với Lampard, Tuchel ý thức được rằng Kante dồi dào thể lực nhưng không phải là cỗ máy. Anh cần khoảng nghỉ, Tuchel cho anh khoảng nghỉ. Anh cần sự hỗ trợ, Tuchel sử dụng Jorginho để tạo ra sự hỗ trợ ấy. Kante sẽ không thể chơi hay như vậy trước Real nếu không có Jorginho, người thầm lặng lót ở phía sau anh mỗi khi ạnh kéo bóng lên phối hợp cùng Mount, Werner hay Havertz.

Chelsea đã mang lại hơi thở rất mới, rất trẻ trung cho Champions League mùa này. Và khi họ xuất hiện trên vũ đài của trận chung kết, đó cũng là thời điểm mà các thế lực như Barca, Real, Bayern bắt đầu bước vào giai đoạn của tái thiết. Chu kỳ thành công với những cá nhân lừng danh của những CLB ấy đã bắt đầu đi đến điểm tới hạn và họ sẽ phải có những cuộc thay mới để nuôi dưỡng chu kỳ khác trong tương lai. Sự dịch chuyển này cũng chính là một trang trong biên niên sử Champions League, một trang dù nhỏ thôi nhưng với những ai yêu bóng đá, nó có tầm quan trọng rất lớn.

Bởi chỉ có sự thay đổi, làm mới mình mới có thể mang lại những thành tựu lâu dài. Rõ ràng, ánh sáng chói lọi của thế hệ Messi, CR7, Lewandowski, Mullers, Benzema, Ibra... đã bắt đầu yếu ớt lắm rồi. Bây giờ là thời của một thế hệ khác, của Haaland, Mbappe, Mason Mount, Foden, Havertz. Chính họ, với sự khẳng định ở mùa bóng vừa rồi, trong màu áo họ đang mang; và với sự dịch chuyển chuyển nhượng có thể xảy ra trong mùa hè này, sẽ bắt đầu một chương khác cho biên niên sử Champions League cũng như biên niên sử Quả bóng Vàng.

'Mason Mount là một hiện tượng' Sau khi Chelsea loại Real ở bán kết Champions League, hai huyền thoại tuyển Anh là Michael Owen và Rio Ferdinand đều khen ngợi lứa cầu thủ trẻ của bóng đá xứ sương mù.

Hà Quang Minh