Bài toán tăng dày cây xanh kịp thời cho đô thị Đông Hà

Có hai loại hình cây xanh ở thành phố, đó là cây xanh đô thị và cây xanh đơn vị ở. Bài viết này bàn đến vấn đề thứ nhất, là cây xanh đô thị. TP.Đông Hà hiện có diện tích hơn 7.308 ha, với dân số hơn 119.000 người. Cho đến nay, TP. Đông Hà có các khu công viên cây xanh tập trung như: Lê Duẩn, Fidel và một số vườn hoa mini.

Thời gian qua, tỉnh và thành phố rất quan tâm đến phát triển cây xanh đô thị nhưng kết quả đạt được còn thấp so với nhu cầu cần phải có đối với vùng đất luôn đối mặt với khí hậu nắng nóng, gió Tây Nam (gió Lào) hằng năm.

Theo Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương, mùa Hè này khu vực Bắc Trung bộ, trong đó có Quảng Trị, nhiệt độ cao trung bình hơn cùng kỳ năm trước 0,50 c. Nếu mật độ cây xanh được tăng dày thì sẽ tạo ra không khí dễ chịu cho người dân, du khách vào mùa nắng nóng.

Thiếu bóng cây xanh bao phủ là thực tế ai cũng nhìn thấy ở Đông Hà. Theo thống kê của cơ quan chức năng, mật độ diện tích cây xanh đô thị tại Đông Hà đang có tỉ lệ rất thấp, mới đạt 3,6 m2 /người, nên đô thị thiếu không gian xanh.

Theo lộ trình phát triển, thành phố đang quyết tâm phấn đấu trở thành đô thị loại 2 trong giai đoạn 2021-2025.

Trong khi đó, theo Nghị quyết 26/2022/ UBTVQH15, ngày 21/9/2022 về sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 về phân loại đô thị, thì mật độ cây xanh đối với đô thị loại 2 phải đạt từ 7 đến 10 m2 / người, tốt nhất lớn hơn 10 m2 /người.

Tỉ lệ mật độ cây xanh đô thị trên đầu người hiện có của Đông Hà đang quá thấp so với tiêu chuẩn quy định và càng thấp so với nhu cầu thực tế của đô thị luôn nắng gió này. Trong lúc đó, chỉ còn 2 năm nữa là đến năm 2025, rõ ràng đây là một thời gian rất ngắn, vì vậy quá khó để chính quyền tập trung phủ kịp mật độ cây xanh đúng quy định.

Cây xanh đô thị là phần diện tích được phủ xanh bởi thực vật trên mặt đất tại các đô thị và được xem là một nhân tố quan trọng trong phát triển bền vững. Trong quy hoạch, không gian cây xanh đô thị là một chức năng rất quan trọng và được coi là lá phổi của đô thị.

Tuy nhiên, mới đây tại hội thảo khoa học do Hiệp hội Cây xanh-Công viên Việt Nam tổ chức, nhiều chuyên gia đã cảnh báo sự thiếu hụt diện tích cây xanh ở các đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh...

Đô thị Đông Hà của tỉnh Quảng Trị cũng đứng trước thách thức của biến đổi khí hậu. Vấn đề này đã và đang gây hậu quả ngày càng xấu đối với sức khỏe con người và môi trường sống.

Trong nguyên tắc phát triển đô thị, chỉ được xây dựng 40%, còn 60% diện tích là cây xanh, hồ điều hòa, mặt nước… để bảo đảm môi trường sinh học cho người dân. Ở TP. Đông Hà quy hoạch công viên cây xanh thì khá lớn, song diện tích thực tế thì lại khá nhỏ.

Nhu cầu cần thiết so với thực tế vẫn còn khoảng cách khá xa. Trong khi đó, tốc độ đô thị hóa nhanh, mật độ xây dựng cao, hiệu ứng nhà kính, hiệu ứng bê tông và biến đổi khí hậu đang diễn ra rất phức tạp, con người mất dần không gian để sống và thở.

Cùng với đó là sự gia tăng nhanh chóng các phương tiện giao thông cá nhân buộc hệ thống giao thông được nới rộng để phù hợp. Thực tế trên dẫn đến cuộc sống của người dân đô thị ngày càng bức bối, ngột ngạt, nếu chưa có giải pháp cụ thể, cần kíp ngay từ bây giờ.

Đặc biệt, Đông Hà là thành phố trẻ nên cần có sự chuẩn bị, kế hoạch bài bản hơn về định hướng phát triển, trong đó không gian cây xanh đô thị là vấn đề nên quan tâm hàng đầu.

Theo Quyết định số 1234/QĐ-UBND ngày 15/6/2023 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc phê duyệt Điều chỉnh quy hoạch chung TP.Đông Hà giai đoạn ngắn hạn đến năm 2030, dài hạn đến năm 2045, mục tiêu xây dựng Đông Hà đạt đô thị tăng trưởng xanh, thân thiện, đồng bộ theo hướng phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu; đặc biệt chú ý tăng dày cây xanh đô thị để phù hợp với điều kiện khí hậu Quảng Trị, phấn đấu vượt chỉ tiêu cây xanh theo quy định.

Trong đó, ngoài việc Phường 1 đã có các công viên: Lê Duẩn, Fidel, tổng thể thành phố quy hoạch mới công viên Hùng Vương (hồ Trung Chỉ, Cọ dầu); công viên trung tâm phía Bắc sông Hiếu; công viên sinh thái phía Nam Đông Hà; công viên Hói Cạn và lâm viên Khe Mây.

Đặc biệt, công viên trung tâm phía Đông thành phố thuộc khu vực 2 phường Đông Lương và Đông Lễ với mô hình công viên cây xanh hồ điều hòa diện tích 150 ha. Cùng với đó còn hình thành trục không gian cây xanh sông Hiếu, Vĩnh Phước, Hói Sòng… với quy mô dự kiến diện tích không gian cây xanh của thành phố đến năm 2030 đạt 220 ha, năm 2045 hơn 514 ha.

Mặc dù thời gian qua, các cấp, ngành quan tâm, quy hoạch diện tích cho không gian cây xanh nhưng nguồn vốn của thành phố ưu tiên cho việc đầu tư phát triển hệ thống cây xanh, vườn hoa, công viên trên địa bàn còn hạn hẹp, chưa đáp ứng nhu cầu đề ra.

Kinh phí thực hiện việc duy trì hệ thống cây xanh đường phố chưa đáp ứng đủ, một số tuyến đường đã được đầu tư hoàn thiện hệ thống cây xanh nhưng chưa được duy trì thường xuyên.

Vì vậy, rất cần có những đóng góp về ý tưởng, hành động cho việc phát triển không gian xanh của thành phố đến từ các nhà khoa học, môi trường và có những dự án lớn đầu tư riêng biệt để phát triển công viên cây xanh cho đô thị Đông Hà.

Trong lúc đang chờ được đầu tư, cần tôn trọng quy hoạch công viên đô thị để “giữ đất” cho đến khi tìm được nguồn vốn phù hợp.

Trước mắt, để tăng không gian xanh đô thị, đối với công viên, mặt nước, cây xanh sẵn có, cần phát huy tối đa, nâng cao khả năng phục vụ, lồng ghép các mục tiêu để có thêm vốn đầu tư phát triển. Bên cạnh đó cần sử dụng quỹ đất chuyển đổi từ những khu đất không sử dụng, nhà máy, khu công nghiệp được di dời ra khỏi thành phố để tăng diện tích cây xanh.

Xã hội ngày càng hiện đại, chúng ta cần ưu tiên quan tâm hơn nữa cho không gian cây xanh, mặt nước và không gian cộng đồng để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân về thể chất cũng như tinh thần.

Tuệ Linh