Cần phát triển và sử dụng hiệu quả nhãn hiệu cộng đồng

Sản xuất bánh tráng tại cơ sở Hai Thơm, xã An Mỹ (huyện Tuy An). Ảnh: NGỌC HÂN

Hiện nay, việc xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cộng đồng và nhãn hiệu tập thể (NHTT) còn hạn chế. Nhiều nhãn hiệu cộng đồng chưa thực sự phát huy hết giá trị so với tiềm năng và mong đợi.

Còn nhiều khó khăn

Năm 2007, làng nghề bánh tráng Đông Bình ở xã Hòa An (huyện Phú Hòa) đăng ký NHTT với 38 thành viên, trong đó có 35 cơ sở sản xuất thủ công với khoảng 4,5 triệu bánh/năm và có 3 cơ sở sản xuất bằng máy với số lượng 13,5 triệu bánh/năm. Tuy nhiên, đến nay, NHTT Bánh tráng Đông Bình đã hết thời hiệu, đa số thành viên sử dụng nhãn hiệu cá nhân để dán trên sản phẩm. Thị trường tiêu thụ của bánh tráng Đông Bình chủ yếu ở trong tỉnh và một số địa phương lân cận. Chủ các cơ sở sản xuất bánh tráng đa số là người lớn tuổi. Mức thu nhập thấp so với các nghề khác nên chưa thu hút được lao động trẻ để gắn bó với nghề.

Theo ông Nguyễn Ngọc Đăng Khoa, Chủ tịch UBND xã Hòa An, NHTT Bánh tráng Đông Bình đã hết hạn vào năm 2017, nhưng không cókinh phí nên chưa làm thủ tục đăng kýmới lại.

Tương tự, làng nghề bánh tráng Hòa Đa ở xã An Mỹ (huyện Tuy An) hiện có 117 hộ sản xuất, số lượng sản phẩm là 1,3 triệu cái/năm. Năm 2007, bánh tráng Hòa Đa được đăng ký NHTT với tổng số thành viên ban đầu được trao quyền sử dụng NHTT là 39 thành viên. Tuy nhiên, hiện nay các hộ thành viên hầu như không sửdụng NHTT Bánh tráng Hòa Đa. Việc phân phối hàng hóa chủ yếu qua các kênh bán hàng truyền thống, qua thương lái; việc tiếp cận với thị trường tiêu thụ còn gặp khó khăn nên các chủ thể sản phẩm chưa mặn mà đầu tư mở rộng quy mô sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết hiện nay bánh tráng Hòa Đa quy mô sản xuất nhỏ lẻ, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ trực tiếp, mức độ quan tâm của người sản xuất về các vấn đề liên quan đến chất lượng sản phẩm và phát triển nhãn hiệu, thương hiệu còn hạn chế. Công tác phối hợp quản lý giữa các cơ quan hành chính trong việc kiểm soát, tuyên truyền nâng cao nhận thức về nhãn hiệu, thương hiệu chưa thường xuyên cũng là những khó khăn để phát triển NHTT Bánh tráng Hòa Đa.

Để phát triển nhãn hiệu

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An Nguyễn Văn Hoàng, có thể thấy, đối với các sản phẩm nông nghiệp đặc sản địa phương, ngoài những lợi thế về chất lượng, yếu tố sản xuất, tiêu dùng mang tính văn hóa, truyền thống… thì hướng phát triển gắn với thương hiệu cộng đồng là một hướng đi phù hợp, trở thành công cụ hiệu quả trong phát triển bền vững sản xuất và thị trường, đưa nông sản tỉnh Phú Yên tiến ra các thị trường trong nước và thế giới. Tuy vậy, trước bối cảnh sự phát triển các nhãn hiệu cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn, cần những giải pháp để thúc đẩy hoạt động xây dựng và quản lý trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Ngọc Đăng Khoa cho biết sắp tới UBND xã Hòa An sẽ tạo điều kiện và hỗ trợ kinh phí cho Hiệp hội Nghề bánh tráng Đông Bình sớm đăng ký lại NHTT kết hợp với du lịch bờ kè tả sông Ba, đồng thời đa dạng hóa một số sản phẩm như: Bánh tráng cuốn nem chả, bánh tráng ướp gia vị để quảng bá sản phẩm nhằm duy trì và phát triển làng nghề vốn có từ lâu của địa phương. Việc phát triển bền vững NHTT này cũng cần cósự chủ động của chủ sở hữu nhãn hiệu, cũng như các thành viên.

TX Sông Cầu hiện là địa phương duy nhất trên địa bàn tỉnh có nghề sản xuất muối, với diện tích khoảng 180ha. Nghề muối mang lại nguồn thu nhập chính và giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 1.800 lao động địa phương, trong đó vùng muối Tuyết Diêm, xã Xuân Bình có diện tích gần 135ha. Sản phẩm muối Tuyết Diêm cótiếng ở thị trường trong và ngoài tỉnh. Tuy nhiên, phương thức sản xuất truyền thống khiến năng suất và chất lượng muối chưa cao. Thêm vào đó, sản phẩm muối chưa có nhãn hiệu riêng dẫn tới muối ở các địa phương khác trà trộn ảnh hưởng tới danh tiếng sản phẩm muối Tuyết Diêm.

Ông Lâm Duy Dũng, Phó Chủ tịch UBND TX Sông Cầu, cho biết: “Để nâng cao giá trị sản phẩm và vị thế cho nghề muối, UBND TX Sông Cầu đã hỗ trợ 430 triệu đồng cho HTX muối Tuyết Diêm thực hiện mô hình sản xuất muối sạch trên nền bạt, bao bì đóng gói sản phẩm muối, cũng như nâng cao năng lực quản lý, tổ chức sản xuất. Đến nay, vùng muối Tuyết Diêm đã có 13,5ha chuyển sang sản xuất muối sạch và đang dần được mở rộng”.

Theo ông Dương Bình Phú, Giám đốc Sở KH-CN, việc xây dựng và phát triển thương hiệu cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chủ lực trên địa bàn tỉnh nhằm tăng sức cạnh tranh, giá trị sản phẩm. Do đó, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp cần phải chủ động và đặc biệt quan tâm đến việc đăng ký xác lập quyền sở hữu trí tuệ dưới hình thức nhãn hiệu cộng đồng như NHTT, nhãn hiệu chứng nhận, chỉ dẫn địa lý và tìm kiếm thị trường, xúc tiến thương mại tại thị trường trong và ngoài nước.

“Sở KH-CN sẽ đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ cho các chủ thể. Hàng năm, các địa phương cần xây dựng kế hoạch phối hợp với Sở KH-CN, Cục Sở hữu trí tuệ tổ chức tập huấn tập trung chủ yếu vào nội dung quản lý và phát triển các nhãn hiệu cộng đồng cho các chủ sở hữu; đồng thời đẩy mạnh việc phát triển các nhãn hiệu cộng đồng thông qua các nhiệm vụ KH-CN nhằm đẩy mạnh việc xác lập quyền đăng ký bảo hộ dưới hình thức nhãn hiệu cộng đồng cho các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc thù và sản phẩm OCOP…”, ông Dương Bình Phú cho biết.

Trong thời gian đến, Sở KH-CN sẽ hỗ trợ HTX Kinh doanh - dịch vụ nông nghiệp Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) - chủ sở hữu NHTT Dầu phộng Xuân Phước đổi mới công nghệ từ công nghệ ép nóng sang công nghệ ép lạnh để hoàn thiện sản phẩm; hỗ trợ đổi mới công nghệ, tạo lập, quản lý và phát triển các sản phẩm công nghiệp chủ lực đồ gỗ mỹ nghệ Vĩnh Phú, xã Hòa An (huyện Phú Hòa) dưới dạng NHTT; tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu cộng đồng cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, công nghiệp chủ lực và các sản phẩm OCOP, hình thức bảo hộ là NHTT cho các sản phẩm như rau an toàn HTX Bình Ngọc, nước rửa chén sinh học Bình Ngọc (TP Tuy Hòa)…

Giám đốc Sở KH-CN Dương Bình Phú

VĂN TÀI