Cơ hội cho những mảnh đời lầm lỡ

Nhiều biện pháp được chính quyền các cấp tiến hành, như: Cai nghiện cộng đồng, cai nghiện tập trung bắt buộc... tuy có kết quả nhưng còn nhiều hạn chế. Hiện nay, Nghệ An áp dụng phương pháp điều trị cho người nghiện ma túy bằng Methadone, bước đầu có hiệu quả.

Tỉnh Nghệ An có 419km đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào. Lợi dụng địa hình khu vực biên giới hiểm trở, các loại tội phạm, trong đó có tội phạm ma túy xuyên quốc gia hoạt động với nhiều hình thức tinh vi, gây không ít khó khăn cho các lực lượng chức năng trong đấu tranh, phòng chống nạn buôn bán, vận chuyển và sử dụng trái phép chất ma túy. Do vậy, tỷ lệ người nghiện ma túy ở Nghệ An khá cao, nhất là địa bàn các huyện miền núi. Theo thống kê của cơ quan chức năng, tính đến ngày 31-12-2017, toàn tỉnh Nghệ An có khoảng 6.901 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, trong đó 21/21 huyện, thành phố, thị xã và 346/480 xã, phường, thị trấn có người nghiện ma túy; 376/480 xã, phường, thị trấn có ma túy, trong đó 141 xã, phường, thị trấn trọng điểm về ma túy.

Ông Lê Quang Trung, Phó giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Quế Phong, chia sẻ: “Rất nhiều nguyên nhân khiến huyện biên giới Quế Phong nói riêng, các huyện phía tây Nghệ An nói chung có số người nghiện ma túy cao, mà trước hết là yếu tố lịch sử. Trước đây, các địa phương phía tây Nghệ An vốn là những địa bàn trồng cây thuốc phiện lớn và người sử dụng thuốc phiện khá nhiều. Khi có chủ trương xóa bỏ cây thuốc phiện, dù các lực lượng chức năng đấu tranh ngăn chặn nhưng đây vẫn là địa bàn trọng điểm về buôn bán và sử dụng trái phép ma túy. Đặc biệt, người dân sinh sống trên địa bàn chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số, dân trí hạn chế, chưa hiểu hết tác hại của ma túy gây ra cho bản thân, gia đình và xã hội nên dễ bị lôi kéo sử dụng”.

Tình trạng người nghiện ma túy chiếm tỷ lệ cao ở địa bàn phía tây Nghệ An đang tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất an ninh-trật tự, hạn chế sự phát triển kinh tế-xã hội. Công tác giúp người nghiện ma túy cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng, giảm số người sử dụng ma túy trên địa bàn luôn được chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm. Trước đây, trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói chung và các huyện vùng cao, biên giới nói riêng, công tác cai nghiện ma túy được triển khai bằng hai hình thức chủ yếu: Cai nghiện tại cộng đồng và cai nghiện bắt buộc tại các trung tâm cai nghiện. Tuy nhiên, kết quả không đạt được như mong đợi; tỷ lệ người nghiện ma túy tái nghiện còn cao. Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Trần Văn Công, Phó giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Tương Dương: "Qua nhiều năm triển khai, chúng tôi nhận thấy các biện pháp cai nghiện tại cộng đồng, cai nghiện tập trung không đạt hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu là do công tác quản lý, tạo công ăn việc làm cho người sau cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng gặp không ít khó khăn, nhất là ở những địa phương vùng cao. Chính vì thế mà khi trở về với gia đình, tỷ lệ tái nghiện rất cao”.

Khi những biện pháp cai nghiện ma túy nêu trên gặp khó khăn, năm 2012, Nghệ An đưa vào thí điểm điều trị ma túy bằng Methadone trên cơ sở tự nguyện. Điểm khám, cấp Methadone đầu tiên được tổ chức tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh Nghệ An, đóng ở TP Vinh. Biện pháp điều trị này nhanh chóng khẳng định được lợi thế. Tính đến ngày 30-6-2018, đã có 862 bệnh nhân đăng ký điều trị, trong đó 764 bệnh nhân được điều trị, hiện tại vẫn còn 229 bệnh nhân đang sử dụng Methadone hằng ngày tại cơ sở y tế này (có sự giảm về số lượng do nhiều bệnh nhân chuyển về điều trị tại các cơ sở gần nhà). Từ kết quả bước đầu, Nghệ An triển khai, xây dựng 12 cơ sở điều trị, 16 điểm cấp Methadone vệ tinh rải đều ở các địa bàn trọng điểm có người nghiện ma túy cao, trong đó có những điểm được tổ chức tại trạm y tế xã. Cụ thể, tại huyện Quỳ Châu có 3 điểm cấp phát Methadone (Trung tâm Y tế dự phòng huyện, Trạm y tế xã Châu Bình và Trạm y tế xã Châu Tiến); huyện Quế Phong có 3 điểm cấp phát Methadone (Trung tâm Y tế dự phòng huyện, Trạm y tế xã Đồng Văn và Trạm y tế xã Châu Thôn); huyện Tương Dương có 3 điểm cấp phát Methadone (Trung tâm Y tế huyện, Phòng khám Đa khoa xã Yên Hòa và Trạm y tế xã Tam Quang)…

Nói về phương pháp điều trị cai nghiện ma túy bằng Methadone, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Xuân Hồng, Phó giám đốc Sở Y tế Nghệ An, khẳng định: “Cai nghiện ma túy bằng Methadone có những đặc điểm ưu việt như không lây nhiễm các bệnh HIV, viêm gan B, C.Methadone giúp người nghiện có thể hồi phục được sức khỏe thể chất, tâm thần và ít ảnh hưởng đến kinh tế. Chính vì thế, Methadone trở thành cứu cánh cho nhiều người lầm lỡ muốn làm lại cuộc đời”. Bác sĩ Nguyễn Xuân Hồng cũng cho biết thêm: Đội ngũ y tế tại các địa phương đủ khả năng đáp ứng việc điều trị cho người nghiện bằng Methadone. Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng gặp những khó khăn, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, như: Bệnh nhân phải uống Methadone hằng ngày nên chi phí để đi lại khá tốn kém, dẫn đến người nghiện ma túy dễ bỏ điều trị. Methadone là một dạng chất gây nghiện nên công tác bảo quản, bảo vệ cũng là một trở ngại trong khi nhân lực tại các cơ sở y tế xã, phường rất mỏng...

Tuy còn nhiều khó khăn, nhưng với kết quả bước đầu đạt được, thời gian tới, Nghệ An là một trong những địa phương được Bộ Y tế chọn thí điểm cung cấp Methadone bằng dạng viên. Hy vọng, đây được xem là bước đột phá trong điều trị, cai nghiện ma túy ở Nghệ An, nhất là địa bàn các xã vùng sâu, vùng xa, tạo ra cơ hội để người nghiện ma túy trở lại cuộc sống bình thường, hòa nhập với xã hội.

VIẾT LAM