Gỡ vướng cho 1 triệu căn nhà ở xã hội

Đây là những thực tế được chỉ ra tại Hội nghị toàn quốc triển khai Đề án “đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030” trong năm 2024 tổ chức ngày 22/2.

Phấn đấu xây dựng 130 nghìn căn trong năm 2024

Kết quả thực hiện giai đoạn từ 2021 đến hết năm 2023, cả nước hiện đã quy hoạch 1.249 khu đất với quy mô 8.390ha làm nhà ở xã hội, tăng thêm 5.031ha so với năm 2020. Đến hết năm 2023, trên địa bàn cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô hơn 411.250 căn hộ. Trong đó đã hoàn thành 71 dự án với quy mô 37.868 căn; khởi công xây dựng 127 dự án với quy mô hơn 107.896 căn; được chấp thuận chủ trương đầu tư 301 dự án với quy mô khoảng 265.486 căn.

Việc triển khai thực hiện Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 hiện vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, với sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua đã đạt được kết quả quan trọng, nhiều địa phương đã tích cực trong việc thu hút đầu tư, thúc đẩy khởi công xây dựng nhà ở xã hội.

Có thể kể đến như: tỉnh Bắc Ninh với 15 dự án (6.000 căn hộ); Bắc Giang với 5 dự án (12.475 căn hộ); Hải Phòng với 7 dự án (11.678 căn hộ)… Tuy nhiên, tại một số địa phương có nhu cầu rất lớn nhưng việc đầu tư lại hạn chế theo mục tiêu của Đề án như: Hà Nội chỉ có 3 dự án với khoảng 1.700 căn hộ (chỉ đáp ứng 9% mục tiêu); TP Hồ Chí Minh có 7 dự án với 4.900 căn (chỉ đáp ứng 19% mục tiêu); Đà Nẵng với 5 dự án khoảng 2.700 căn hộ (đáp ứng 43%)... Bên cạnh đó, còn có những địa phương không có dự án nào khởi công trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay như: Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Nam Định, Long An, Quảng Ngãi... Thậm chí, còn một số địa phương chưa quy hoạch bố trí quỹ đất nhà ở xã hội như: Ninh Bình, Lai Châu, Nghệ An, Ninh Thuận, Đồng Tháp.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, cần thẳng thắn nhìn nhận việc triển khai Đề án vẫn còn rất nhiều khó khăn, còn tồn tại những hạn chế, vướng mắc cần phải tập trung và quyết liệt giải quyết trong thời gian tới. Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 5/1/2024 về "Nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2024", Chính phủ đã đặt mục tiêu trong năm 2024 nỗ lực phấn đấu trên địa bàn cả nước hoàn thành 130.000 căn hộ nhà ở xã hội.

“Đây là yêu cầu và mục tiêu rất cao, đòi hỏi các bộ, ngành và địa phương bám sát và thực hiện nghiêm túc, quyết liệt hơn nữa các nhiệm vụ Đề án đã đề ra, đặc biệt là rà soát quy hoạch, bố trí quỹ đất, cải cách thủ tục hành chính… cho các dự án nhà ở xã hội”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho hay.

Các bộ, ngành, địa phương cần quyết liệt gỡ khó

Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân việc triển khai Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội hiện còn nhiều khó khăn, còn tồn tại những hạn chế, vướng mắc là do nhiều địa phương có kết quả thực hiện chậm so với kế hoạch đăng ký tại Đề án. Trong đó, có một số địa phương đến nay vẫn chưa có dự án nhà ở xã hội được khởi công mới. Cùng với đó, việc giải ngân gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn của các doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân. Một nguyên nhân lớn nữa là vẫn còn vướng mắc, khó khăn của các doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân trong tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư xây dựng, tín dụng, chính sách ưu đãi…

“Còn rất nhiều vướng mắc để đạt được yêu cầu theo đề án. Chẳng hạn như nhu cầu vay vốn của chủ đầu tư rất lớn nhưng theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước hiện nay mới chỉ có 1 chủ đầu tư được vay vốn với số tiền là 125,84 tỷ đồng. Nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ hiện mới có 6 dự án tại 5 địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 415 tỷ đồng. Việc giải ngân rất chậm, do đó cần rà soát lại việc triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ để có giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy việc tiếp cận, giải ngân gói tín dụng này”, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nói.

Trong khi đó, Phó trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho rằng việc phát triển nhà ở xã hội hiện nay chưa thực sự gắn kết chặt chẽ, đồng bộ với thực tiễn phát triển xã hội. Một số địa phương hiểu chưa đầy đủ về tầm quan trọng, ý nghĩa của công tác phát triển nhà ở xã hội, chưa thực sự chú trọng ưu tiên bố trí quỹ đất và nguồn lực cho phát triển nhà ở xã hội. Hệ thống các cơ chế, chính sách và pháp luật về nhà ở xã hội chậm được đổi mới, chưa thực sự bảo đảm yêu cầu về đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả.

“Một số hạn chế nữa cần phải kể đến là thiếu những cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực ngoài nhà nước cho phát triển nhà ở xã hội. Thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng, mua bán kinh doanh đối với dự án nhà ở xã hội, tiếp cận các chương trình hỗ trợ mua bán nhà ở xã hội còn nhiều hạn chế và bất cập. Nhiều quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương chưa thực sự quan tâm đến yêu cầu phát triển nhà ở xã hội… Đây là những vướng mắc phải được các bộ ngành, địa phương quyết liệt vào cuộc thời gian tới”, ông Hiển đánh giá.

Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định đây là chương trình hết sức nhân văn, là nhiệm vụ chính trị cấp bách, trọng tâm. Quan điểm là không chỉ dừng ở mục tiêu thí điểm 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, mà cần tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tổng kết, đánh giá để tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phát triển nhà ở xã hội một cách lâu dài.

“Hiện các quy định về phát triển nhà ở xã hội đã cơ bản hoàn thiện. Do đó, quan trọng là công tác tổ chức triển khai cần sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan nhằm cụ thể hóa những việc cần làm ngay, cũng như sớm xây dựng các quy định về phát triển nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng. Các bên liên quan tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, mở rộng đối tượng hưởng thụ, nghiên cứu xây dựng Quỹ đầu tư phát triển nhà ở xã hội, từ đó khuyến khích, thu hút thêm nguồn lực xã hội trong việc phát triển phân khúc nhà ở bình dân, có nhu cầu thực. Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành, địa phương tổng kết, đánh giá để tìm ra các giải pháp phù hợp. Trong đó cần lắng nghe ý kiến thực tế tại các doanh nghiệp, địa phương, từ đó đề xuất Chính phủ phân công nhiệm vụ rõ ràng đối với các bên liên quan nhằm đạt được mục tiêu của Đề án”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Phan Hoạt